Με την Κατερίνα γνωριστήκαμε πριν χρόνια σε ένα γλέντι παραδοσιακών χορών. Αυτό που θυμάμαι είναι ένα κορίτσι που τα πόδια της δεν πατούσαν στη γη, χόρευε ασταμάτητα χωρίς να χάσει βήμα και δίχως να κουραστεί.
Σήμερα, εφτά χρόνια μετά, τη συναντώ στον χώρο του Χορευτικού Συλλόγου Νέας Ιωνίας. Από το ράδιο ακούγεται -τι άλλο;- ζουρνάδες. Τη βρίσκω ανάμεσα σε φούστες, πόρπες, μαντίλια και μεσοφόρια, φορεσιές που έραψε για τις καλοκαιρινές τους παραστάσεις. Η αγάπη της για τη παράδοση είναι ολοφάνερη.
Η κουβέντα μας ξεκίνησε με τις παραδοσιακές φορεσιές και την ιστορία τους, της θυμίζω την πρώτη μας συνάντηση και τη φράση που μου είχε πει τότε «αν με χάσεις, κοίτα που είναι η ορχήστρα, εκεί θα με βρεις». Αυτό ακόμα ισχύει, μου είπε.
Η Κατερίνα Κατσάνου γεννήθηκε στο Βόλο με καταγωγή από την Ήπειρο. Ξεκίνησε να ασχολείται με τον παραδοσιακό χορό από πολύ μικρή ηλικία. Η ενασχόλησή της με την παράδοση και το χορό την παρακίνησε να παρακολουθήσει πλήθος σεμιναρίων και αργότερα να διδάξει σε αρκετούς συλλόγους.
Στο ενεργητικό της προστίθενται διοργανώσεις φεστιβάλ παραδοσιακών χορών με συμμετοχές από όλη την Ελλάδα. Το 2012 ιδρύει τον “Χορευτικό Σύλλογο Νέας Ιωνίας Βόλου”, όπου διδάσκει παραδοσιακούς χορούς μέχρι και σήμερα. Είναι παντρεμένη με τον Γιώργο Λουκίδη και μαζί έχουν αποκτήσει ένα γιο, ο οποίος ακολουθεί τα βήματα της μαμάς του.
____________________________________
Κατερίνα, είσαι ιδρύτρια του Χορευτικού Συλλόγου Νέας Ιωνίας. Από πότε ασχολείσαι με τους παραδοσιακούς χορούς και πως γεννήθηκε η αγάπη σου για τη παράδοση;
Η αγάπη μου για την παράδοση δεν ήταν από την αρχή αγάπη… Όταν ήμουν πέντε ετών οι γονείς μου με γράψανε στον Πολιτιστικό Οργανισμό Δήμου Νέας Ιωνίας, στο τμήμα παραδοσιακών χορών. Στα μαθήματα πήγαινα κάθε Σάββατο με το ζόρι και με κλάματα, ήταν κάτι που δεν το ήθελα και σίγουρα δεν το έκανα με τη καρδιά μου.
Μέχρι που έλαβα μέρος στο πρώτο μου φεστιβάλ παραδοσιακών χορών στη Γαλλία, τότε έγινε η μεγάλη αλλαγή μέσα μου. Εκεί πραγματικά ανακάλυψα τη μαγεία του χορού και της παράδοσης. Η συναναστροφή μου με τα υπόλοιπα χορευτικά, η ανταλλαγή απόψεων και η διαφορετική κουλτούρα που γνώρισα από τους άλλους συλλόγους με εντυπωσίασε και μπήκα στη διαδικασία να εξετάσω ξανά το θέμα «χορός» και άρχισα να δραστηριοποιούμαι πιο ενεργά. Καταλαβαίνεις ότι ήθελα να καλύψω τα εννιά χρόνια που είχαν περάσει.
