Τον Ανδρέα λίγο πολύ τον γνωρίζουμε όλοι. Είναι εκείνο το παιδί που βλέπαμε στην Ερμού με την κιθάρα στα χέρια, το ντέφι στο πόδι και την φυσαρμόνικα στο στόμα. Ο μουσάτος με τα piercing και το σκουφί, που κάθε φορά ήταν το ευχάριστο διάλειμμα μιας έντονης ημέρας.
Η παρουσία του μες στην αγορά, έσπαγε την φασαρία των οχημάτων και διέλυε την φασαρία μες στα κεφάλια μας. Σκέψεις κουβάρια, τις έλυνε και τις έδενε με την μουσική του και μαζί με αυτό μας προσέφερε κι ένα χαμόγελο με το οποίο πορευόμασταν για το υπόλοιπο της ημέρας.
Τον τελευταίο καιρό σταμάτησε να παίζει και αυτό με έκανε να θέλω να μάθω τι συνέβη. Πως και γιατί, που βρίσκεται και τι κάνει και πάνω απ’όλα να μάθω ποιος είναι αυτός ο άνθρωπος, του οποίου η απουσία είναι αισθητή.
Έτσι, μετά από μεγάλο δισταγμό δέχτηκε την πρόσκλησή μας, συναντηθήκαμε και μιλήσαμε για αρκετές ώρες γύρω από διάφορα θέματα. Θέματα που μας έκαναν να αναρωτηθούμε, να προβληματιστούμε και να εκπλαγούμε.
Μερικά από όσα ειπώθηκαν -και κατόπιν έγκρισής του- τα μοιραζόμαστε μαζί σας σήμερα.
___________________
Πόσα χρόνια ασχολείσαι με αυτό;
Ξεκίνησα τον Δεκέμβρη του 2016 στην Λάρισα. Μου πήρε ένα πακέτο τσιγάρα μέχρι να αποφασίσω να παίξω την πρώτη νότα αλλά από εκεί και μετά κόλλησα.
Είναι η κύρια απασχόλησή σου;
Μη με βλέπεις έτσι, ότι και καλά είμαι καλλιτέχνης, έχω περάσει από διάφορες δουλειές κι ακόμα τις εξασκώ αν χρειαστεί. Για χρόνια δούλευα στην οικοδομή. Όταν υπάρχει δουλειά και είσαι όλη τη μέρα στην δουλειά μετά δεν σκέφτεσαι ούτε τη μουσική ούτε τίποτα, δεν μπορείς. Οπότε ήταν στο πίσω μέρος του μυαλού μου αυτό.
Τη μουσική του δρόμου τη λάτρευα και άρχισα να το σκέφτομαι εκεί γύρω στο 2010 που άρχισα να μαθαίνω τζουρά και μπουζούκι.
Άρα είχες ασχοληθεί με την μουσική πριν αρχίσεις να παίζεις στον δρόμο.
Ναι, είχα πάει στον Στέφανο Τραγουδάρα, είχα πάει και σε έναν φίλο μου που γνώριζε και έκατσε να με μάθει να παίζω. Όταν τους είπα ότι ονειρεύομαι να παίζω στο δρόμο αντέδρασαν. Τότε αν έβλεπες μουσικό του δρόμου έλεγες τι είναι αυτός, γιατί το κάνει. Τώρα όμως έχουν αλλάξει τα πράγματα, πλέον οποιοσδήποτε βγαίνει έξω και παίζει, ακόμα και μπουζούκι μπορεί να δεις.
Ναι όντως το έχουμε δει κι αυτό!
Έχει φύγει η ρετσινιά της ζητιανιάς που είχαν τότε. Καμία σχέση! Είναι άλλη η φάση. Τώρα όλοι οι φοιτητές παίρνουν ένα όργανο, αράζουν και παίζουν παντού. Είναι ωραίο αυτό που γίνεται, είναι καλή η μουσική του δρόμου, αλλά υπάρχουν και πολλές δυσκολίες.
Όπως;
Πρώτον οι καιρικές συνθήκες. Ας πούμε, χτες και προχτές δεν κατάφερα να παίξω. Καθόμουν κάτω από ένα υπόστεγο και δεν μπορούσα να φύγω γιατί έριχνε πάρα πολλή βροχή στην Λάρισα.
