Το ήσυχο και γραφικό χωριό της Κερασιάς Πηλίου, που υπάγεται σήμερα στον Δήμο Ρήγα Φεραίου, είναι ένα από τα πολλά αναγνωρισμένα Μαρτυρικά Χωριά της χώρας μας έχοντας υποστεί σχεδόν ολοκληρωτική καταστροφή την περίοδο της γερμανικής κατοχής.

Η πρώτη ιστορική αναφορά στο χωριό της Κερασιάς τοποθετείται την περίοδο 1800-1815, ενώ ο αξιομνημόνευτος ντόπιος λογοτέχνης Ηλίας Λεφούσης εκτιμά ότι το χωριό ιδρύθηκε γύρω στο 1600 ακολουθώντας την ίδρυση της Ιεράς Μονής Φλαμουρίου (1584). Οι πρώτοι κάτοικοι του άνω οικισμού φαίνεται πως ήταν κτηνοτρόφοι από την περιοχή των Αγράφων, που έψαχναν ένα ασφαλές μέρος κατοικίας μακριά από τα μάτια των Τούρκων κατακτητών.

Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος

Το ολοκαύτωμα της “Ανταρτομάνας του Πηλίου”

Κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο υπήρξε ίσως το σημαντικότερο κέντρο της Εθνικής Αντίστασης στην περιοχή του Πηλίου αποκτώντας έτσι τον χαρακτηρισμό “Ανταρτομάνα του Πηλίου”. Εκεί ιδρύθηκε το 1944 η 16η Μεραρχία του ΕΛΑΣ με διοικητή τον στρατηγό Τσαμάκο, ενώ αποτελούσε επίσης έδρα του 54ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ.

Ο ρόλος των οικισμών της Άνω και Κάτω Κερασιάς στον πόλεμο ήταν κάτι παραπάνω από καθοριστικός. Πέρα από ισχυρό καταφύγιο ανταρτών λόγω της ορεινής και σχεδόν απρόσιτης θέσης του, λειτουργούσαν στο χωριό Αναρρωτήριο, αποθήκες πυρομαχικών, συνεργεία επισκευής όπλων και ραπτικής, μαγειρεία, καθώς και τυπογραφική εστία, που στεγαζόταν στο κοντινό Μοναστήρι της Σουρβιάς. Οι κάτοικοι πρόσφεραν κάθε δυνατή βοήθεια στους μαχητές του απελευθερωτικού αγώνα διαθέτοντας την περιουσία τους, τα ζώα τους και κάθε χρήσιμο εξοπλισμό.

Η στρατηγική αξία του χωριού δεν άργησε να το καταστήσει βασικό στόχο των γερμανικών εκκαθαριστικών επιχειρήσεων στην περιοχή.

Τέλη Μαρτίου του 1944 οι Γερμανοί άρχισαν να πραγματοποιούν ανιχνευτικές αποστολές κοντά στην Κάτω Κερασιά. Τρία από τα πάνω από 100 γερμανικά αυτοκίνητα ανατινάχτηκαν από τις νάρκες των ανταρτών στην είσοδο του χωριού και 20 Γερμανοί έχασαν τη ζωή τους.

Το επόμενο βήμα των Γερμανών ήταν να πλησιάσουν το χωριό από τρεις διαφορετικές κατευθύνσεις. Με δύο αεροπλάνα και 8 πυροβόλα άρχισαν να βομβαρδίζουν ασταμάτητα τα Κοκκινόγεια, όπου βρισκόταν η ελληνική στρατιωτική βάση.

Η ιστορική Μάχη στα Κοκκινόγεια είχε ξεκινήσει και αποτέλεσε μια από τις σημαντικότερες που έλαβαν χώρα στη Θεσσαλία μεταξύ Ανταρτών και Γερμανών εισβολέων.

Οι καιρικές συνθήκες ήταν ιδιαίτερα δυσμενείς με το χιόνι να καλύπτει τα πάντα. Οι Έλληνες αντάρτες χρησιμοποιούσαν λευκά σεντόνια για να καμουφλάρουν τα πολυβόλα τους απέναντι στις εναέριες γερμανικές επιθέσεις. Τουφεκιές, ριπές, εκρήξεις χειροβομβίδων μαζί με τα ουρλιαχτά των στρατιωτών αντηχούσαν στις γύρω χαράδρες από τις 28 Μαρτίου ως τις 3 Απριλίου του 1944.

