Ο Γιώργος Χουλιάρας είναι ένας δημιουργός που μετράει δεκαετίες παραγωγικής δραστηριότητας. Με σπουδές γλυπτικής και κεραμικής σε Ελλάδα και εξωτερικό, τα έργα του ανταποκρίνονται πλήρως στην ευρύτητα του φάσματος των γνώσεων που έχει αποκομίσει.

Κυρίαρχα στοιχεία του όμως είναι αφ’ ενός το ταλέντο και αφ’ ετέρου η αγάπη του για την τέχνη. Αυτά τα 2 έχουν συμβάλλει σημαντικά στην παραγωγή διαφόρων ειδών έργων γλυπτικής που άλλοτε μας γεμίζουν συναισθήματα, άλλοτε σκέψεις φιλοσοφικές, ενώ υπάρχουν και φορές που με τις δημιουργίες του προκαλεί τον συνδυασμό τους.

Συνιδρυτής του Συλλόγου Γλυπτών Ελλάδος, με πολυάριθμες συλλογικές και ατομικές εκθέσεις και θητεία ετών ως καθηγητής στην ΑΣΚΤ, ο Γιώργος Χουλιάρας είναι ευρέως γνωστός για το απαράμιλλο πάθος του για την τέχνη, την οποία εκφράζει αδιαλείπτως.

Θαυμάζοντας λοιπόν το έργο του και την πορεία του, μπήκα στον πειρασμό να του ζητήσω λίγο από τον ελεύθερο χρόνο του ώστε να μπορέσουμε να δούμε έστω και ελάχιστα τον κόσμο μέσα από τα μάτια του και να τον γνωρίσουμε λίγο καλύτερα. Με μεγάλη μου χαρά ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα κι έτσι είμαι σε θέση να μοιραστώ μαζί σας την στιχομυθία μας.


Με αφορμή τις τρέχουσες συνθήκες και τον “παραγκωνισμό” του πολιτισμού από την ζωή μας, τι πιστεύετε πως “ξημερώνει” για όσους ζουν και εργάζονται σε αυτά τα πεδία; Είναι αυτό που ζούμε αφορμή για αναζήτηση νέων διεξόδων έκφρασης;

Zούμε μια πρωτόγνωρη, δύσκολη και απρόβλεπτη εποχή λόγω πανδημίας. Πολλά πράματα στη ζωή μας έχουν αλλάξει και προσαρμοσθεί στις ειδικές συνθήκες… Η ψηφιακή τεχνολογία έγινε κυρίαρχη στις σχέσεις μας και σε διάφορες επαγγελματικές δραστηριότητες. Ανάμεσά τους και διάφορες καλλιτεχνικές εκφράσεις. Θέατρο, Όπερα, συναυλίες και εικαστικές εκθέσεις.

Όλα αυτά καλύπτουν μέρος των αναγκών στους ανθρώπους του πολιτισμού. Οι πιο πολλοί καλλιτέχνες ειδικά του Θεάτρου και της Μουσικής είναι σε πολύ δύσκολη κατάσταση, υπάρχει ακόμα και πρόβλημα επιβίωσης…

Οι εικαστικοί και οι συγγραφείς, λόγω της ιδιομορφίας της εργασίας τους , λειτουργούν όπως και πρώτα, μόνοι στο εργαστήριο.

Υπάρχει όμως η έλλειψη της προσωπικής επικοινωνίας  με το κοινό, αναβολή εκθέσεων, ματαίωση εκδηλώσεων και ανταλλαγής απόψεων, μη επικοινωνία μεταξύ συνάδελφων, κοκ.