Μετά είναι ο επιχειρηματίας που θα σε διώξει. Μπορεί να σου πει “Ενοχλείς, φύγε“. Και άντε να στο πει έτσι, αλλά άλλοι καλούν την ομάδα ΔΙΑΣ η οποία έρχεται και σου λέει “μάζεψέ τα και πήγαινε παρακάτω”, παρακάτω μπορεί να τους ξαναφωνάξουν και να σε στείλουν παραπέρα, κι από εκεί να στείλουν πιο κει, όχι εδώ, ούτε εδώ, κτλ. Και λες που να πάω…
Τι ακριβώς τους ενοχλεί σε όλο αυτό, είναι κάτι συγκεκριμένο ή απλά η παρουσία σου στον χώρο;
Δεν ξέρω τι ακριβώς τους ενοχλεί. Σχεδόν όλες τις φορές ήμουν σε σημείο που δεν εμπόδιζα κάπου. Είχα καιρό που έπαιζα σε ένα συγκεκριμένο κεντρικό σημείο και ξαφνικά, από έναν ξεκίνησε και μετά άρχισαν όλοι να αντιδρούν και να λένε ότι ενοχλώ. Εγώ εν τω μεταξύ δεν χρησιμοποιώ ενισχυτή ή κάτι τέτοιο, παίζω ακουστικό πρόγραμμα. Από τότε που ξεκίνησε όλο αυτό έχω δεχτεί πολύ πόλεμο εδώ στον Βόλο. Όπου και να πάω, μου λένε πως ενοχλώ. Δεν ξέρω τι φταίει.
Πιστεύεις ότι έχει να κάνει με τον κόσμο; Σε άλλες πόλεις σε αντιμετωπίζουν αλλιώς;
Φυσικά και έχει να κάνει με τον κόσμο. Ξεκίνησα να παίζω μουσική του δρόμου στην Λάρισα και δεν είχα ποτέ ούτε μια καταγγελία. Ένας μόνο είχε ενοχληθεί κι αυτό γιατί η εικόνα μου δεν ταίριαζε με το ύφος του καταστήματος στο οποίο ήταν υπεύθυνος αλλά και πάλι μου το είπε με τέτοιον τρόπο που ακόμα και σήμερα, όταν βρισκόμαστε, πειράζουμε ο ένας τον άλλο. Κι από τότε πάω απέναντι και παίζω.
Όταν με κούρασε το πηγαινέλα και ήρθα Βόλο, με πέθαναν στις καταγγελίες. Είμαι ο μοναδικός που παίζω πλέον μόνο αφού κλείσουν τα μαγαζιά. Βαρέθηκα να με τραβάνε από εδώ κι από εκεί.
Έχουμε δει όμως άλλους να παίζουν όταν είναι ανοιχτή η αγορά.
Οι άλλοι πάνε και παίζουν ώρες που υπάρχει κίνηση, κάποιοι κιόλας έχουν και ενισχυτές. Με τα παιδιά αυτά έχω επικοινωνία και έχω μάθει ότι άλλες φορές τους λένε καλά λόγια και άλλες φορές τους γκρινιάζουν ότι κάνουν φασαρία και τους διώχνουν.
Κάθε φορά είναι οι ίδιοι άνθρωποι;
Δεν ξέρω. Κάποιοι από εκεί γύρω στην Ερμού τα λένε αυτά συνήθως. Και έχει κι ένα μειονέκτημα ο Βόλος, έτσι όπως είναι σαν πόλη, δεν έχεις πολλές επιλογές για να πας να παίξεις. Αν δεν μπορείς να παίξεις στην Ερμού δεν έχεις άλλο σημείο. Άντε το καλοκαίρι έχεις και την παραλία. Τον χειμώνα που να πας;
Προφανώς και δεν μπορείς να επιλέξεις σημεία που έχουν ήδη μουσική όπως δρόμους με πολλές καφετέριες…Έχεις δίκιο. Όπως επίσης δεν είσαι και ο μόνος μουσικός του δρόμου που έχει διωχθεί. Πριν χρόνια είχε γίνει μεγάλο θέμα στα ΜΜΕ όλης της Ελλάδος όταν έδιωξαν με απειλές για σύλληψη τον Νεκτάριο Μαλλά, πρώην παίκτη talent show, γιατί ενοχλούσε κάποιους καταστηματάρχες και είχε γίνει καταγγελία…Ο ίδιος μάλιστα είχε δηλώσει πως απ’ότι φαίνεται κάποιοι θεωρούν ότι κάνει κάτι πολύ προσβλητικό και απαίσιο για να προβούν σε αυτές τις ενέργειες.
