Η επωνυμία Michelin είναι γνωστή παγκοσμίως τόσο για τα διάσημα ελαστικά, που καθόρισαν τις σύγχρονες μεταφορές, όσο και για την κορυφαία γαστρονομική διάκριση, τα αστέρια με τα οποία βραβεύονται τα καλύτερα εστιατόρια.
Πρόκειται για την καινοτόμα επιχείρηση, που ίδρυσαν και εξέλιξαν οι Γάλλοι αδερφοί André και Edouard Michelin στην γραφική γαλλική πόλη Clermont-Ferrand. Στην προσπάθειά τους να σώσουν την προβληματική βιομηχανία του παππού τους, κατέληξαν να πετύχουν πολλά περισσότερα.
____________________________________
Η ιστορία της επιχείρησης
Ο Aristide Barbier, παππούς των διάσημων αδερφών, ίδρυσε το 1832 την εταιρεία J.G. Bideau & Co, που κατασκεύαζε αγροτικό εξοπλισμό, καθώς και ένα μικρό εργοστάσιο κατεργασίας καουτσούκ, που παρήγαγε ζώνες, σωληνώσεις, βαλβίδες, αλλά και παιδικές μπάλες. Οι δουλειές όμως δεν πήγαιναν πολύ καλά και η επιχείρηση οδηγούνταν στην χρεωκοπία. Έτσι το 1886 ο θείος της οικογένειας κάλεσε τα δύο αδέρφια να αναλάβουν τα ηνία.
Εκείνη την περίοδο, ο μεγάλος αδερφός André Michelin εργαζόταν ως ένας πετυχημένος μηχανικός στο Παρίσι, ενώ ο μικρότερος, Edouard, είχε βλέψεις για μια πιο καλλιτεχνική σταδιοδρομία. Παρόλα αυτά άφησαν και οι δύο τις δουλειές τους και γύρισαν στην πόλη τους να αναλάβουν την επιχείρηση.
Το 1888 την μετονόμασαν σε “Compagnie Generale des Ιtablissements Michelin” και άρχισαν να στρέφουν το επαγγελματικό τους ενδιαφέρον προς την αυτοκινητοβιομηχανία, που εκείνη την εποχή έκανε ακόμα τα πρώτα της βήματα.
Μια μέρα του 1889, ένας ποδηλάτης επισκέφτηκε την επιχείρηση για να επισκευάσει το λάστιχο του ποδηλάτου του, που ήταν ένα από τα ολοκαίνουρια λάστιχα πεπιεσμένου αέρα που είχε μόλις λανσάρει ο επιχειρηματίας John Boyd Dunlop.
Χρειάστηκαν τρεις ώρες για να επισκευαστεί η ζημιά και ένα βράδυ για να στεγνώσει ξανά η κόλλα, που ένωνε το ελαστικό με τη ζάντα. Την επόμενη μέρα δοκίμασαν το ποδήλατο, αλλά μετά από κάποια μέτρα η επισκευή αποδείχθηκε αποτυχημένη.
Τα καινοτόμα λάστιχα του Dunlop όμως είχαν ενθουσιάσει τα αδέρφια και αποφάσισαν να δημιουργήσουν την δική τους εκδοχή με πιο εύκολο και γρήγορο τρόπο αφαίρεσης και επισκευής τους. Κάπως έτσι προέκυψε η πρώτη εφεύρεση των αδερφών Michelin, το πρώτο αφαιρούμενο ελαστικό πεπιεσμένου αέρα στον κόσμο, παίρνοντας και δίπλωμα ευρεσιτεχνίας γι’ αυτό.
Το διάσημο “ανθρωπάκι της Michelin” δημιουργήθηκε το 1988 και ήταν ιδέα του André Michelin. Βλέποντας κάποια στιγμή τυχαία μια στοίβα από λάστιχα διαφόρων μεγεθών φαντάστηκε τη μασκότ-άνθρωπο κατασκευασμένο εξ’ ολοκλήρου από λάστιχα. Πριν ονομαστεί “Michelin Man” το πρώτο επίσημο όνομα του ήταν “Bibendum” (παχουλός άντρας).