Το μόνο που μένει να κάνουμε είναι υπομονή ώσπου να γυρίσουμε και πάλι σε μια κανονικότητα…

Εμείς, ως παρατηρητές και απλοί πολίτες, με μεγάλη μας λύπη έχουμε διαπιστώσει, λόγω των αναθεωρήσεων της εκπαιδευτικής ύλης στα σχολεία, ότι οι τέχνες εκτοπίστηκαν εδώ και καιρό από την καθημερινότητα των παιδιών και μετατράπηκαν σε hobby.
Συγκριτικά με τις εκπαιδευτικές μεθόδους παλαιότερων χρονικών περιόδων ή άλλων χωρών, οι τέχνες αποτελούσαν και αποτελούν βασικό θεμέλιο της ανάπτυξης διαφόρων δεξιοτήτων και ικανοτήτων των παιδιών. Εσείς ως καλλιτέχνης, τι έχετε να σχολιάσετε για αυτό;

Η εικαστική παιδεία σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης είναι σημαντική και αναγκαία.

Από το νηπιαγωγείο και το δημοτικό, που θα πρέπει να είναι χαρά για τα παιδιά να φτιάχνουν πράματα με τα χέρια τους, να αναπτύξουν ελεύθερα τον αυθορμητισμό τους και τη φαντασία τους… Ευτυχώς τα τελευταία χρόνια υπάρχουν πολλοί δάσκαλοι στη στοιχειώδη εκπαίδευση, πράμα αδιανόητο στην εποχή μου.

Στη μέση εκπαίδευση αρχίζουν τα δύσκολα. Εκεί αρχίζει να υποχωρεί ο αυθορμητισμός και η φαντασία και αναπτύσσεται η λογική. Σε αυτή τη φάση είναι σημαντικός ο ρόλος του δασκάλου που θα ενθουσιάσει τους εφήβους  με την πραγματική σημασία της τέχνης και όχι την φωτογραφική, που είναι διαδεδομένη ευρέως στην κοινωνία…

Κατά την άποψή μου σε όλα τα γυμνάσια θα’ πρεπε να υπάρχει ειδικός χώρος για την καλλιτεχνική εργασία. Εκεί θα δει ο σωστός δάσκαλος και θα κατευθύνει τους λίγους για να γίνουν καλλιτέχνες και τους πολλούς να τους ευαισθητοποιήσει στην “υπόθεση τέχνη”.

Τώρα δεν ξέρω ακριβώς τι αλλαγές έχουν γίνει στην ύλη και στο ωρολόγιο πρόγραμμα. Το σημαντικό είναι να δοθεί η ανάλογη βαρύτητα στο μάθημα από την πολιτεία, σε συνεργασία  με σημαντικούς καλλιτέχνες… Κατά την γνώμη μου θα’ πρεπε να χωριστεί το μάθημα στο εργαστήριο και στην ιστορία της τέχνης… Από την ΑΣΚΤ αποφοιτούν και θεωρητικοί της τέχνης  που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν  σε αυτή την κατεύθυνση.

Δυστυχως η απαιδευσιά στην τέχνη είναι φανερή στο δημόσιο βίο.

Οι νέοι που συναναστραφήκατε μέσω της ΑΣΚΤ, όπου ήσασταν καθηγητής,  έχουν το ίδιο πάθος και τις ίδιες δυνατότητες με εσάς και άλλους εξίσου διακεκριμένους Έλληνες δημιουργούς; Υπάρχει μέλλον για την γλυπτική στην Ελλάδα;

Αν και εδώ και μερικά χρόνια έχω αφυπηρετήσει από τη σχολή, η επαφή μου με τους παλιούς μαθητές μου και η παρακολούθηση της πορείας τους είναι συνεχής…

Φυσικά υπάρχουν εξαιρετικοί νέοι γλύπτες, αυτοί όμως είναι, όπως πάντα, ένα πολύ μικρό ποσοστό που έχουν τη δυνατότητα να προχωρήσουν και να προσφέρουν έργο και συνέχεια στην Ελληνική γλυπτική.