Είναι μια νοοτροπία που δεν έχει αλλάξει ακόμα.
Δεν έχουν χωνέψει κάποιοι ότι η μουσική του δρόμου δεν είναι επαιτεία, είναι ελεύθερη έκφραση.
Ο καθένας έχει τα προβλήματά του και ξεσπάει σε όποιον νομίζει ότι του φταίει. Ο άλλος, ας πούμε, βλέπει ότι εγώ βγάζω ένα μεροκάματο ενώ αυτός δεν έχει δουλειά και τον πνίγουν τα έξοδα. Ε και κάπως έτσι θα γίνονται και οι καταγγελίες…
Πιστεύεις ότι ο Βόλος δεν είναι ικανός να στηρίξει την δημιουργικότητα και την ελεύθερη έκφραση;
Είναι για καμιά βδομάδα. Για να παίξεις 2 φορές τη βδομάδα, μέχρι εκεί και σε συγκεκριμένα σημεία. Δεν υπάρχει μέρος που να μπορείς να κάνεις πράγματα. Επικρατεί η μιζέρια.
Μας βρίσκεις σύμφωνες σε αρκετά πράγματα γι’αυτό και προσεγγίζουμε ανθρώπους σαν εσένα για τις συνεντεύξεις μας. Ανθρώπους που αγαπούν αυτό που κάνουν και έχουν όρεξη να δώσουν πράγματα, είναι δημιουργικοί και τολμηροί. Έχουμε παρατηρήσει πως υπάρχει γενικότερα μια νωχελικότητα, μια απραξία και πολλή γκρίνια σε διάφορα επίπεδα κι αυτό είναι κάτι που δεν μας αρέσει.
Γενικά δεν περιμένω να ζήσω από αυτό. Οποτεδήποτε προκύψει ευκαιρία για να εργαστώ αφήνω την κιθάρα και πηγαίνω. Όμως από το να είμαι κλεισμένος σπίτι και να κάθομαι μέσα όλη μέρα περιμένοντας να χτυπήσει το τηλέφωνο, προτιμάω να βγω έξω να παίξω μουσική να φύγει το κεφάλι μου από όλα κι αν βγάλω και τα τσιγάρα μου, ικανοποιημένος θα είμαι.
Δεν είναι κίνητρο τα λεφτά αλλά η ψυχολογία.
Στο μυαλό μας κι εμείς έτσι το έχουμε, πως δεν μπορεί να ζει κάποιος αποκλειστικά από αυτό, γιατί και σίγουρο δεν είναι το ποσό που θα βγάλεις αλλά και γιατί εκτίθεσαι. Αν δεν σου αρέσει λογικό είναι να μην μπορείς και να το κάνεις.
Αυτό ακριβώς, αλλά και στον δρόμο η κατάσταση δεν διαφέρει από ένα μαγαζί. Ξεκινάς και δεν ξέρεις τι κόσμο θα έχεις σήμερα. Απλά το κάνεις κι ότι βγει.
Σαν άνθρωπος εκφράζεσαι ανοιχτά και έχεις μια προσέγγιση που δείχνει ότι, σε όποια φάση και να βρίσκεσαι, αυτά που παίζεις τα νιώθεις κάθε φορά και μεταφέρεις αυτό το συναίσθημα σε όποιον σε ακούει.
