Την Ειρήνη Μπότα θα την βρεις ανάμεσα σε υφάσματα να φτιάχνει scrunchies, τσάντες και πορτοφόλια. Όταν αφήνει το ψαλίδι πιάνει το καβάλι ή το νταούλι, τα παραδοσιακά μουσικά όργανα που τη συνοδεύουν στο τραγούδι της. Λατρεύει το παραδοσιακό χορό καθώς και ότι περιβάλει τη παράδοση. Αν πας μαζί της για σουβλάκια θα σε κάνει φίλη της αμέσως και αν μιλάς τούρκικα θα συνεννοηθείς μαζί της άψογα!
Όταν γνωρίζεις την Ειρήνη δεν ξέρεις τι να πρωτοθαυμάσεις σε αυτήν. Το χιούμορ της, τις γνώσεις της, την καλή κουβέντα που έχει να πει για τον καθένα… και αν τη διαγράψεις από φίλη σου στο facebook, θα στο τονίσει διακριτικά και με ένα χαμόγελο όλο νόημα!
Η Ειρήνη γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Βόλο. Αποφοίτησε από το τμήμα ψυχολογίας της φιλοσοφικής σχολής του ΑΠΘ το 2013. Παράλληλα με τις σπουδές ξεκίνησε την πρακτική της και τον εθελοντισμό στις δομές του ΚΕΘΕΑ της Θεσσαλονίκης.
Μετά την επιστροφή της στο Βόλο σειρά είχε το μεταπτυχιακό της συμβουλευτικής ψυχολογίας του Π.Θ. Ο κύκλος συνεχίστηκε στη συστημική ψυχοθεραπεία, με παράλληλη πρακτική μεταπτυχιακού στο ΚΕΘΕΑ Πιλότος.
Μετά από έναν κύκλο σε διάφορους φορείς ως ψυχολόγος, η αγάπη για την απεξάρτηση εδραιώνεται. Εργάζεται στο ΚΕΘΕΑ πιλότος εδώ και 1,5 χρόνο, έχοντας στην εποπτεία της εφήβους και νεαρούς ενήλικες.
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Κατά των Ναρκωτικών, ήρθαμε σε επικοινωνία, γνωριστήκαμε ακόμα καλύτερα και μοιράζομαι μαζί σας, μέρος της όμορφης συζήτησης που είχαμε.
Ειρήνη έχεις επιλέξει ένα επάγγελμα απαραίτητο πλέον για τις ζωές μας. Πότε αποφάσισες να σπουδάσεις ψυχολογία και γιατί;
Θυμάμαι από μικρή να λέω ότι ήθελα να γίνω δημοσιογράφος. Όλοι οι παιδικοί μου φίλοι, βέβαια, με θυμούνται να λέω ότι θέλω να γίνω ψυχολόγος. Δεν απέχουν και πολύ. Και στις δύο περιπτώσεις, ρωτάς και ανάλογα με την απάντηση, σχεδιάζεις την επόμενη ερώτηση.
Ως ενήλικη, τώρα, βλέποντας από μακρυά πια την επιλογή της ψυχολογίας ως κύριας επαγγελματικής ενασχόλησης, θα έλεγα ότι με επηρέασε η προσωπική μου εμπειρία. Έχοντας «καθίσει στην καρέκλα» σε δικές μου δυσκολίες (ως μαθήτρια), είδα πόσο η κουβέντα μπορεί να βοηθήσει και να ανακουφίσει. Άλλωστε, ποιος δε δικαιούται μία τέτοια ανακούφιση; Έτσι λοιπόν, επέλεξα να είμαι κι εγώ μέρος αυτής της διαδικασίας.
Τα τελευταία χρόνια εργάζεσαι στο ΚΕΘΕΑ Πιλότος, ένας χώρος σημαντικός για τη πόλη μας, ο οποίος έχε βοηθήσει πολλούς ανθρώπους. Μίλησε μου για το ΚΕΘΕΑ Πιλότος.