Τα ελαστικά τους δοκιμάστηκαν σε εθνικό αγώνα ποδηλασίας το 1891. Ο ποδηλάτης Charles Terront έκανε μερικά λεπτά να αλλάξει το λάστιχο του την ώρα του αγώνα και τελικά τερμάτισε και πρώτος.
Για να λανσάρουν τα προϊόντα τους στην αγορά πήραν μέρος στη κούρσα μηχανοκίνητων Παρίσι-Μπορντό-Παρίσι οδηγώντας οι ίδιοι το αυτοκίνητο με τα δικά τους λάστιχα. Κάπως έτσι τα λειτουργικά ελαστικά τους ξεχώρισαν και σύντομα κοσμούσαν τα περισσότερα αυτοκίνητα που αυξανόντουσαν σιγά σιγά στη Γαλλία.Το περιστατικό έστρεψε τα βλέμματα πάνω στην επιχείρηση των αδερφών Michelin, που άρχισε πλέον να κατοχυρώνει το όνομά της στην αγορά.
Το 1895 κυκλοφόρησαν το πρώτο αφαιρούμενο ελαστικό για αυτοκίνητο με πεπιεσμένο αέρα, το γνωστό Εclair, που επίσης μπορούσε να διαχειριστεί ταχύτητες άνω των 100 χιλιομέτρων την ώρα.
Σε μια εποχή που η αγροτική Γαλλία μετατρεπόταν σταδιακά σε βιομηχανικό κέντρο, το όνομά των αδερφών Michelin ξεχώρισε μαζί με των υπολοίπων οραματιστών της εποχής, όπως τον αρχιτέκτονα Gustave Eiffel, την σχεδιάστρια μόδας Coco Chanel και τον πρωτοπόρο εφευρέτη της αεροπορίας Louis Blériot.
“Οδηγός Michelin” και η κορύφωση της επιτυχίας
Ένα σημαντικό μέρος της επιτυχίας της επιχείρησης οφείλεται στο επιχειρηματικό δαιμόνιο του André Michelin, που σκέφτηκε πρωτοποριακούς τρόπους προώθησης και διαφήμισης τους.
Έτσι, το 1900 κυκλοφόρησαν τον περίφημο τουριστικό οδηγό της Michelin, τον “Michelin Guide”, που ήταν ουσιαστικά μια λίστα ξενοδοχείων και εστιατορίων στις άκρες των δρόμων των γαλλικών πόλεων μαζί με διάσπαρτες διαφημίσεις της Michelin. Περιείχε επίσης οδηγίες για την αλλαγή και επισκευή των αφαιρούμενων ελαστικών, αλλά και μια πλήρη λίστα με τα 600 συνεργεία επισκευής αυτοκινήτων της χώρας!
Τύπωσαν αρχικά 35.000 αντίτυπα, τα οποία συνέχισαν να μοιράζουν δωρεάν μέχρι το 1920 με απήχηση που τελικά εκτόξευσε την αυτοκινητοβιομηχανία στη Γαλλία. Κάποια στιγμή όμως το 1920 ο André είδες οδηγούς του παραπεταμένους σε ένα συνεργείο και από τότε αποφάσισε ότι τα βιβλία τους θα χρεώνονται. Χαρακτηριστική ήταν η δήλωσή του ότι “ο άντρας σέβεται μόνο αυτό που πληρώνει”.
Η επιχείρηση των αδερφών Michelin γνώριζε ασύγκριτη εμπορική επιτυχία και μέχρι το 1906 στο εργοστάσιό τους απασχολούταν περισσότεροι από 4.000 εργάτες. Την ίδια χρονιά ιδρύθηκε το πρώτο εργοστάσιό τους εκτός Γαλλίας, στο Τορίνο της Ιταλίας, και το 1907 άλλη μια μονάδα παραγωγής στη Νέα Υόρκη.
