Ο διαγωνισμός Τραγουδιού της Eurovision ως ιδέα βασίστηκε στο Ιταλικό Φεστιβάλ Μουσικής του Σαν Ρέμο.
Την εμπνεύστηκε ο Sergio Pugliese, της Ιταλικής τηλεόρασης RAI, για να δοκιμάσει τα όρια της τότε τεχνολογίας σε μια τηλεοπτική εκπομπή ζωντανής αναμετάδοσης και στη συνέχεια πήρε έγκριση από τον Marcel Bezençon, της Ευρωπαϊκής Ραδιοτηλεοπτικής Ένωσης (EBU), κατά τη διάρκεια μιας συνάντησης στο Μονακό, στις 12 Φεβρουαρίου 1955.
Σε αυτή τη συνάντηση συζητήθηκε, σχεδιάστηκε και γεννήθηκε ο πρώτος διαγωνισμός τραγουδιού της Eurovision ο οποίος έλαβε χώρα στο Teatro Kursaal του Λουγκάνο της Ελβετίας, την Πέμπτη 24 Μαΐου 1956.
Ο πρώτος παρουσιαστής του διαγωνισμού ήταν ο Lohengrin Filipello ο οποίος κλήθηκε να κάνει παρουσίαση διάρκειας 1 ώρας και 40 λεπτών, για ραδιόφωνο και τηλεόραση ταυτόχρονα, για τους λίγους Ευρωπαίους που διέθεταν τότε τηλεόραση.
Αυτός ήταν ο πρώτος και ο τελευταίος διαγωνισμός που παρουσιάστηκε μόνο από έναν παρουσιαστή.
Οι επτά χώρες που συμμετείχαν, κλήθηκαν να παρουσιάσουν δύο τραγούδια και δυνατότητα συμμετοχής είχαν μόνο σόλο καλλιτέχνες. Τα τραγούδια δεν έπρεπε να υπερβαίνουν τα 3 λεπτά και 30 δευτερόλεπτα και συνοδεύτηκαν από μια ορχήστρα 24 μουσικών, με επικεφαλής τον Fernando Paggi.
Ενώ ο διαγωνισμός καταγράφηκε για τηλεοπτικές μεταδόσεις σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες, αφού οι τηλεοράσεις ήταν σπάνιες ακόμα εκείνη την εποχή, σήμερα δεν υπάρχουν αντίγραφα στο αρχείο.
Από το αρχείο της Eurovision ωστόσο, λείπει εκτός από τον πρώτο του 1956, εκείνος του 1964 του οποίου οι κασέτες καταστράφηκαν από πυρκαγιά.
Η πρώτη έκδοση του διαγωνισμού τραγουδιού της Eurovision, διαφέρει από την σύγχρονη καθώς περιλάμβανε πολλές διαδικασίες που δεν επαναλήφθηκαν ξανά: συμμετοχή με δύο τραγούδια για κάθε χώρα, μυστική ψηφοφορία, διπλή ψήφος μιας χώρας για λογαριασμό άλλης χώρας και εμφάνιση μόνο του τίτλου «Grand Prix» για το νικητή.
ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ
Η πρώιμη περίοδος της ιστορίας της Eurovision χαρακτηρίζεται από τις συμμετοχές των διασημότερων αστέρων της εποχής και ο διαγωνισμός έγινε ένα από τα αγαπημένα σόου όλων των ηλικιών, σε ολόκληρη την ήπειρο.
Άγαλμα προς τιμήν του Domenico Modugno που κέρδισε το 1960 τον διαγωνισμό του San Remo και βγήκε τρίτος στη Eurovision με το τραγούδι «Volare».
Τραγούδια όπως το «Volare» και το «Poupée de cire, poupée de son» εκτίναξαν τις πωλήσεις των καλλιτεχνών μετά την εμφάνισή τους στη Eurovision.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΚΑΝΟΝΕΣ
Οι κανόνες για την χρήση γλώσσας από το 1956 έως το 1965, δεν ήταν περιοριστικοί, αν και στην αρχή ήταν προφανές ότι έπρεπε οι συμμετέχοντες να τραγουδούν στην εθνική τους γλώσσα.
Το 1966 ωστόσο, επιβλήθηκε ένας κανόνας που όριζε ότι τα τραγούδια πρέπει να εκτελούνται στην επίσημη γλώσσα της χώρας που συμμετέχει και ο περιορισμός αυτός συνεχίστηκε μέχρι το 1973.
Όπως γίνεται αντιληπτό όμως, με την πάροδο των ετών, οι συνθέτες όλης της Ευρώπης εξέφρασαν ότι η επιτυχία θα έρθει μόνο αν οι ακροατές μπορούσαν να κατανοήσουν το περιεχόμενο.