Αυτό συμβαίνει γενικά αλλά όχι εδώ στον Βόλο. Αν ίσχυε θα μπορούσα να παίζω όπως και οι άλλοι. Δεν θα με έδιωχναν κάθε τρεις και λίγο. Τι να κάνω εγώ εδώ πέρα; Έτσι σταμάτησα να παίζω, πάω πλέον σε άλλες πόλεις και είναι όλα άλλο πράγμα! Παίζω και το χαίρομαι, δεν είμαι με το άγχος ότι θα με διώξουν…
Ίσως αν δοκίμαζες κάποιο σημείο που δεν θα βρίσκεσαι ακριβώς έξω από μια επιχείρηση, δηλαδή σε μια διασταύρωση στον πεζόδρομο ή πιο κοντά στον Άγιο Νικόλαο; Θα σε έδιωχναν κι από εκεί;
Έχω παίξει κι εκεί αλλά ο ανοιχτός χώρος χρειάζεται ενισχυτή. Δεν ακούγομαι. Το κάνω για να το μοιραστώ κι αυτός ο χώρος δεν βοηθάει. Δεν με γεμίζει το να παίξω απλά για να παίξω και δεν με τραβάει να πάω εκεί. Γι’αυτό σταμάτησα στον Βόλο και ησύχασα!
Σε ποιες πόλεις έχεις παίξει;
Βόλο, Λάρισα όπου ξεκίνησα και εξακολουθώ να παίζω, Θεσσαλονίκη πάω συχνά και Λαμία που πήγα μια φορά.
Να υποθέσουμε ότι στην Λάρισα έχεις τις καλύτερες εμπειρίες σου;
Η Θεσσαλονίκη είναι πανέμορφη πόλη, έχει πολλά σημεία για να παίξεις αλλά δεν ξέρεις που να σταθείς γιατί έχει πάρα πολλούς μουσικούς και καλλιτέχνες του δρόμου! Στα περισσότερα από αυτά υπάρχουν 2-3 και σε πολλά σημεία υπάρχουν και πιάτσες, όπου πάνε μόνιμα κάποιοι συγκεκριμένοι.
Η Λάρισα δεν έχει τόσους μουσικούς του δρόμου και βλέπεις συνέχεια νέα πρόσωπα. Υπάρχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον και περισσότερος χώρος για εμένα από κάθε άποψη.
Σε όλα αυτά τα χρόνια που παίζεις έχεις ξεχωρίσει κάποια στιγμή ή κάποιο περιστατικό που θυμάσαι έντονα;
Καλό ή κακό;
Πες μας και από τα 2, ένα κι ένα!
Το ένα περιστατικό, το καλό, το είχα κοινοποιήσει και στο Facebook. Είχαν έρθει οι ΔΙΑΣ μια μέρα και με έδιωξαν από εκεί που ήμουν, ημέρα Τετάρτη που ήταν κλειστή η αγορά και είχα νευριάσει πάρα πολύ. Τετάρτη απόγευμα ποιος ενοχλήθηκε δηλαδή; Με πείραξε αλλά πήγα πιο πέρα και μετά από ώρα ήρθε μια κοπέλα και με ρώτησε αν έχω τσέπη. Της έδειξα και μου άφησε κάτι μέσα. Αρχικά νόμιζα ότι άφησε χρήματα αλλά όταν αργότερα το κοίταξα, έπαθα πλάκα! Ήταν ένα πανέμορφο σημείωμα που το κουβαλάω πάντα μαζί μου όπου κι αν πάω. Έγραφε
είχα μια πολύ κουραστική μέρα και η μουσική σου ήταν ότι πρέπει για να ξεχαστώ, δεν έχω λεφτά να σου αφήσω αλλά ελπίζω με αυτό το σημείωμα να σου έφτιαξα την διάθεση όπως εσύ την δική μου.
Ήταν πολύ όμορφη χειρονομία! Ήταν το καλύτερο πράγμα!
Τα άσχημα είναι πολλά…
Τότε πες μας για εκείνο που σε ενόχλησε πάρα πολύ, που ίσως σε έκανε να μην ξαναπάς στο σημείο αυτό και είναι κάτι που θα ήθελες να ακουστεί.
Λοιπόν είχα πάει μια μέρα με κλάματα στον Άγγελο, ένα παιδί που κι αυτός παίζει μουσική του δρόμου, και του λέω φίλε τα παρατάω όλα, δεν συνεχίζω! Μου λέει μην διανοηθείς να το κάνεις αυτό, ξεκόλλα και παίξε.