Ήθελα να μάθω όσα περισσότερα μπορούσα, έψαχνα να βρω την ιστορία και τη ρίζα κάθε χορού, την ιστορία της φορεσιάς και του κάθε τόπου. Από τότε μέχρι σήμερα η αγάπη μου για τον χορό μεγαλώνει όλο και περισσότερο, η έρευνα δεν έχει σταματήσει και η συνεχόμενη εκπαίδευση είναι πλέον κομμάτι της καθημερινότητάς μου.
Είχα την τύχη να έχω δασκάλους ερευνητές με μεγάλη γνώση πάνω στην παράδοση που με βοήθησαν να περάσω και εγώ στο επόμενο στάδιο που είναι η διδασκαλία – και τους ευχαριστώ πάρα πολύ!!!! Τα τελευταία είκοσι χρόνια διδάσκω παραδοσιακούς χορούς σε τοπικούς συλλόγους και με τους χορευτές έχουμε ζήσει πολλές όμορφες στιγμές. Κάθε χρόνο λαμβάνουμε μέρος σε φεστιβάλ παραδοσιακών χορών σε Ελλάδα και εξωτερικό.
Ο Χορευτικός Σύλλογος Νέας Ιωνίας είναι ένας από τους πιο δραστήριους συλλόγους του Βόλου. Πότε ιδρύθηκε και ποιες είναι οι δράσεις του;
Ο Χορευτικός Σύλλογος Νέας Ιωνίας Βόλου ιδρύθηκε το 2012 από μια παρέα ανθρώπων που οι πρόγονοί τους ήταν πρόσφυγες από τη Μ. Ασία. Ξεκινήσαμε σιγά σιγά με πολύ μεράκι και αγάπη, φτιάχνοντας μόνοι μας το χώρο. Οι πρώτες μας εμφανίσεις τοπικά έγιναν με λίγα άτομα και μέσα σε πέντε χρόνια ο κύκλος μεγάλωσε και ξεκινήσαμε να συμμετέχουμε και σε εκδηλώσεις εκτός νομού.
Πλέον ο Σύλλογος είχε πάρει το δρόμο του, τα μέλη του έφτασαν τα 250, η παρέα μεγαλώνει χρόνο με τα χρόνο με ένα κοινό στόχο: την διάδοση του πολιτισμού μας. Σήμερα- μετά από δύο δύσκολες χρονιές- ο σύλλογος λειτουργεί κανονικά, τηρώντας όλα τα πρωτοκόλλα υγιεινής- όλοι μαζί σχεδιάζουμε και συζητάμε το χορευτικό μας μέλλον.
Τι σημαίνει για εσένα η παράδοση; Στα χρόνια που έχουν περάσει έχει διατηρηθεί κάτι από τη παράδοση ή όσο περνάνε τα χρόνια θεωρείς πως εξασθενεί;
Η παράδοση είναι η ιστορία μας! Μέσα από αυτήν γνωρίζουμε πώς ζούσαν παλιά οι πρόγονοί μας, πως έρχονταν σε επαφή με τους γύρω τους, πως κοινωνικοποιούνταν, πώς γλεντούσαν, πώς εξέφραζαν τον πόνο τους, τί φορούσαν. Είναι πολύ σημαντικός ο ρόλος των παραδοσιακών συλλόγων, επικοινωνούν την ιστορία του τόπου μας και κρατάνε τα ήθη και τα έθιμά ζωντανά, ώστε να συνεχίζουν να υπάρχουν μέσα από εμάς. Για να προχωρήσουμε μπροστά πρέπει να πάρουμε παραδείγματα από τη ζωή και τη καθημερινότητα των προγόνων μας, να παρατηρήσουμε το παρελθόν να το εξελίξουμε και να το προσαρμόσουμε στο σήμερα.
Το 2019 πραγματοποιήθηκε και το πρώτο φεστιβάλ παραδοσιακών χορών από το σύλλογό σας. Τι γεύση σου άφησε αυτή η διοργάνωση;
Το φεστιβάλ ήταν ένας στόχος που είχε μπει από την αρχή της ίδρυσης του συλλόγου μας. Μετά από χρόνια και με πολλή δουλειά μέσα στο σύλλογο και σε συνεργασία με τα μέλη του καταφέραμε και πραγματοποιήσαμε το Μάρτιο του 2019 το πρώτο φεστιβάλ παραδοσιακών χορών με αρκετά μεγάλη επιτυχία!! Δυστυχώς όμως μας βρήκε η πανδημία και τα τελευταία δυο χρόνια δεν πραγματοποιήθηκε για ευνόητους λόγους.