Το ΚΕΘΕΑ, όπως λέει και το ακρωνύμιο είναι Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων. Αφορά, δηλαδή, στη στήριξη ανθρώπων με εξαρτητικές συμπεριφορές και των οικογενειών τους. Υπάρχουν διάφορα παραρτήματα σε όλη την Ελλάδα, οι υπηρεσίες της δομής του Βόλου αφορούν έφηβους και νεαρούς ενήλικες και τις οικογένειές τους. Παρέχονται υπηρεσίες πρόληψης, έγκαιρης παρέμβασης και φιλοξενίας, εκπαίδευσης και θεραπείας.
Τα μέλη του προγράμματος μπορούν να έχουν είτε ατομικές είτε ομαδικές συναντήσεις, όπου μπορούν να κουβεντιάζουν εξαρτητικές συμπεριφορές και γενικότερα, ζητήματα που τους απασχολούν, να συμμετέχουν σε ομάδες μουσικής, εικαστικών και αθλητικών, όπως επίσης και σε δράσεις κι εκδρομές εκτός πλαισίου με ψυχοεκπαιδευτικό χαρακτήρα.
Επιπρόσθετα, ο Πιλότος επιδιώκει τη δικτύωση και η δημιουργία συνεργασίας με τους τοπικούς φορείς, τα σχολεία και λοιπές δημόσιες υπηρεσίες, με σκοπό τη γνωριμία και την πραγματοποίηση της ενημέρωσης και των δράσεων πρόληψης. Παράλληλα, λειτουργεί το στέκι Πολιτισμού «Μεταμορφώσεις» με πλούσια πολιτιστική δράση, ενώ, παράλληλα, υπό την πρωτοβουλία του λειτουργεί ομάδα ανάγνωσης και δανειστική βιβλιοθήκη,
Η γενικότερη επιδίωξη είναι η γνωριμία με τον κόσμο και η προσπάθεια κατάρριψης του στίγματος τόσο σε σχέση με την ίδια την υπηρεσία όσο και σε σχέση με τους ανθρώπους, οι οποίοι την προσεγγίζουν.Η προσπάθεια αφορά στο να δημιουργηθεί ένας φιλικός και προσιτός φορέας, τον οποίο μπορεί να προσεγγίσει κάποιος και να εξυπηρετηθεί, ανάλογα με την ανάγκη του.
Ειρήνη, πόσο εύκολη είναι η διαδικασία της απεξάρτησης και της επανένταξης στη κοινωνία μας για ένα άτομο εξαρτημένο από ουσίες, και από ποιους παράγοντες εξαρτάται;
Στη γλώσσα του ΚΕΘΕΑ η χρήση και η εξάρτηση προκύπτουν, όταν γίνει το λεγόμενο «μοιραίο ραντεβού» μεταξύ τριών παραγόντων: 1) άτομο, 2) παροχή ουσίας, 3) τρέχουσα συνθήκη.
Όταν αυτά τα τρία συναντηθούν και με κάποιο τρόπο ταιριάξουν, τότε, υφίσταται η εμπειρία της χρήσης, η οποία μπορεί είτε να είναι αρνητική και να σταματήσει εκεί, είτε να είναι θετική και σταδιακά να οδηγήσει στην εξάρτηση. Όπως, λοιπόν, πολύ υποκειμενικά μπορεί να προκύψει η χρήση, έτσι πολύ υποκειμενικά μπορεί να προκύψει και η απεξάρτηση και η δυσκολία της ή η ευκολία της.
Η απεξάρτηση, λοιπόν, είναι μία πολύ προσωπική υπόθεση κι εξαρτάται από ποικίλους παράγοντες της ζωής του ατόμου, όπως είναι το υποστηρικτικό περιβάλλον (οικογένεια, φίλοι, σύντροφος), το είδος και η ποιότητα εργασίας, το είδος και τα χρόνια χρήσης. Το πιο σημαντικό, βέβαια, είναι το προσωπικό αίτημα και η διάθεση του ανθρώπου να «κόψει».
Αν αναλογιστούμε, βέβαια, τις πρακτικές αλλαγές, που θα χρειαστεί να κάνει κάποι@, όπως είναι να αλλάξει εργασία, ή να μην εργαστεί καθόλου για κάποιο διάστημα, να αλλάξει παρέες και να δημιουργήσει νέους κύκλους, αν αναλογιστούμε ότι θα προσκληθεί να βρει νέα νόημα στα πράγματα και μάθει να αντιμετωπίζει τις προσκλήσεις του κατά μέτωπο και χωρίς δεκανίκια ή ακόμα και τη διασκέδασή του καθαρ@, τότε ναι, μιλάμε για δυσκολία.