Τι είχε γίνει; Είχε σκάσει μύτη ένας παππούς εκεί που έπαιζα και αρχίζει χωρίς να με ξέρει να ωρύεται και να λέει διάφορα: “Εδώ που σας έχουμε μαζέψει”, “Πρεζάκια”, “Ζητιάνοι”. Έχω μείνει και τον κοιτάζω και συνεχίζει να μου φωνάζει. Σε κάποια φάση μου λέει “Δεν είσαι Έλληνας” και του απάντησα ότι αν θέλει μπορώ να του δείξω την ταυτότητα. Και ευτυχώς μαζεύτηκε κόσμος και πετάχτηκε κάποιος που μπήκε μπροστά του και σταμάτησε.
Εγώ είχα σοκαριστεί. Τι το κακό έκανα για να μου φωνάζει έτσι; Έβγαλε όλο του το άχτι, ό,τι είχε μαζέψει, πάνω μου. Από αυτό πέρασε μια βδομάδα για να ξαναπιάσω κιθάρα.
Προτιμάς να παίξεις στον δρόμο και όχι σε κάποιο μαγαζί επειδή είναι πιο ελεύθερο σε έκφραση παρά το γεγονός ότι είναι αβέβαιο το τι θα κερδίσεις;
Έχω παίξει σε κάποια μαγαζιά αλλά κάθε φορά νιώθω ότι πνίγομαι. Γιατί ναι μεν έχεις δεδομένο κοινό, έχεις ασφάλιση και σταθερό εισόδημα αλλά στον δρόμο είναι αλλιώς! Στον δρόμο έρχεσαι αντιμέτωπος με τον εαυτό σου και τον κόσμο.
Κι όμως ακόμα δεν μπορώ να καταλάβω γιατί μπορεί κάποιος να ενοχλείται από την μουσική. Αυτό που κάνουν οι μουσικοί του δρόμου μόνο καλό μπορεί να είναι για την αγορά. Εξάλλου, σχεδόν όλες οι επιχειρήσεις έχουν μουσική στο μαγαζί τους, τι τους ενοχλεί αν κάποιος την προσφέρει ζωντανά, έξω από την πόρτα τους και μάλιστα δωρεάν; Και ειδικά όταν έχεις ακουστικό πρόγραμμα με τραγούδια που δεν είναι ακραία, δεν έχει νόημα αυτό που γίνεται. Σίγουρα ο ενισχυτής μπορεί να είναι πρόβλημα λόγω έντασης αλλά ειλικρινά θεωρώ ότι, εκτός αυτού, όλα τα άλλα δεν έχουν κάποια ουσία για να συμβαίνουν. Δεν έχεις αναρωτηθεί ποτέ ποιος μπορεί να το προκαλεί αυτό με τις καταγγελίες;
Και να θέλω δεν γίνεται να μάθω γιατί δεν θα μου το πει η αστυνομία. Σίγουρα είναι κάποιος ή κάποιοι από την περιοχή.
Αν το μάθαινες ποιος είναι, πως θα το χειριζόσουν;
Θα πήγαινα κάτω από το σπίτι του να παίζω κάθε μέρα.
Καντάδα;
Κάθε μέρα καντάδα για μια ώρα τουλάχιστον!
Μέχρι να εκτιμήσει την τέχνη σου ή μέχρι να σταματήσει τις καταγγελίες;
Μέχρι να κατέβει κάτω και να μου πει γιατί το κάνει.
Αν αυτό το έκανε κάποιος “ανταγωνιστής” θα σε έκανε να μην ξαναπατήσεις στον Βόλο;
Με όλα τα παιδιά έχω καλές επαφές, κατανοούμε ο ένας τον άλλο και γενικά συνεννοούμαστε. Αυτά γίνονται στην Θεσσαλονίκη απ’όσο ξέρω.
Οι μουσικοί του δρόμου πάντως σκέφτονται ελεύθερα, υπάρχει χώρους για όλους, γιατί μας ενώνει η μουσική.
