Ο Michel Riffaterre αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους κριτικούς και θεωρητικούς της λογοτεχνίας που γνώρισε ποτέ ο κόσμος. Η καριέρα του υπήρξε σημαντική με μία μονίμως ανοδική πορεία.
Βέβαια, αν και δεν υπάρχουν πολλές πληροφορίες για την ζωή του, σήμερα που συμπληρώνονται 14 χρόνια από τον θάνατο του, θα προσπαθήσουμε να γνωρίσουμε όσο τον δυνατόν καλύτερα τον Γάλλο ακαδημαϊκό και θεωρητικό της λογοτεχνίας.
___________________________________
Πρώτα βήματα και σπουδές
Ο Michel Riffaterre γεννήθηκε στις 20 Νοεμβρίου του 1924 στο Bourganeuf, στην περιοχή της Λιμουζίν στη Γαλλία, όπου πέρασε τα παιδικά του χρόνια μέχρι την ενηλικίωση του.
Κατά την παραμονή του στο Bourganeuf φοίτησε στην πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Από την εφηβεία του ασχολήθηκε με την λογοτεχνία, ενώ κατά την ενηλικίωση του τιμήθηκε με το βραβείο concours général στη γαλλική λογοτεχνία. Μετά την βράβευση του ξεκίνησε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο της Λυών.
Πέρα από τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο της Λυών, συνέχισε τις σπουδές μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο στη Σορβόννη, όπου απέκτησε πτυχίο master στις κλασσικές σπουδές το 1947. Στην συνέχεια πραγματοποίησε το διδακτορικό του στο Πανεπιστήμιο της Κολούμπια. Ο Riffaterre απέκτησε το διδακτορικό του το 1955 σηματοδοτώντας την απαρχή μιας σπουδαίας ακαδημαϊκής πορείας.
Η πλούσια ακαδημαϊκή καριέρα
Ο Michel Riffaterre είχε μία πραγματικά πλούσια και σπουδαία ακαδημαϊκή καριέρα. Το 1974 ανέλαβε την θέση του προέδρου στο Τμήμα Γαλλικής Φιλολογίας, θέση την οποία διατήρησε μέχρι το 1983. Το 1982 προβιβάστηκε στην θέση του Πανεπιστημιακού Καθηγητή, που αποτελεί και τον υψηλότερο βαθμό στην Κολούμπια.
Διετέλεσε δύο φορές υπότροφος του Guggenheim Fellow και του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, ενώ υπήρξε μέλος της American Academy of Arts and Sciences και λειτουργός του τάγματος των palmes académiques. Επίσης, ο Riffaterre ήταν επίσης κάτοχος τιμητικών βαθμών των πανεπιστημίων Μπλαιζ-Πασκάλ και Σορβόννης. Πέραν της ακαδημαϊκής του καριέρας στο Πανεπιστήμιο της Κολούμπια, ο Riffaterre διετέλεσε επίτιμος διδάκτορας στο Πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς, στο Κολέγιο της Γαλλίας, στο Γέιλ, στο Χάρβαρντ, στο Πανεπιστήμιο Σίτυ της Νέας Υόρκης, και στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια. Τέλος, το 1986, διετέλεσε πρόεδρος της Κοινότητας Σημειολόγων της Αμερικής.
Το έργο του
Ο Michel Riffaterre είναι ευρέως γνωστός για το βιβλίο του “Σημειολογία της Ποίησης”, όπου ανέπτυξε τις έννοιες του υπογράμματος και της σύλληψης. Συνέγραψε και δημοσιοποίησε επίσης το “Essais de stylistique structural” (1971), “Le Style des Pleiades de Gobineau: Essai d’application d’une methode stylistique” (1957), “La Production du texte” (1979) και το “Fictional Truth” (1990). Όλα τα έργα του Michel Riffaterre έχουν μεταφραστεί κυρίως στα αγγλικά, αλλά και σε πολλές άλλες γλώσσες.
Η στρουκτουραλιστική προσέγγιση του Riffaterre
Ο Michel Riffaterre υπήρξε λάτρης της στρουκτουραλιστικής προσέγγισης. Σε όλα τα έργα του και τις διδασκαλίες του εφάρμοζε πάντα το δόγμα ότι η γλώσσα δεν αντιγράφει την πραγματικότητα, αλλά είναι αυθαίρετη, καθότι δεν υπάρχει αιτιώδης σύνδεση ανάμεσα στο σημαίνον και το σημαινόμενο.
Αξίζει να σημειωθεί πως ο Michel Riffaterre ήταν ένας εκ των κορυφαίων λογοτεχνών και ακαδημαϊκών, που ακολούθησαν και εφάρμοσαν πιστά την στρουκτουραλιστική προσέγγιση.
Η αποχώρηση και το τέλος
Το 2004 ο Michel Riffaterre ανακοίνωσε την αποχώρηση του από τα ακαδημαϊκά και τα λογοτεχνικά δρώμενα. Συνέχισε να μένει στην Νέα Υόρκη, όπου δύο χρόνια αργότερα, στις 27 Μαΐου του 2006, έφυγε από την ζωή σε ηλικία 82 ετών.
_______________________________
Ολοκληρώνοντας το άρθρο αυτό προσπαθώ να βρω μια λέξη να χαρακτηρίσω τον Michel Riffaterre, αλλά μου είναι εξαιρετικά δύσκολο. Μου είναι δύσκολο, γιατί δεν νομίζω να υπάρχουν λέξεις που να αντιπροσωπεύουν την σπανιότητα και αξία του Riffaterre. Το μόνο σίγουρο πάντως είναι πως ο κόσμος και η κοινωνία μας χρειάζεται πρότυπα ανθρώπων σαν εκείνον.