Σύμφωνα με τις πηγές, οι Γερμανοί έχασαν περισσότερους από 100 άντρες και βρίσκοντας ισχυρή αντίσταση αποφάσισαν να διακόψουν την επίθεση. Από την άλλη, περίπου 30 Έλληνες αντάρτες θυσιάστηκαν στη μάχη, η οποία χαρακτηρίστηκε “θρίαμβος για τα θεσσαλικά αντάρτικα όπλα”.

Η εκκλησία των Αγίων Αποστόλων στην Άνω Κερασιά μετά τους βομβαρδισμούς των Γερμανών (φωτογραφία Φίλιππου Γκέσκου, 30-4-1983)
Πριν αποχωρήσουν όμως οι Γερμανοί λεηλάτησαν και πυρπόλησαν κυρίως τον οικισμό της Άνω Κερασιάς καταστρέφοντάς τον ολοκληρωτικά.

120 διώροφα πετρόκτιστα νοικοκυριά μόνο στον πάνω οικισμό ισοπεδώθηκαν και δεκάδες άμαχοι κάτοικοι έχασαν τη ζωή τους. Τα εξωκλήσια Προφήτη Ηλία, Άι Θανάση και Αγίας Παρασκευής, ο Ιερός Ναός των Δώδεκα Αποστόλων, το Δημοτικό Σχολείο, το Κοινοτικό κατάστημα του χωριού, καθώς και η πέτρινη τοξωτή γέφυρα υπέστησαν σημαντικές καταστροφές. Μέσα στη δίνη των επιθέσεων χάθηκαν επίσης 400 οικόσιτα ζώα, 46 υποζύγια και 900 αιγοπρόβατα.

Το ιστορικό χωριό έκτοτε ερημώθηκε πληρώνοντας βαριά το τίμημα της πολύτιμης βοήθειας που προσέφερε στον αγώνα και όσοι κάτοικοι απέμειναν εγκαταστάθηκαν πλέον στην Κάτω Κερασιά.

Σήμερα μερικοί ντόπιοι κάνουν προσπάθειες να δώσουν νότες ζωής στην μαρτυρική περιοχή, που πλέον δεν αποτελεί αναγνωρισμένο κατοικήσιμο οικισμό.

Κάθε χρόνο, τις πρώτες ημέρες του Απριλίου, ντόπιοι αλλά και κάτοικοι γειτονικών περιοχών θυμούνται τα αιματηρά γεγονότα του 1944 και αποδίδουν φόρο τιμής στους πεσόντες. Διοργανώνονται εκδηλώσεις μνήμης για την επέτειο του ολοκαυτώματος του χωριού της Κερασιάς, καθώς και του γειτονικού Ριζόμυλου ή και άλλων μαρτυρικών χωριών του Πηλίου.

Οι εκδηλώσεις αυτές οργανώνονται υπό την αιγίδα του Κέντρου Ιστορίας & Πολιτισμού Κερασιάς (Κ.Ι.ΠΟ.ΚΕ.) με την συμμετοχή της Περιφέρειας Θεσσαλίας, του Δήμου Ρήγα Φεραίου και αρκετές φορές και διεθνών φορέων από ελληνικές κοινότητες της Γερμανίας και άλλων χωρών.

Κοινοποιήστε
Άννα-Μαρία Κέκια
Πτυχιούχος Δημοσιογραφίας & ΜΜΕ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου με έφεση στην έκφραση μέσω του γραπτού λόγου. Στον τομέα της αρθρογραφίας έχω ασχοληθεί τόσο με γενική ειδησεογραφία, πολιτικά και κοινωνικά θέματα, όσο και με φωτορεπορτάζ, στήλες πολιτισμού, κριτικές δίσκων, αφιερώματα και συνεντεύξεις. Λάτρης της ανεξάρτητης και ερευνητικής δημοσιογραφίας με έμφαση στην ιστορία, την ψυχολογία, την εγκληματολογία και την κοινωνιολογία. Παράλληλη και αγαπημένη απασχόληση η τέχνη της φωτογραφίας.