Κατά συνέπεια, το 1974 χαλάρωσαν πάλι οι κανονισμοί και πολλοί ήταν οι καλλιτέχνες που επωφελήθηκαν από αυτή την στάση, όπως οι ABBA το 1974 με το «Waterloo».
Το 1977 η EBU επανέφερε τον περιορισμό στην εθνική γλώσσα, με ειδική απαλλαγή στη Γερμανία και στο Βέλγιο που χρησιμοποίησαν την αγγλική γλώσσα (με αφορμή ότι οι εθνικές τους επιλογές είχαν ήδη πραγματοποιηθεί πριν από την οριστικοποίηση της απόφασης).
Ο κανονισμός ανατράπηκε το 1999, και όρισε πλέον ελεύθερη την επιλογή γλώσσας, γεγονός που αύξησε τα τραγούδια με Αγγλικό στίχο κατά πολύ.
Ενδεικτικά, το 2016, οι 33 από τις 36 συμμετοχές είχαν τραγούδια στα αγγλικά, όμως μετά τη νίκη του Σαλβαντόρ Σομπράλ το 2017, που τραγούδησε στα Πορτογαλικά, ήταν χαρακτηριστική η αύξηση στη χρήση των εθνικών γλωσσών (12 από τις 43 συμμετοχές).
Εκτός όμως από τους στίχους, προσπάθεια εκσυγχρονισμού του Διαγωνισμού έγινε και με την κατάργηση της υποχρεωτικής χρήσης της ζωντανής ορχήστρας, καθώς από το 1956 έως το 1998, η χώρα υποδοχής είχε την υποχρέωση να παρέχει ζωντανή ορχήστρα.
Η προ-εγγεγραμμένη μουσική επιτράπηκε από το 1973 και μετά, παρά το γεγονός ότι η χώρα υποδοχής εξακολουθούσε να είναι υποχρεωμένη να παρέχει τη ζωντανή ορχήστρα δίνοντας περιθώριο επιλογής.
Οι κανόνες ήταν πραγματικά πολύ περιοριστικοί μέχρι το 1997, αφού δεν επιτρεπόταν η δημιουργία τραγουδιών με όργανα τα οποία δεν φαίνονται επί σκηνής την βραδιά του διαγωνισμού. Α
Αυτό κατάφερε να το ανατρέψει το 1996, η συμμετοχή της Gina G που εκπροσωπούσε το Ηνωμένο Βασίλειο και είχε ηλεκτρονικούς υπολογιστές πάνω στη σκηνή.
Έτσι, το 1997 έπαψε να υπάρχει αυτή η υποχρέωση και μετά από 2 διοργανώσεις σταμάτησε πλέον να υφίσταται ζωντανή ορχήστρα στον διαγωνισμό και ουδέποτε υπήρξε συζήτηση να την επαναφέρουν.
Ουσιαστικά, το 1999 ήταν το πρώτο έτος όπου όλα τα τραγούδια έπαιξαν με προ-εγγεγραμμένη μουσική.
Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΗΝ EUROVISION
Η Ελλάδα συμμετείχε πρώτη φορά στην 19η διοργάνωση, που διεξήχθη στις 6 Απριλίου 1974, με το τραγούδι «Κρασί, θάλασσα και το αγόρι μου» το οποίο ερμήνευσε η Μαρινέλλα και κατέλαβε την 11η θέση.
Την επόμενη χρονιά η Ελλάδα δεν συμμετείχε ως κίνηση διαμαρτυρίας για το ντεμπούτο της Τουρκίας στον διαγωνισμό σε συνάρτηση με την Τουρκική εισβολή στην Κύπρο που είχε ήδη προηγηθεί, (20 Ιουλίου 1974).
Το 1982, ήρθε ο πρώτος αποκλεισμός της Ελλάδας από τον διαγωνισμό όταν αποκαλύφθηκε ότι ο Θέμης Αδαμαντίδης θα τραγουδούσε ένα τραγούδι , το οποίο είχε ήδη κυκλοφορήσει.
Συγκεκριμένα το «Σαρανταπέντε κοπελιές» ήταν γνωστό ελληνικό λαϊκό τραγούδι, το οποίο διασκευάστηκε αποκλειστικά για τον διαγωνισμό, αλλά παραβίαζε τους κανόνες, που όριζαν ότι όλα τα τραγούδια πρέπει να είναι πρωτότυπα και όχι διασκευές.
