Τρεις χειμώνες πριν γνώρισα την Κωνσταντίνα Νικολαΐδη, όταν ακόμα πηγαίναμε θέατρο ανεξέλεγκτα και χωρίς περιορισμούς. Η αφορμή για να τη γνωρίσω ήταν η παράσταση «Ο θάνατος του Ιβάν Ίλιτς» που σκηνοθετούσε η ίδια. Αφορμή για να τη συμπαθήσω ήταν η γλυκύτητά της και το τεράστιο χαμόγελό της.
Ασχολείται ενεργά με το θέατρο τα τελευταία δέκα χρόνια, ως σκηνοθέτης και παραγωγός, γράφει ποίηση- κάποιες συλλογές της έχουν εκδοθεί – και σκοπός της είναι μέσα από τη δουλειά της, να παρουσιάσει στο κοινό λογοτεχνικά, σύγχρονα και κλασικά έργα σε πανελλήνια πρώτη. Η ευαισθησία της όμως δεν μένει μόνο στη τέχνη αφού η εταιρία παραγωγής A PRIORI, που έχει ιδρύσει, προσφέρει πάντοτε μέρος των εσόδων των καλλιτεχνικών της δράσεων για στήριξη φιλανθρωπικών και κοινωφελών οργανισμών και συλλόγων της Ελλάδας που βρίσκονται σε ανάγκη.
Ακόμα μία μεγάλη της αγάπη είναι η κιθάρα της και εμείς όταν ακούμε τη φωνή της την αγαπάμε λίγο παραπάνω…
_____________________________________
Κωνσταντίνα, την τελευταία φορά που μιλήσαμε ήταν το Σεπτέμβριο του 2019. Σήμερα τον Μάρτιο του 2022 που σε πετυχαίνω;
Κάθε χρόνο τέτοια εποχή βιώνω τη μοναχική περίοδο της ζωής μου. Δεν διαρκεί πολύ, κάνα δίμηνο, μέσα στο οποίο διαβάζω βιβλία των οποίων η μεγαλειότητα με παρασέρνει σε άλλους κόσμους. Είναι η περίοδος αναζήτησης του μελλοντικού ρεπερτορίου μου κι είναι μια πολύ εποικοδομητική περίοδος τόσο για μένα προσωπικά όσο και επαγγελματικά.
Έχεις σκηνοθετήσει πολλές επιτυχημένες παραστάσεις. Τι ήταν αυτό που σε τράβηξε στη σκηνοθεσία και τι σε μαγεύει σε αυτή τη δουλειά;
Ήδη από τη σχολή θέλησα να ασχοληθώ με τη σκηνοθεσία και όχι με την υποκριτική, οπότε μόλις αποφοίτησα κατευθύνθηκα προς αυτό το μονοπάτι. Με ελκύει όλη η διαδικασία δημιουργίας μιας παράστασης. Από την επιλογή του έργου μέχρι -δεν θα πω πρεμιέρα, γιατί δεν τελειώνει εκεί- την τελευταία παράσταση.
Σε πρώτο στάδιο με έλκει η δυναμική του έργου που διαβάζω και αναλύω. Συγκινούμαι, ερωτεύομαι τον συγγραφέα του. Μπαίνω σε έναν άλλον κόσμο και συνυπάρχω με τους ήρωές του, προσπαθώ να μάθω τα εσώψυχά τους. Έπειτα με συνεπαίρνει η διαδικασία του οραματισμού, πως αυτό που έχω μέσα μου μπορεί να πάρει σάρκα και οστά επί σκηνής με σκοπό να υπηρετηθεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο η ουσία του έργου και όσα ο συγγραφέας θέλει να περάσει μες απ’ αυτό. Μετά ακολουθούν οι συναντήσεις και οι παραγωγή ιδεών με τους συντελεστές και η επιλογή του θιάσου και τέλος οι πρόβες, η επικοινωνία, το σκάψιμο, το δέσιμο, η εξέλιξη. Όλη αυτή η διαδικασία είναι μια γέννηση και τουλάχιστον για μένα δεν μπορεί να είναι τίποτα άλλο παρά έλξη, έρωτας και αγάπη.
Υπάρχει κάτι που σε απογοητεύει;
Το μόνο που με απογοητεύει είναι οι εγωιστικές συμπεριφορές συνεργατών, όπως γίνεται φυσικά και σε κάθε περιβάλλον, είτε εργασιακό, είτε φιλικό/οικογενειακό. Ειδικότερα, η έλλειψη ευγένειας και η έλλειψη ευγνωμοσύνης για όλο αυτό που μας συμβαίνει στο θέατρο που είναι πολύτιμο δώρο. Ευτυχώς συναντώ σπάνια τέτοιες συμπεριφορές.