Το 1908 η Michelin δημιούργησε τα διπλά ελαστικά, που προκάλεσαν την εμφάνιση των πρώτων φορτηγών αυτοκινήτων, ενώ την ίδια χρονιά εγκαινίασαν και το Michelin Grand Prix για αεροπλάνα. Μερικά χρόνια αργότερα δημιούργησαν και τον πρώτο αεροδιάδρομο από μπετόν, ώστε να μην γλιστράνε τα λάστιχα των αεροσκαφών, ενώ και στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο παρήγαγαν οι ίδιοι πλέον περίπου 2.000 αεροπλάνα για το γαλλικό κράτος.
Στην προσπάθειά τους να εξελίξουν τους τουριστικούς οδηγούς τους, το 1910, προσέφεραν σε διάφορους δήμους της χώρας πάνω από 30.000 πινακίδες με ονόματα οδών. Με αυτή τους την κίνηση έγιναν ουσιαστικά και οι εμπνευστές της αρίθμησης των δρόμων.
Το 1923 εισήγαγαν στην αγορά τα πρώτα ελαστικά χαμηλής πίεσης, που μπορούσαν να καλύψουν περισσότερα από 15.000 χιλιόμετρα. Εκείνα τα χρόνια η εταιρεία άνοιξε παράρτημά της στο Βιετνάμ προκαλώντας την απεργία Phu Rieng Do το 1930.
Ακολούθησαν πρωτοποριακά ελαστικά που άντεχαν περισσότερα από 30.000 χιλιόμετρα, ενώ σύντομα η εταιρεία προμήθευε ελαστικά από καουτσούκ για τρένα ενισχύοντας και την εξέλιξη των σιδηροδρόμων. Επίσης, το 1930 ενσωμάτωσαν την Citroen.
Αστέρια Michelin
Το 1926 ο περίφημος τουριστικός οδηγός εμπλουτίστηκε ακόμα περισσότερο με επιλεγμένα εστιατόρια, που συνοδευόντουσαν από πληροφορίες για τις διαδρομές και βαθμολογίες για χώρους εστίασης και ξενοδοχεία.
Η εταιρεία έστελνε μυστικούς επιθεωρητές ως πελάτες σε διάφορα εστιατόρια, δοκίμαζαν το φαγητό και επέλεγαν τα καλύτερα για να μπουν στον οδηγό και να λάβουν το “αστέρι Michelin”. Αυτή η διαδικασία συνεχίζεται με τον ίδιο τρόπο μέχρι σήμερα αποτελώντας την κορυφαία διάκριση στον κόσμο της υψηλής γαστρονομίας και τον ευσεβή πόθο όλων των επίδοξων σεφ.
Οι κριτικοί γεύσης διατηρούν αυστηρά την ανωνυμία τους αποφεύγοντας να μιλάνε σε δημοσιογράφους, αλλά και κρατώντας μυστική την ιδιότητά τους ακόμα και από την οικογένειά τους. Κορυφαία στελέχη της εταιρείας πολλές φορές επίσης δεν γνωρίζουν την ταυτότητα των κριτών, παρόλο που τα υπό αξιολόγηση γεύματα τους πληρώνονται από την ίδια τη Michelin.
Στον αντίποδα των σεφ που κυνηγούν εναγωνίως τα αστέρια Michelin, επικρατεί και η άποψη ότι οι κριτές της Michelin δεν είναι πραγματικοί γνώστες της γαστρονομίας και ο γαστρονομικός κόσμος δεν χρειάζεται να εξαρτάται από την δικτατορική παρουσία της εταιρείας ελαστικών.
_____________________________________
Ο μεγαλύτερος αδερφός, André Michelin, πέθανε στις 4 Απριλίου του 1931 σε ηλικία 78 ετών, ενώ ο μικρότερος, Édouard Michelin, πέθανε στις 25 Αυγούστου του 1940 σε ηλικία 81 ετών.
Στην Ελλάδα η Michelin εδραιώθηκε το 1957 και γενικότερα αποτελεί μέχρι σήμερα μια παγκόσμιας εμβέλειας κερδοφόρα επιχείρηση και συγκεκριμένα τη δεύτερη μεγαλύτερη στον κόσμο μετά την Bridgestone.