Επί τούτου, λοιπόν, η Ελλάδα πλήρωσε πρόστιμο αλλά οι διοργανωτές επέτρεψαν την συμμετοχή στην επόμενη διοργάνωση, στην οποία η ΕΡΤ αποφάσισε πως δεν είχε κάτι αξιόλογο να παρουσιάσει, επειδή όσα είχαν προταθεί ήταν χαμηλής ποιότητας, και αποφάσισε να μην συμμετέχει στις επόμενες διοργανώσεις.
Η επιστροφή της Ελλάδας στον διαγωνισμό έγινε το 1986 με την Πωλίνα, την οποία απέσυρε απροσδόκητα η ΕΡΤ σχεδόν την τελευταία στιγμή δίχως να δικαιολογήσει επίσημα τους λόγους που έπραξε τοιουτοτρόπως.
Οπότε το παρόν στο διαγωνισμό δόθηκε επί της ουσίας το 1987 και μέχρι το 1999 συμμετείχε αδιαλείπτως.
Το 1999 ήταν μια χρονιά που η Ελλάδα αποκλείστηκε από την διοργάνωση πριν καν ανακοινώσει την συμμετοχή της, αφού δεν της επιτράπηκε να συμμετάσχει γιατί ο μέσος όρος των βαθμών που είχε λάβει η χώρα για 5 συνεχόμενα έτη είχαν πέσει κάτω από το όριο. Έτσι, από αντίδραση (υποθέτω) το επόμενο έτος, η ΕΡΤ ανακοίνωσε ότι δεν θα συμμετέχει στον διαγωνισμό για οικονομικούς λόγους.
Η ΧΡΥΣΗ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΤΟΝ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟ
Από το 2001 μέχρι σήμερα η Ελλάδα έχει μπει δυναμικά στον διαγωνισμό διεκδικώντας υψηλές θέσεις και εντυπώσεις.
Η λαμπρή και ανταγωνιστική πορεία της χώρας μας ξεκίνησε με τους Antique και αναδείχθηκε σε μία από τις πιο επιτυχημένες χώρες στον διαγωνισμό από το 2001 έως το 2013, καταλήγοντας δέκα φορές στην πρώτη δεκάδα.
Από τότε μέχρι σήμερα, κέρδισε μια φόρα το 2005 με την Έλενα Παπαρίζου και το «My number one» και δεν πέρασε στον τελικό 2 φορές. Η πρώτη ήταν το 2016 που εκπροσώπησαν την χώρα το συγκρότημα Argo με το τραγούδι «Utopian Land» και η δεύτερη ήταν το 2018, με το τραγούδι «Όνειρό μου» το οποίο ερμήνευσε η Γιάννα Τερζή.
20 ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ EUROVISION ΠΟΥ ΔΕΝ ΗΞΕΡΕΣ Ή ΞΕΧΑΣΕσ
- Η μικρότερη πόλη που φιλοξένησε το διαγωνισμό μέχρι σήμερα ήταν το Μίλστριτ της Ιρλανδίας, με πληθυσμό 1.500 κατοίκων. Ο διαγωνισμός διεξήχθη το 1993 στο Green Glens Arena, έναν χώρο που μπορούσε να χωρέσει έως και 8.000 άτομα (δηλαδή 5 φορές περισσότερο κόσμο από τους μόνιμους κατοίκους της!!)
- Στο Κίεβο το 2005, τα δωμάτια των ξενοδοχείων ήταν δυσεύρετα καθώς οι διοργανωτές του διαγωνισμού ζήτησαν από την κυβέρνηση να θέσει ένα μπλοκ στις κρατήσεις και αυτό οδήγησε σε πολύ μεγάλο αριθμό ακυρώσεων, στις ήδη υπάρχουσες κρατήσεις των ξενοδοχείων.
- Μετά τις 2 πρώτες διοργανώσεις αποφασίστηκε ότι η νικήτρια χώρα θα διοργανώνει τον διαγωνισμό του επόμενου έτους.
- Το 1980 ο διαγωνισμός φιλοξενήθηκε από την Ολλανδία, παρά το γεγονός ότι δεν είχε κερδίσει την προηγούμενη χρονιά. Αυτό συνέβη επειδή το Ισραήλ αρνήθηκε να φιλοξενήσει το διαγωνισμό που είχε προγραμματιστεί για τις 19 Απριλίου, γιατί εκείνη την ημέρα ήταν η Ημέρα Μνήμης των Ισραηλινών Πεσόντων Στρατιωτών και των Θυμάτων της Τρομοκρατίας.
- Από το 2002, ο διαγωνισμός συνοδεύεται από ένα σλόγκαν, με μόνη εξαίρεση το 2009. Το σλόγκαν αποφασίζεται από τον τηλεοπτικό σταθμό της χώρας που φιλοξενεί το διαγωνισμό.