Η μεγάλη πλειοψηφία υπολειτουργεί προσφέροντας διδακτικές υπηρεσίες στη στοιχειώδη και μέση εκπαίδευση, που όπως τόνιζα και πριν είναι κάτι πολύ σημαντικό…

Θα’ θελα εδώ να τονίσω ότι οι νέοι γλύπτες αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα στη συνέχιση του έργου τους λόγω ανυπαρξίας ευκαιριών, εκ μέρους της πολιτείας, για τη δημιουργία γλυπτικού έργου. Ειδικά την τελευταία δεκαετία είναι μηδενική… Οι αγορές από ιδιώτες ελάχιστες… Υπάρχει και μια γενικότερη απαξίωση στη γλυπτική ξεκινώντας από τη σχολή…

Για το μέλλον της στη χώρα μας είμαι προβληματισμένος…

Είδατε που από τα σχέδια του εορτασμού των διακοσίων χρόνων της επανάστασης του 21 λείπει παντελώς η δημιουργία μνημείων;! Που είναι τα αρμόζοντα στην περίπτωση…

ΜΝΗΜΕΙΟ ίσον Μνήμη…

Η γλυπτική στην Ελληνική κοινή γνώμη έχει συνδεθεί κυρίως με τον πηλό και το μάρμαρο, ωστόσο υπάρχουν και άλλα υλικά ως μέσο έκφρασης. Εσείς, εργάζεστε κυρίως με το μέταλλο. Τι είναι αυτό που σας κέντρισε το ενδιαφέρον στο συγκεκριμένο υλικό;

Η γλυπτική εκφράζεται μέσα από το υλικό, γι’ αυτό το υλικό είναι πολύ σημαντικό. Βέβαια ο πηλός είναι μεταβατικό υλικό μαζί με το γύψο που βοηθάει να πλάσουμε την ιδέα η το πρόπλασμα.

Μέχρι τον εικοστό αιώνα τα κυρίως υλικά της ήταν το μέταλλο, ο χαλκός, το μάρμαρο και γενικά οι πέτρες που μπορούσαν να δουλευτούν. Υπήρχε μόνο ο χυτευμένος ορείχαλκος, που βέβαια ακόμη είναι βασικός τρόπος στη γλυπτική, καθώς επίσης και πλαστικά, νέον και γενικά κάθε πειραματισμός που απευθύνεται σε γλυπτική εσωτερικού χώρου,

Η γλυπτική χρειάζεται ανθεκτικά υλικά στο χρόνο και στις καιρικές συνθήκες, όταν στήνεται σε εξωτερικό χώρο.

Τον περασμένο αιώνα μπήκαν καινούρια υλικά, καινούρια μέταλλα, ατσάλι, βιομηχανοποιημένος μπρούτζος και χαλκός (φύλλα και βέργες) που δουλεύονται με νέες τεχνικές συγκόλλησης.

Το κάθε υλικό και κυρίως τα βασικά γήινα, μέταλλο και πέτρα, έχουν μια απίστευτη ομορφιά και δύναμη που καλείται ο γλύπτης να αναδείξει… Αλλά και ιδιοτροπίες! Δεν μπορεί να δουλευτεί το μέταλλο όπως η πέτρα, και τούμπαλιν…

Αν και έχω δουλέψει αρκετά έργα στο μάρμαρο τα τελευταία χρόνια δουλεύω με μέταλλο με την τεχνική της συγκόλλησης δίνοντας αμεσότητα στην έκφραση και το τελικό αποτέλεσμα.

Ως εκφραστικός δημιουργός ποιό είναι το βασικότερο μήνυμα που θέλετε να μεταδίδουν τα έργα σας, τόσο στο κοινό του σήμερα όσο και στον θεατή του μέλλοντος;

Θα’ θελα η γλυπτική μου να αποπνέει μια αίσθηση του τόπου και του χρόνου που την γέννησε και όλων όσων αγάπησα. Βέβαια κάτι τέτοιο δεν γίνεται ηθελημένα αλλά με την καταγραφή των στοιχείων που με δημιούργησαν σαν άτομο και με πλάθουν ακόμα. Αυτό προσπαθώ να πλησιάσω και θα το προσπαθώ μέχρι τέλους.