Αλλά και πάλι… Άμα βάλεις στόχο ότι θέλεις κάτι, στο χέρι σου δεν είναι αν θα το βιώσεις δύσκολα ή εύκολα; Ιδίως, αν αυτό το κάτι είναι η ζωή. Η απάντηση, τελικά, είναι διαφορετική για τον καθένα που αποφασίζει να σταματήσει τη χρήση.
Όσον αφορά στην επανένταξη, το ΚΕΘΕΑ επιδιώκει την ομαλή και ισότιμη επανεισαγωγή στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο. Το άτομο προετοιμάζεται, ώστε να αποβάλλει την οποιαδήποτε ταμπέλα και να διεκδικήσει τη θέση του στην κοινωνία.
Η πρόκληση στην ουσία δεν αφορά τόσο στο άτομο, όσο στην κοινωνία που θα υποδεχτεί το άτομο. Όσο η κοινωνία δε σκέφτεται με όρους ταμπέλας και στίγματος, τόσο πιο εύκολη είναι και η διαδικασία της επανένταξης.
Η επαγγελματική σου εμπειρία είναι πολύ μεγάλη σε σχέση με το νεαρό της ηλικία σου. Μέσα από την εμπειρία χρόνων μπορείς να μου πεις ποιοι παράγοντες οδηγούν κάποιον στην εξάρτηση των ναρκωτικών;
Η λίστα των παραγόντων θα μπορούσε να είναι μακρά, με την έννοια ότι είναι πολλοί και διαφορετικοί οι λόγοι που μπορούν να φέρουν το ραντεβού, το οποίο αναφέρθηκε παραπάνω. Ο οποιοσδήποτε παράγοντας, αν βρεθεί σε αυτό το μοιραίο ραντεβού, μπορεί να αποτελέσει πυροδότη για την έναρξη εξαρτητικών συμπεριφορών και τη χρήση ουσιών.
Αν μπορούσαμε να συνοψίσουμε με δύο κουβέντες τους λόγους θα λέγαμε ότι αυτό που τελικά, μπορεί να οδηγήσει στη χρήση είναι, όταν το άτομο θέλει να κάνει ή να γίνει κάτι το οποίο δεν είναι, να ξεχαστεί από κάτι, το οποίο τον βαραίνει ή να αποφύγει κάτι, το οποίο τ@ δυσκολεύει να αντιμετωπίσει.
Πόσο εύκολο είναι για έναν άνθρωπο που έχει ολοκληρώσει το κύκλο της θεραπεία του, κατά τη διάρκεια της επανένταξής του να αντισταθεί στο πειρασμό του να ξανακυλήσει και πόσο αναγκαία είναι η δική σου παρουσία στη καθημερινότητά του;
Η συντήρηση μπορεί να είναι τόσο δύσκολη όσο κι εύκολη. Έχει να κάνει με την προσωπικότητα και την ιστορία του κάθε ατόμου και με το πόσο έχει επενδύσει στη διαδικασία της απεξάρτησής του. Πρόκειται για υποκειμενικό βίωμα, όπου ο καθένας αξιοποιεί, προτεραιοποιεί κι επενδύει σε διαφορετικό βαθμό και με διαφορετικό τρόπο. Είναι διαδικασία προσωπική.
Αφού το μέλος ολοκληρώσει το θεραπευτικό του πρόγραμμα, πραγματοποιείται ένα συνολικό κλείσιμο της διαδικασίας κι εκεί γίνεται και ο αποχαιρετισμός με το πρόγραμμα και το θεραπευτή. Η διαδικασία έχει τη χαρά της ολοκλήρωσης της προσπάθειας και αλλά και τη συγκίνηση του αποχαιρετισμού. Κάπως έτσι λοιπόν, κλείνει ο κύκλος, συνολικά, χωρίς κάποια ιδιαίτερη συνέχεια επαφής, εκτός πλαισίου.