Τώρα είμαστε στη προετοιμασία του δεύτερου φεστιβάλ, που τολμώ να πω ότι είναι το καλύτερο στάδιο της διοργάνωσης. Μαζευόμαστε και ξεκινάμε τις επαφές μας με τους συλλόγους, οργανώνουμε τις μέρες και τις νύχτες με κάθε λεπτομέρεια, εντοπίζουμε και διορθώνουμε τα λάθη της πρώτης διοργάνωσης και στο τέλος βρισκόμαστε να τραγουδάμε και να χορεύουμε, γιατί ποτέ δεν λείπει η καλή διάθεση.
Το 2023 θα είμαστε έτοιμοι να υποδεχτούμε τους παλιούς μας φίλους, να γνωρίσουμε καινούριους και όλοι μαζί να πιαστούμε χέρι χέρι όπως παλιά να γίνουμε ένας μεγάλος κύκλος και να γλεντήσουμε μέχρι το ξημέρωμα!! Η πραγματοποίηση ενός φεστιβάλ δεν έχει μόνο διασκεδαστικό χαρακτήρα, ερχόμαστε σε επαφή με άλλους συλλόγους, γνωρίζουμε τα ήθη άλλων περιοχών, διαδίδουμε τη κουλτούρα της δική μας περιοχής, προβάλει ο καθένας τη παράδοση του τόπου του και την ιστορία του και βοηθάμε από τη μεριά μας την πόλη μας να παραμείνει ενεργή σε πολιτιστικό επίπεδο.
Πιστεύεις ότι τα πολιτιστικά σωματεία θα πρέπει να επιχορηγούνται από τους δήμους και με ποια κριτήρια;
Ναι, φυσικά η πολιτεία θα πρέπει να μεριμνήσει για κάτι τέτοιο. Τα έσοδα των συλλόγων καλύπτονται κατά κύριο λόγο από τα ίδια τα μέλη τους, από τις συνδρομές τους και σε κάποιες περιπτώσεις δεν είναι αρκετά για να καλύψουν όλες τις ανάγκες, και εκεί είναι που ζητάμε τη βοήθεια του δήμου ή της περιφέρειας. Η προσφορά ενός πολιτιστικού συλλόγου είναι μεγάλη, διαφημίζει την πολιτιστική μας κληρονομιά τον τόπο μας, τα ήθη και τα έθιμα μας, τη κουλτούρα μας, είτε είναι εκδηλώσεις εντός πόλης είτε εκτός, θα έπρεπε να έχει βοήθεια! Τώρα ποια τα κριτήρια… είναι δύσκολο να απαντηθεί από εμάς που εκπροσωπούμε έναν σύλλογο. Ίσως να χρειαζόταν να υπάρχει κάποιος που να ελέγχει αν η παράδοσή, τα ήθη και έθιμα μας “μεταφέρονται” σωστά…
Δραστηριοποιείσαι σχεδόν 35 χρόνια σε συλλόγους και σε χορευτικά. Στα χρόνια αυτά που έχουν περάσει βλέπεις το ενδιαφέρον της νέας γενιάς να γίνεται εντονότερο για τη παράδοση ή να απομακρύνεται από αυτή;
Αυτό που έχω παρατηρήσει στα χρόνια της καριέρας μου είναι ότι κάθε χρόνο οι νέοι λιγοστεύουν. Το να ασχοληθεί ένα παιδί με τη παράδοση, είτε αυτό είναι χορός είτε είναι η εκμάθηση κάποιου παραδοσιακού οργάνου- που και αυτό χάνεται χρόνο με το χρόνο, είναι καθαρά ευθύνη του γονιού.