Από την πορεία σας μέχρι σήμερα, πολλά σημεία μας κεντρίζουν το ενδιαφέρον αλλά θα θέλαμε να μας μιλήσετε για την υπαίθρια έκθεση στον αρχαιολογικό χώρο της Μεσσήνης.
Το πρωτοποριακό αυτό εγχείρημα έδωσε νέα διάσταση στον χώρο και τον χρόνο, συνδυάζοντας διάφορες πτυχές του πολιτισμού σε παρόν και παρελθόν. Τι σας ώθησε στο να συμμετέχετε σε αυτό, ποιες οι επιδιώξεις της έκθεσης και σχεδιάζετε να συμμετέχετε ξανά σε κάτι αντίστοιχο στο μέλλον;

Η έκθεση γλυπτικής στον αρχαιολογικό χώρο της Μεσσήνης… Για πρώτη φορά σύγχρονη γλυπτική πλάι σε αρχαία ερείπια!! Μοναδική εμπειρία και διπλή χαρά!!

Στους χώρους που νιώθω μοναδική πληρότητα και ευφορία είναι οι αρχαιολογικοί χώροι της πατρίδας μας… Το να εκθέσω την δουλειά μου σε έναν τέτοιο χώρο μου έδωσε τεράστια χαρά μαζί με το άγχος για το πώς θα στέκονται τα έργα μου δίπλα σε αυτά τα ερείπια που αναδύουν τόση ομορφιά και πνεύμα…

Οι αγωνίες μου μπορώ να πω ότι άρχισαν να υποχωρούν στήνοντας τα έργα. Ένιωθα σαν να με δέχονται στον χώρο τους και η ανταπόκριση του κόσμου μετά ισχυροποίησε αυτό το συναίσθημα.

Η δεύτερη χαρά ήταν ότι εκτέθηκαν τα έργα μου μαζί με εκείνα του Γ. Ζογγολόπουλου, ενός γλύπτη που τον είχα πρότυπο για την γλυπτική του και τη στάση του στα καλλιτεχνικά πράματα της χώρας. Ένας από τους πιο σημαντικούς γλύπτες του 20ου αιώνα!!

Θα’ θελα επί τη ευκαιρία να τονίσω τον ρόλο του διευθυντή του αρχαιολογικού χώρου, Π. Θέμελη, που αγκάλιασε την ιδέα και βοήθησε παντοιοτρόπως, την Ι. Κρητικού για την θεωρητική στήριξη, καθώς και το ίδρυμα Ζογγολόπουλου για την άψογη συνεργασία μας.

Το να συμμετέχω στο μέλλον σε ανάλογη έκθεση σε αρχαίο χώρο, εξαρτάται από τις συνθήκες και τις προϋποθέσεις μιας τέτοιας οργάνωσης… Ξέρετε, τέτοιου είδους εκθέσεις πρέπει να γίνονται με φειδώ και σεβασμό στο χώρο…

Είστε ένας δημιουργός που έχει πολλές συμμετοχές σε εκθέσεις, Ελλάδας και εξωτερικού, ενώ κάποια από τα έργα σας εκτίθενται σε υπαίθριους δημόσιους χώρους.
Η μεγαλύτερη “ικανοποίηση” έρχεται όταν υπάρχει αναγνώριση εντός του κύκλου της τέχνης σε μια έκθεση ή από τον -τυχαίο ή μη- θαυμασμό των περαστικών σε μια πλατεία;

Η αποδοχή της δουλειάς μου από το σινάφι των γλυπτών είναι πιο σημαντική και ουσιαστική. Αυτοί βλέπουν καλύτερα, όσο κι αν πολλές φορές η αποδοχή του άλλου είναι δύσκολη.

Φυσικά, όταν νιώθεις ότι ένα γλυπτό γίνεται αποδεκτό από μια κοινότητα είναι μεγάλη χαρά διότι, αν και δεν συνειδητοποιούν το λόγο, νιώθουν καλά με αυτό που ήρθε και εγκαταστάθηκε ανάμεσά τους, όπως και το αντίθετο πάλι ισχύει.