- Μέχρι σήμερα το μόνο που δεν έχει αλλάξει ως προς την εκτέλεση των τραγουδιών αφορά τα φωνητικά, τα οποία πρέπει υποχρεωτικά να είναι ζωντανά.
- Η Σουηδία ήταν η πρώτη χώρα που δεν τραγούδησε στη γλώσσα της, το 1965.
- Το Βέλγιο και η Ολλανδία ήταν οι μόνες χώρες που τόλμησαν να συμμετέχουν στον διαγωνισμό με πλήρως ή μερικώς κατασκευασμένη γλώσσα. (Urban Trad-Sanomi / Βέλγιο-2003, Treble-Amambanda / Ολλανδία-2006, Ishtar-O julissi / Βέλγιο-2008)
- Το 2011, η Νορβηγία με το «Haba Haba», έκανε μια νέα αρχή για την ένταξη αφρικανικών γλωσσών στον διαγωνισμό, χρησιμοποιώντας Σουαχίλι. Μέχρι τότε, η μόνη γλώσσα εκτός των ευρωπαϊκών που είχαν χρησιμοποιηθεί ήταν τα αραβικά.
- Τουλάχιστον 12 καλλιτέχνες συμμετείχαν περισσότερες από μία φορές στο διαγωνισμό εκπροσωπώντας διαφορετικές χώρες.
- Δεν επιτρέπονται στίχοι, ομιλίες ή χειρονομίες πολιτικής φύσης και τα εμπορικά μηνύματα.
- Η Ιρλανδία κατέχει το ρεκόρ με τις περισσότερες νίκες, έχοντας κερδίσει τον διαγωνισμό επτά φορές. Η Σουηδία έρχεται δεύτερη με έξι νίκες από το 2016 και την ισοφάρισε φέτος η Ολλανδία. Ακολουθούν η Γαλλία, το Λουξεμβούργο και το Ηνωμένο Βασίλειο, με πέντε νίκες και στη συνέχεια έρχεται το Ισραήλ, με τέσσερις νίκες.
- Η Σερβία είναι η πρώτη και η μόνη χώρα που κέρδισε στην πρώτη της εμφάνιση στον διαγωνισμό, το 2007.
- Η Μάλτα είναι η πιο επιτυχημένη χώρα χωρίς νίκη, επιτυγχάνοντας δύο δεύτερες και δύο τρίτες θέσεις.
- Από το 2009, με την εισαγωγή του συστήματος ψηφοφορίας 50/50, οι κριτικές επιτροπές και οι televoters διαφώνησαν για τον νικητή τρεις φορές το 2011, το 2015 και το 2016.
- Υπάρχει ειδικό Βραβείο Barbara Dex από τους φαν του διαγωνισμού για τον καλλιτέχνη με το χειρότερο ντύσιμο. Το βραβείο οφείλεται στην Barbara Dex, η οποία εκπροσώπησε το Βέλγιο το 1993 και η Ελλάδα το έχει κερδίσει για την συμμετοχή του 2002 (Μιχάλης Ρακιντζής, S.A.G.A.P.O.)
- Στην σκηνή επιτρέπεται να εμφανιστούν μέχρι 6 άτομα.
- Ο Δημήτρης Κοντόπουλος θεωρείται από τους πιο περιζήτητους συνθέτες με 9 συμμετοχές στη Eurovision εκπροσωπώντας: Ελλάδα, Ρωσία, Ουκρανία, Λευκορωσία και Αζερμπαϊτζάν. Έχει πετύχει 2 φορές την 2η θέση, 2 φορές την 3η και όλες τις υπόλοιπες εντός 10δας.
- Εξίσου περιζήτητος και επιτυχημένος είναι και ο Φωκάς Ευαγγελινός που έχει αναλάβει την σκηνοθεσία και τις χορογραφίες για περισσότερες από 12 συμμετοχές εκ των οποίων οι 2 βγήκαν πρώτες, ενώ από τις υπόλοιπες οι μισές ήταν στην πρώτη 5αδα και οι άλλες μισές στην 10αδα.
- Όσο κι αν σας προκαλεί εντύπωση, η Αυστραλία δεν είναι η μόνη χώρα εκτός Ευρώπης που συμμετέχει στην Eurovision είναι ωστόσο η δεύτερη χώρα εκτός της Ευρασίας (μετά το Μαρόκο) που συμμετέχει στο διαγωνισμό.
Bonus: Tο μεγαλύτερο σε διάρκεια κοντινό που έχει γίνει ποτέ στην ιστορία της Eurovision, έγινε στην Καίτη Γαρμπή το 1993 και διήρκεσε σχεδόν 1 λεπτό.