Είναι δική σου επιλογή το ότι δεν έχουμε δει δουλεία σου στη τηλεόραση και στον κινηματογράφο;
Δεν μου έχει γεννηθεί η επιθυμία να ασχοληθώ με κινηματογράφο και τηλεόραση, ναι. Μου αρέσει να δημιουργώ στο θέατρο.
Εκτός από το θέατρο όμως έχεις και μια άλλη μεγάλη αγάπη, τη μουσική…
Η μουσική είναι αγάπη όλων νομίζω και η δύναμη και η επιρροή της είναι τεράστια. Γι’ αυτό και προσπαθώ με τους μουσικοσυνθέτες των παραστάσεων μου και ειδικότερα με τον βασικό μου συνεργάτη Γιάννη Οικονόμου, να πλαισιώνουμε τις παραστάσεις μας σχεδόν εξ ολοκλήρου με μουσικές και ήχους, ώστε να ενσωματώνουμε καλύτερα τον θεατή στο περιβάλλον που δημιουργούμε.
Το 2011 στο πλαίσιο των Special Olympics of Athens γνωρίζεσαι με τον Theodoros Luyima. Αυτή η γνωριμία είναι η αρχή μιας βαθιάς φιλία αλλά και μιας συνεργασίας. Μίλησέ μου για τη φιλανθρωπική σας δράση.
Η δράση αυτή μετρά τώρα έντεκα χρόνια και μέσω αυτής και της πολύτιμης βοήθειας των ανάδοχων γονέων που μας στηρίζουν από την Ελλάδα αλλά και από το εξωτερικό, συνεχίζουμε να παρέχουμε μόρφωση, σίτιση και φαρμακευτική περίθαλψη σε ορφανά παιδιά της Ουγκάντα, μέσω του δημοτικού μας σχολείου St. Agnes στην πόλη Λούκαγια.
Χρόνο με τον χρόνο όλο και περισσότεροι φίλοι εμπιστεύονται το έργο μας κι έτσι η οικογένεια αυτή μεγαλώνει. Τους ευχαριστώ, τόσο εγώ όσο και ο Θοδωρής, ακόμα μια φορά για την εμπιστοσύνη τους. Εδώ υπάρχουν περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη δράση μας στην Ουγκάντα www.a-priori.gr
Το θέατρο τα τελευταία δύο χρόνια μετράει πληγές. Η περίοδος του lockdown πόσο επηρέασε το κλάδο σας και τί άφησε πίσω του;
Και η περίοδος του lockdown αλλά και η περίοδος που βιώνουμε μέχρι τώρα στα θέατρα και τις μουσικές σκηνές, επηρέασε, άφησε πληγές και άφησε πίσω του λανθασμένες κανονικότητες, μία από αυτές είναι η τόσο εύκολη -χωρίς καμία αντίσταση- αποδοχή των μέτρων για διαχωρισμό του κοινού. Συναίνεσε ο χώρος και οι άνθρωποί του σε όλο αυτό, ακόμα κι όταν δεν ήταν υποχρεωτικό.
Επέλεξαν οι ίδιοι οι καλλιτέχνες και οι θεατράρχες να κλείσουν την πόρτα του πολιτισμού σε ανεμβολίαστους συνανθρώπους μας. Αυτό με απογοήτευσε γιατί απέδειξε για ακόμα μια φορά ότι τα λόγια από τις πράξεις μπορεί να απέχουν χιλιόμετρα και ότι έχουμε ακόμα μέλλον μπροστά μας, ώστε να υπηρετήσουμε όσα τα έργα που παρουσιάζουμε στον κόσμο πρεσβεύουν και βροντοφωνάζουν. Σαν να κλείνουμε τα αυτιά μας σε ότι δεν μας συμφέρει, σε ότι θέλει λίγο παραπάνω αγώνα για να προστατευθεί.
Ο καλλιτέχνης όμως οφείλει να σταθεί όρθιος και να υπερασπιστεί την ελευθερία του λόγου και του πολιτισμού και στα δύσκολα. Η μάχη αυτή τα δύο τελευταία χρόνια χάθηκε. Ελπίζω σε σύντομη ίαση του κλάδου.