Όσον αφορά τις υπαίθριες εγκαταστάσεις, έχουμε δει πολλάκις να βανδαλίζονται. Πρόσφατα, αντιμετωπίσατε κι εσείς μια τέτοια κατάσταση. Τι πιστεύετε ότι οδηγεί τον πολίτη σε τέτοιες ενέργειες;

Ο δημόσιος χώρος στην χώρα μας, δυστυχώς, δεν τυγχάνει κανενός σεβασμού ούτε από την πολιτεία ούτε και από τους πολίτες.

Τα τελευταία χρόνια είναι φανερό ότι η κατάσταση έχει ξεφύγει πλήρως από κάθε έλεγχο. Η γλυπτική σαν σημαντικό μέρος του, τυγχάνει κάθε είδους απρέπειας. Από κλοπές χάλκινων γλυπτών έως τον βανδαλισμό τους. Εμένα μου έκλεψαν 5 δημόσια γλυπτά και βανδάλισαν επανειλημμένως πολλά παραπάνω!!

Θεωρείτε ότι υπάρχει τρόπος να προληφθούν τέτοια περιστατικά;  

Η μοναδική πρόληψη, κατά τη γνώμη μου, είναι η αλλαγή στον τρόπο αντιμετώπισης του δημόσιου χώρου από την πολιτεία και τον πολίτη, κάτι που απαιτεί αλλαγή νοοτροπίας και θέλει πολύ καιρό. Για τώρα, η τιμωρία κλεπτών και βανδάλων.

Το φαινόμενο έχει την ίδια ένταση και στο εξωτερικό;

Στο εξωτερικό υπάρχει μια άλλη αντίληψη για το δημόσιο χώρο, υπάρχει μια κουλτούρα του δημοσίου χώρου που εκφράζεται με σεβασμό και προστασία από τους ίδιους τους πολίτες. Βέβαια, μεμονωμένα γίνονται κι εκεί κλοπές και βανδαλισμοί αλλά πολύ περιορισμένα καθώς υπάρχει τιμωρία από την πολιτεία.

Στο σύνολό του το έργο σας εμφανίζει μια πιο αφηρημένη σύνθεση που προσεγγίζει περισσότερο το ανθρωπογενές περιβάλλον παρά τον ίδιο τον άνθρωπο. Αφήνετε ωστόσο να εννοηθεί η ύπαρξη και η επιρροή του. Πότε και για ποιο λόγο ο άνθρωπος έρχεται στο επίκεντρο για εσάς;

Όπως είπα και προηγουμένως, θέλω η γλυπτική μου να κουβαλάει απόηχους από την αρχαία γλυπτική και από τον ψυχισμό του τόπου μας, με μια σύγχρονη γλυπτική αντίληψη. Τα 2 αυτά στοιχεία έχουν σαν κέντρο τους την ομορφιά και τον άνθρωπο. Βέβαια, η δουλειά μου σε καμία περίπτωση δεν θέλω να είναι περιγραφική.

Θέλω ο θεατής να ανακαλύπτει καταστάσεις και αισθήσεις που δημιουργούνται και αποκαλύπτονται με συνεχή διαβάσματα του έργου.

Μιας που αναφερθήκαμε στα έργα με θέμα τον άνθρωπο αξίζει να σταθούμε στο συγκινητικό και επιβλητικό έργο σας “Του Έλληνα μετανάστη”.
Ο Έλληνας μετανάστης, της δεκαετίας του ’50 κυρίως, διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της ελληνικής κοινωνίας και αποτυπώνεται γλαφυρά στο γλυπτό σας. Πώς αισθάνεστε που, μέσω αυτού του γλυπτού, γίνατε σημείο αναφοράς στο Μόντρεαλ; 

