Ο ζωγράφος Édouard Manet θεωρείται ένας από τους πιο αμφιλεγόμενους καλλιτέχνες του 19ου αιώνα συνδέοντας το όνομά του και με τον ιμπρεσιονισμό, από τον οποίο όμως κρατούσε αποστάσεις αρνούμενος μάλιστα να συμμετάσχει σε εκθέσεις ζωγράφων που τον εκπροσωπούσαν.
Ο τρόπος που δημιουργούσε τέχνη επηρέασε σε μεγάλο βαθμό και πολλούς καλλιτέχνες του επόμενου αιώνα, ενώ τα έργα του γίνονταν πολύ συχνά αποδέκτες μη ευνοϊκής κριτικής, καθώς προσπαθούσε να συνδυάσει το κλασικό με το σύγχρονo. Ως προς την θεματολογία, δεν ήταν λίγες οι φορές που χαρακτηρίστηκε προκλητικός.
Οι πρώτες καλλιτεχνικές απόπειρες
Ο Édouard Manet γεννήθηκε στις 23 Ιανουαρίου του 1832 στο Παρίσι και μεγάλωσε σε ένα αρκετά εύπορο, μεγαλοαστικό περιβάλλον. Ο πατέρας του Ωγκύστ Μανέ ασκούσε το επάγγελμα του δικαστή της αυτοκρατορικής διοίκησης και η μητέρα του Εζενί-Ντεζιρέ Φουρνιέ είχε μια εξαιρετική κοινωνική αναγνώριση ως κόρη διπλωμάτη που ήταν.
Ο Édouard ήταν από τους προνομιούχους εκείνης της εποχής, καθώς μπορούσε να μορφωθεί κι ο πατέρας του πίστευε πως ο γιoς του θα ακολουθούσε πάνω κάτω τα χνάρια του.
Όμως τα πράγματα δεν ήρθαν ακριβώς έτσι, καθώς αρχίζει σιγά σιγά να τον ελκύει η ζωγραφική, με την οποία έρχεται σε επαφή ύστερα από παρότρυνση του θείου του. Δεν “ενδίδει” αμέσως, καθώς πιέζεται από την οικογένειά του να μην αμελήσει τις σπουδές του και να ακολουθήσει ένα “σωστό” επάγγελμα.
Εξαιτίας της κάκιστης πορείας του ως μαθητής δοκιμάζει την τύχη του στην Ναυτική Ακαδημία μη καταφέρνοντας ωστόσο να εισαχθεί. Ωστόσο το 1848, σε πολύ μικρή ηλικία, μπαρκάρει με το πλοίο Havre et Guadeloupe προς Βραζιλία. Έναν χρόνο αργότερα δεν κατορθώνει εκ νέου να εισαχθεί στην Ακαδημία κι έτσι στην ζωή του μπαίνει η ζωγραφική.
Το χρονικό διάστημα 1850-1856 θα σπουδάσει στο ατελιέ του Γάλλου ακαδημαϊκού ζωγράφου Τομά Κουτύρ, γνωστού για τις προσωπογραφίες του και τους ιστορικούς πίνακες. Ο Μανέ εντρυφεί σε διάφορες τεχνικές κι ασχολείται ως επί το πλείστον με την αντιγραφή κλασικών έργων στο Λούβρο, μα και σε μουσεία άλλων χωρών όπως της Γερμανίας, της Ιταλίας και της Ολλανδίας.
Εκθέτοντας τα δικά του έργα
Το 1859 ο Édouard Manet θα είναι σε θέση να εκθέσει ένα αποκλειστικά δικό του δημιούργημα, συγκεκριμένα τον πίνακα “Πότης του αψεντίου” στο Σαλόν, το οποίο στην ουσία αποτελούσε φόρο τιμής στον Ισπανό ζωγράφο Ντιέγκο Βελάθκεθ, γνωστό για τις προσωπογραφίες του στην αυλή του βασιλιά Φιλίππου Δ’. Το έργο θεωρήθηκε πως έχει θέμα με στοιχεία μη αποδεκτά από την τότε κοινωνία και απορρίφθηκε από την Ακαδημία.
Το 1863 ο ζωγράφος τολμά μια δεύτερη συμμετοχή στο Σαλόν με τίτλο “Πρόγευμα στην Χλόη” κι ακολουθεί πάλι απόρριψη. Ο Ναπολέοντας Γ’ θα εκτιμήσει όμως το έργο τόσο το δικό του όσο κι άλλων απορριφθέντων και θα οργανώσει έκθεση.
Ο αρχικός τίτλος του πίνακα ήταν “Λουτρό”, μα προτίμησε το “Πρόγευμα στην Χλόη” θεωρώντας τον πιο σατιρικό για την κοινωνία της εποχής.
Το 1865 καταφέρνει επιτέλους να εκθέσει στο Σαλόν το έργο “Ολυμπία”.
Το σκάνδαλο που ξεσπάει δεν είναι μικρό. Ο πουριτανισμός που επικρατεί δύσκολα κάνει αποδεκτό έναν πίνακα στον οποίο πρωταγωνιστεί μια ολόγυμνη πόρνη!
O Édouard Manet θα συνεχίσει να εκθέτει με κάποια έργα του να εξακολουθούν να παίρνουν τον δρόμο της απόρριψης. Κατηγορήθηκε για προσβολή της δημοσίας αιδούς και δέχτηκε πολύ αυστηρή κριτική.
Ο Μανέ και οι ιμπρεσιονιστές
Ο ζωγράφος συνήθιζε να κάνει παρέα με ιμπρεσιονιστές, όπως ήταν ο ζωγράφος και γλύπτης Εντγάρ Ντεγκά, ο Κλωντ Μονέ και ο Πιέρ Ωγκύστ Ρενουάρ, η πιο εμβληματική μορφή του ιμπρεσιονισμού. Τόσο ο ίδιος όσο κι εκείνοι επηρεάζονταν ο ένας από την τεχνοτροπία του άλλου. Παρόλα αυτά, ο Édouard Manet ήταν αρκετά αποστασιοποιημένος σαν να μην ήθελε να του κολλήσουν την “ταμπέλα” του ιμπρεσιονιστή.
Το τέλος
Η προσωπική ζωή του Édouard Manet ήταν γεμάτη σκαμπανεβάσματα και γενικότερα έλλειψη μονιμότητας. Τα σκάνδαλα δεν έλειψαν, όπως το ότι είχε κάνει παιδί με την δασκάλα του στο πιάνο, ενώ η μια ερωμένη διαδεχόταν την άλλη.
Θα πεθάνει στις 30 Απριλίου του 1883 από σύφιλη, που του είχε προκαλέσει και μερική παράλυση. Έντεκα μήνες πριν τον θάνατό του, του ακρωτηριάζουν το αριστερό πόδι λόγω γάγγραινας.
_____________________________________
Ο Édouard Manet θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους ζωγράφους, που έφερε έναν ιδιαίτερο αέρα στην Τέχνη, πολλές φορές αμφιλεγόμενο, όπως εξάλλου υπήρξε κι ο ίδιος στη ζωή του.