Η λάμψη και η μαγεία που εκπέμπει το θέατρο σκεπάστηκε πέρυσι με τις καταγγελίες και το κίνημα Μe Τoo. Πως το αντιμετώπισες εσύ όλο αυτό;
Οι τέχνες όσο και να είναι ουσιαστικά οι άνθρωποι που τις υπηρετούν, είναι ταυτοχρόνως πάνω από αυτούς. Δεν μπορεί καμία συμπεριφορά να βλάψει το Θέατρο αυτό καθαυτό, πόσο μάλλον όταν αναφερόμαστε σε μειονότητα. Στον χώρο μας, όχι απλώς υπάρχουν φωτεινοί, μεγαλειώδεις άνθρωποι, αλλά είναι και η πλειονότητα.
Πιστεύω στην αλήθεια και ότι αυτή δεν πρέπει να κρύβεται, καθώς και ότι πρέπει να αποδίδεται δικαιοσύνη και να παρέχεται προστασία. Το να παρασέρνουν όμως τέτοιες συμπεριφορές όλον τον κλάδο και την αντίληψη που υπάρχει γι’ αυτόν, δεν είναι ώριμο. Ευτυχώς δεν συνέβη κάτι τέτοιο από μεριάς των θεατών. Συνεχίζουν να στηρίζουν τα θέατρα και με συγκινεί η κινητοποίησή τους ακόμα και στην δύσκολη περίοδο που βιώνουμε λόγω όλων αυτών που συμβαίνουν γύρω μας, στην Ελλάδα και στον κόσμο.
Απ’ όλες τις δουλειές σου και απ’ όλες τις συνεργασίες σου ποια είναι αυτή που θυμάσαι με νοσταλγία και ποια αυτή που θα ήθελες να ξεχάσεις;
Θυμάμαι όλες τις δουλειές και τις συνεργασίες μου με νοσταλγία και αγάπη, ειδικότερα με ανθρώπους που δεν είναι πια κοντά μας όπως, ο Γιώργος Κατίνας, ο Τρύφων Καρατζάς, ο Κώστας Τριανταφυλλόπουλος, η Γαλάτεια Σουρέλη. Δεν υπάρχει καμία συνεργασία που θα ήθελα να ξεχάσω, γιατί ακόμα κι εκείνες που με πλήγωσαν λόγω κακών συμπεριφορών που είπα πριν, με δίδαξαν αυτό που έπρεπε, οπότε δεν πρέπει να τις ξεχάσω.
Νομίζω ότι όσο πιο γρήγορα παίρνει τα μαθήματα ζωής ο άνθρωπος, τόσο λιγότερες κακοτοπιές θα συναντάει, τόσο λιγότερο θα πληγώνεται. Αυτό δεν είναι τύχη. Είναι μαθηματικά. Γιατί θα έχει τη γνώση και την εμπειρία να προβλέψει τη δυστοπία την οποία θα φέρει μία συγκεκριμένη συμπεριφορά ή σχέση, μία συγκεκριμένη επιλογή.
Η αχίλλειος πτέρνα του ανθρώπου είναι ότι πρέπει να πάθει πολλές φορές για να μάθει. Ξεχνάει ή επιλέγει να ξεχνάει. Αυτό έχει δείξει η ιστορία και αυτό δείχνει και το παρόν που ζούμε. Οπότε επειδή «το δις εξαμαρτείν ουκ ανδρός σοφού» προσπαθώ να μαθαίνω όσο μπορώ πιο γρήγορα από τις επιλογές μου.
Πιστεύεις ότι από δω κα πέρα τα πράγματα θα είναι καλύτερα στο θέατρο;
Ναι, πιστεύω πως τα πράγματα θα πάνε καλύτερα, ειδικά από Οκτώβριο, κι ότι ακόμα περισσότεροι θεατές θα έρθουν στα θέατρα.
Ετοιμάζεις κάτι για το καλοκαίρι; Σχέδια και όνειρα για το μέλλον;
Γενικά δεν αναλαμβάνω παραστάσεις για καλοκαίρι. Μόνο όταν κάποιες παραστάσεις μου περιοδεύουν. Φέτος, τουλάχιστον για την ώρα, δεν έχει προγραμματιστεί κάτι. Οπότε θα ξεκουραστώ και θα ετοιμαστώ για τη νέα σεζόν με παραστάσεις που συνεχίζουν την πορεία τους (Οι 12 ένορκοι, Ο θάνατος του Ιβάν Ιλίτς, Ανάμεσα σε δύο κόσμους), με μία νέα παράσταση για παιδιά στο Θέατρο του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού «Ελληνικός Κόσμος» και ίσως με μία ακόμα παράσταση ενηλίκων στο θέατρο Αλκμήνη.