Το γλυπτό μου για τον “Έλληνα μετανάστη” στο Μόντρεαλ, ήταν μια πρόκληση για μένα. Έπρεπε να κάνω ένα παραστατικό γλυπτό για ένα τόσο ευαίσθητο θέμα χωρίς να κάνω εκπτώσεις στη γλυπτική μου…

Είχα ζήσει αυτή την αιμορραγία της πατρίδας μας, τέλη της δεκαετίας του ’50 αρχές του ΄60 και με είχε πληγώσει αυτή η ομαδική φυγή.
Τους θυμόμουν όλους αυτούς τους δυστυχείς που δεν ήξεραν που πηγαίνουν, το άγνωστο με την ελπίδα για μια καλύτερη ζωή.

Αυτά τα αισθήματα αποτυπώθηκαν πάνω στο έργο μου και η χαρά μου ήταν μεγάλη όταν στο Μόντρεαλ έρχονταν διάφορα γεροντάκια και μου έλεγαν “έτσι ήμασταν τότε”. Είναι αυτό που έλεγα, ότι το δέχτηκαν και βέβαια το έκαναν “τόπο προσκυνήματος” για τους προγόνους τους οι νεότεροι.

Γιατί πιστεύετε ότι δεν γίνονται αντίστοιχες μνείες στην χώρα μας ή ακόμα κι όταν γίνονται, περνούν στα ψιλά γράμματα πολλές φορές;

Είναι μια ερώτηση δύσκολη για να την απαντήσω και εύκολη να την καταλάβω…

Δυστυχώς, η γλυπτική στην χώρα μας δεν αντιμετωπίζεται με το σεβασμό που της πρέπει από την πολιτεία αλλά και τους γλύπτες…

Το ανέφερα και πριν το παράδειγμα ότι στους σχεδιασμούς για τον εορτασμό των 200 χρόνων από την επανάσταση του 21 δεν υπάρχει τίποτα για την γλυπτική. Αυτό λέει πολλά…

Τι θα θέλατε να πείτε σε όσους θέλουν μελλοντικά να ασχοληθούν με την γλυπτική;

Τι μπορώ να πω σε έναν μελλοντικό γλύπτη; Δεν γίνεται με συμβουλές η γλυπτική, βγαίνει σαν μια εσωτερική ανάγκη σε αυτόν που είναι να γίνει Γλύπτης!

Ποια είναι τα σχέδιά σας για το νέο έτος; 

Σχέδια για τη νέα χρονιά δεν μπορεί κάποιος να κάνει. Δουλεύω όπως πάντα κι εύχομαι όσο πιο γρήγορα να επανέλθουμε στην κανονικότητα. Μετά, έχουμε πολλά να κάνουμε…

Σας ευχαριστούμε θερμά και ευχόμαστε σύντομα να είμαστε σε θέση να θαυμάσουμε και πάλι τα έργα σας από κοντά.
Κοινοποιήστε
Διαμαντούλα Χατζηαντωνίου
Απόφοιτη ΙΕΚ Οικονομίας & Διοίκησης και πιστοποιημένη Δημοσιογράφος διαδικτύου, με συμμετοχές σε πολλά σεμινάρια ποικίλου ενδιαφέροντος και κατευθύνσεως. Έχει λάβει το πρώτο βραβείο ποίησης στην Θεσσαλία, σε μαθητικό διαγωνισμό. Δραστηριοποιήθηκε, μεταξύ άλλων, ως ραδιοφωνική παραγωγός, αρθρογράφος καλλιτεχνικών ειδήσεων και ερασιτέχνης ηθοποιός. Θρέφει μεγάλη αγάπη για τις τέχνες, την φύση, την φιλοσοφία και την ψυχολογία ενώ αφιερώνει αρκετό χρόνο σε θέματα κοινωνικής και ιστορικής φύσεως. Αγαπημένη της ερώτηση: Γιατί; Αγαπημένο μότο: Αξίζει να βρίσκεις λόγους να γελάς