Ποια η εξέλιξη των ανθρώπων αυτών στην κοινωνία, έχουν την ταμπέλα του χρήστη, αντιμετωπίζουν ρατσισμό , τους βάζουν στο περιθώριο;
Η εξέλιξη είναι η ίδια με αυτή κάθε ατόμου, που κάνει επιλογές και τις τιμά ή όχι. Κάποι@ μπορεί να έχει υπάρξει χρήστ@ στη ζωή του και κάποι@ άλλ@ να έχει υπάρξει κάτι άλλο. Το ζήτημα είναι με ποια ταυτότητα το κάθε άτομο επιλέγει να επανασυσταθεί στην κοινωνία.
Όσο το κάθε άτομο θωρακίζει την ταυτότητά του, τόσο δε θα υπάρχει κάποια ταμπέλα για αυτόν.
Ποια συμβουλή τους δίνεις όταν φεύγουν από εσένα;
Μην ξεχνάς τον αγώνα σου και τι έχεις καταφέρει σε αυτόν.
Ό,τι και να γίνει έχεις υπάρξει στον αγώνα αυτό.
Η οικογένεια τι ποσοστό ευθύνης έχει, ποιος ο ρόλος της και η συμμετοχή της στη διαδικασία της απεξάρτησης; Η κοινωνία κάνει ποιο εύκολη τη προσπάθειά σας, είναι στο πλευρό των απεξαρτημένων;
Η οικογένεια παίζει πολύ σημαντικό ρόλο, δεδομένου ότι ιδανικά θέλουμε όλο το σύστημα, για να δουλέψουμε, καθώς εξετάζουμε σχέσεις και αλληλεπιδράσεις. Ιδίως στις μικρές ηλικίες, όπως αυτές, που υποδεχόμαστε στον Πιλότο, η οικογένεια είναι αυτή, που έχει την ευθύνη του παιδιού κι έχει νόημα να είμαστε μαζί στον αγώνα αυτό. Ιδίως, αν σκεφτούμε ότι και η αλληλεπίδραση και οι σχέσεις στην οικογένεια έχουν συμβάλει στο «μοιραίο ραντεβού». Η κοινωνία από την άλλη είναι μία πιο ιδιαίτερη περίπτωση.
Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι η αποδοχή και η κατάρριψη του στίγματος. Σε ένα έδαφος, χωρίς αυτά τα δύο, όλα μοιάζουν πιο εύκολα.
Άλλωστε αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο οι φορείς απεξάρτησης, βγαίνουν προς τα έξω και προσπαθούν να δικτυωθούν και να δημιουργήσουν σχέσεις. Είναι, λοιπόν, πολύ σημαντική και η κοινωνία, μετά την οικογένεια. Είναι, όμως, εξίσου απαιτητική η επένδυση, διότι έχεις απέναντι τα διαφορετικά και ποικίλα αξιακά συστήματα, όλων αυτών των ανθρώπων, που απαρτίζουν την κοινωνία.
Ο πιλότος είναι μια δομή πολύ δραστήρια με κοινωνικές δράσεις και εκδηλώσεις. Τι έχετε ετοιμάσει φέτος το καλοκαίρι;
Στο πλαίσιο των δικτυώσεων με τους τοπικούς φορείς εντός κι εκτός Μαγνησίας γίνονται συνεργασίες, οι οποίες αφορούν στην προβολή του έργου και των υπηρεσιών του Πιλότου, στην κινητοποίηση, αλλά και την ψυχαγωγία.
Συχνά, γίνονται προβολές ταινιών με κινητοποιητικό περιεχόμενο και διαδραστικές εκδηλώσεις με κάποιο μήνυμα, π.χ. αντικαπνιστική εκδήλωση σε Βόλο και Λάρισα.
Την τρέχουσα περίοδο, για τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Κατά των Ναρκωτικών, οργανώνονται διάφορες δράσεις, όπως είναι η προβολή ταινίας και ο περίπατος στον Αλμυρό και το «ανοιχτό σπίτι», όπου τα δύο σπίτια του Πιλότου θα είναι ανοιχτά στο κοινό, με μπαζάρ βιβλίου και κοσμήματος, εργαστήρι κοσμήματος και live μουσική.
Σήμερα 26 Ιουνίου είναι η Παγκόσμια Ημέρα Κατά των Ναρκωτικών, στείλε ένα μήνυμα σε όλους αυτούς τους ανθρώπους που θέλουν να έρθουν σε εσάς αλλα δεν έχουν βρει τη δύναμη ακόμα.