Εσύ παίζεις μόνο τραγούδια άλλων ή γράφεις και δικά σου;
Γράφω και δικά μου τραγούδια αλλά ντρέπομαι να τραγουδήσω έξω στον δρόμο, κομπλάρω. Νομίζω ότι δεν το’χω παρόλο που τον τελευταίο καιρό μου έχουν πει το αντίθετο. Ίσως επειδή κάποτε μου έλεγαν “Δεν κάνεις γι’αυτό”, “Δεν το’χεις” και τελικά το πίστεψα.
Αν αύριο ξεκινούσε κάποιο πρόγραμμα στον Βόλο που έδινε άδεια στους μουσικούς του δρόμου να παίξουν σε συγκεκριμένα σημεία και εξασφάλιζε ότι δεν θα μπορούσε κάποιος να σας διώξει από εκεί χωρίς ουσιαστικό λόγο, εσένα θα σε κρατούσε αυτό εδώ για να συνεχίσεις να παίζεις στον Βόλο;
Όχι γιατί έχουν ήδη γίνει πολλά που με έδιωξαν μακριά. Ακόμα κι αν μου έλεγαν ότι στον Βόλο θα βγάζεις τα διπλά απ’όσα βγάζεις στη Λάρισα και πάλι δεν θα ερχόμουν.
Αυτό συμβαίνει σε πολλές χώρες του εξωτερικού πάντως. Για να μην θεωρείσαι επαίτης ή παράνομος πρέπει να έχεις ειδική άδεια. Στην Αγγλία περνάς μέχρι κι από audition για να σε εγκρίνουν. Μόνο στην Ελλάδα και στις Βρυξέλλες υπάρχει ελευθερία.
Βέβαια, από την άλλη θα ήταν καλύτερα να είχαμε άδεια γιατί δεν θα μπορούσε όποιος θέλει όποτε θέλει να σε διώξει χωρίς λόγο, θα υπήρχε σεβασμός. Επίσης, θα υπήρχε και ασφάλιση που είναι εξίσου σημαντικό.
Οι τέχνες του δρόμου υπήρχαν πάντα, εμείς τις κάναμε να φαίνονται κάπως.
Ναι και τα μπουλούκια είχαν δώσει κάποιες από τις καλύτερες ερμηνείες που πέρασαν ποτέ στην ιστορία του θεάτρου. Τα μέσα έγραφαν γι’αυτά. Ήταν σημαντικό κεφάλαιο του θεάτρου στην Ελλάδα…
Μα όλα είναι θέμα αντίληψης. Και οι μουσικοί στα πανηγύρια στην πλατεία του χωριού παίζουν, δεν κάνουν κάτι διαφορετικό από εμένα που παίζω μες στην αγορά.
Είναι κάτι που θα ήθελες να κάνεις μέσα στα επόμενα 5 χρόνια;
Θα ήθελα να κάνω μαθήματα φωνητικής, να μάθω να παίζω γκάιντα, κοντραμπάσο και άλλα μουσικά όργανα. Επίσης, να βρω 3 κομμάτια που είχα γράψει και τα έχασα. Σκέφτομαι να τα ηχογραφήσω αλλά δεν τα βρίσκω. Πρόσφατα βρήκα 7 στο σπίτι ενός φίλου, μην με ρωτάτε πως και γιατί ήταν εκεί, δεν θυμάμαι. Αλλά αυτά τα 3 θέλω οπωσδήποτε να τα βρω. Αν κάποιος ξέρει κάτι ας μας ενημερώσει!
Ευχόμαστε από καρδιάς όλες σου οι επιθυμίες και τα όνειρά σου να γίνουν πράξη! Σε ευχαριστούμε θερμά για τον χρόνο σου και όλα όσα μοιράστηκες μαζί μας. Ελπίζουμε από εδώ και πέρα οι δρόμοι σου να είναι ανοιχτοί και να έχουμε την χαρά να ακούμε ξανά την μουσική σου!
Συνέντευξη: Διαμαντούλα Χατζηαντωνίου, Άννα-Μαρία Κέκια
Οι φωτογραφίες του κειμένου ανήκουν στην Marw Scott.