Οι γονείς είναι που θα παροτρύνουν τα παιδιά τους να ακολουθήσουν το δρόμο αυτό και με λύπη μου παρατηρώ ότι προτιμούν άλλες δραστηριότητες. Φυσικά και είναι εξίσου σημαντικές οι αθλητικές και δημιουργικές δραστηριότητες και τα μοντέρνα είδη χορού, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε τις ρίζες μας. Σε αυτό θα έπρεπε να βοηθάει και το σχολείο, θεωρώ ότι θα έπρεπε να υπάρχει από το δημοτικό το μάθημα της λαογραφίας και παραδοσιακών μουσικών οργάνων.
Στείλτε τα παιδιά σας σε παραδοσιακούς συλλόγους, να μάθουν παραδοσιακά όργανα, χορούς και την ιστορία του τόπου τους, είναι πολλά τα οφέλη που θα έχουν!!
Κατά τη διάρκεια του covid οι πολιτιστικοί σύλλογοι πληγήκαν. Σήμερα -δύο χρόνια μετά- τι αντίκτυπο άφησε όλο αυτό;
Όντως πλήγηκε… Εκτός από το οικονομικό κομμάτι άφησε και έναν μεγάλο φόβο, πώς να πιαστούμε όλοι μαζί; πώς να τραγουδήσουμε; Πιστεύω θα περάσει αρκετός χρόνος για να μπορέσουμε να επανέλθουμε. Στο δικό μας σύλλογο τηρούμε όλα τα μέτρα προστασίας, ξεκινήσαμε τον Σεπτέμβριο δειλά δειλά και σήμερα που μιλάμε έχουμε φτάσει σε επίπεδο παλιών καλών εποχών, και από τη παρουσία των χορευτών, και με διάθεσή τους να συμμετάσχουν σε εκδηλώσεις αλλά και σαν παρέα, μαζευόμαστε όπως παλιά και κάνουμε ωραία γλέντια εντός και εκτός συλλόγου.
Πως βλέπεις το μέλλον του Συλλόγου και τι θα συμβούλευες τα μέλη του;
Έχουμε πολλά να κάνουμε ακόμα. Ο Χορευτικός Σύλλογος Νέας Ιωνίας Βόλου υπάρχει αφού υπάρχουν τα μέλη και τα μέλη υπάρχουν αφού υπάρχει ο Σύλλογος! Θεωρώ ότι είμαστε μια μεγάλη οικογένεια. Βοηθάει ο ένας τον άλλον. Εκτός από το φεστιβάλ παραδοσιακών χορών που θα διοργανώσουμε για το 2023, θα λάβουμε μέρος και σε άλλα φεστιβάλ εκτός πόλης και, καλά να είμαστε, και στο εξωτερικό.
Επίσης μαζί με τα μέλη φτιάχνουμε παραδοσιακές φορεσιές για να καλύψουμε τις ανάγκες για την συμμετοχή μας σε εκδηλώσεις, μία συνήθεια που ξεκίνησε από τρία άτομα και έχουμε φτάσει πλέον να είμαστε όλες οι γυναίκες του συλλόγου! Η συμβουλή που θα έδινα στα μέλη είναι να παραμείνουν δημιουργικοί και με τη διάθεση που τους ξεχωρίζει.
Ποια είναι τα σχέδια του Χορευτικού Συλλόγου Νέας Ιωνίας Βόλου για το φετινό καλοκαίρι;
Προς το παρόν ετοιμαζόμαστε για το φεστιβάλ παραδοσιακών χορών «Χοροαρμενίσματα» στην Αντίπαρο τον Ιούνιο και θα συμμετέχουμε στις εκδηλώσεις που θα γίνουν στο Βόλο και γενικά στην Μαγνησία! Σας περιμένουμε να έρθετε να χορεύουμε παρέα!!!!
__________________________________________
ΧΟΡΕΥΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΝΕΑΣ ΙΩΝΙΑΣ ΒΟΛΟΥ
τηλ. 6974461197 | email: festivalneasionias@gmail.com
Facebook – Ιστοσελίδα Συλλόγου
