Το Σύνδρομο της Σταχτοπούτας (“The Cinderella Complex”) περιγράφηκε για πρώτη φορά από την ψυχοθεραπεύτρια Colette Dowling, η οποία χρησιμοποίησε τον όρο για να αναφερθεί στον φόβο των γυναικών για ανεξαρτησία.
Συγκεκριμένα, παρουσίασε το σύνδρομο αυτό ως “ένα δίχτυ από απωθημένες στάσεις και φόβους, που κρατάει τις γυναίκες σ’ ένα είδος μισόφωτου, κάνοντάς τες να αποφεύγουν την πλήρη χρήση του μυαλού και της δημιουργικότητάς τους”. Πρόκειται δηλαδή για μια ασυνείδητη επιθυμία της γυναίκας να δέχεται την σχεδόν ολοκληρωτική φροντίδα των άλλων, αναφερόμενη στη συναισθηματική και οικονομική εξάρτηση της από τον άνδρα.
Για να μην είμαστε άδικοι, το “Σύνδρομο της Σταχτοπούτας” απαντάται και στα δύο φύλα.
Πού οφείλεται όμως το σύνδρομο αυτό; Κυρίως στον τρόπο που μεγαλώσανε τα παιδιά αυτά. Άτομα που ανατράφηκαν από υπερπροστατευτικούς και χειριστικούς γονείς έμαθαν να ζουν σε ένα “προστατευτικό κουκούλι” και σε “φούσκες”. Οι γονείς αυτοί δεν επέτρεπαν στα παιδιά τους να έχουν άποψη και να δημιουργούν τις δικές τους εμπειρίες. Εκείνοι έπαιρναν αποφάσεις για την ζωή των παιδιών τους (και ίσως παίρνουν ακόμη) θεωρώντας ότι κάνουν “το σωστό”.
Φράσεις του τύπου “Άσε θα το κάνω εγώ, εσύ δεν ξέρεις!” αποτελούν ένα απλό και αντιπροσωπευτικό δείγμα του καθημερινού τους λεξιλογίου. Τους κόβουν κάθε φορά όλο και περισσότερα τα φτερά, μέχρι που παύουν να έχουν φτερά και μοιραία ψάχνουν να ακουμπάνε σε φτερά των άλλων για όλη τους την ζωή. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, πλήττουν την αυτοπεποίθηση, την κριτική ικανότητα και την γνώμη των παιδιών τους. Ως συνέπεια, αυτή η στέρηση του δικαιώματος της πρωτοβουλίας, οδηγεί και στην αναπαραγωγή της λανθασμένης (για διάφορους λόγους) συμπεριφοράς τους στον/στην μελλοντικό/η σύντροφο τους.
Οι Σταχτοπούτες και οι…Σταχτοπούτοι προσκολλώνται και εξαρτώνται από άλλους ανθρώπους. Δεν έχουν δικό τους πυρήνα. Δεν έχει ποτέ ενδυναμωθεί ο εαυτός τους τόσο ώστε να μπορούν να επιβιώσουν στον κόσμο αυτόνομα.
Γιατί όταν είσαι αυτόνομος, βρίσκεις και έναν εξίσου αυτόνομο/η σύντροφο, ώστε να υπάρχει μια ισορροπημένη σχέση. Όταν όμως έχεις μάθει να εξαρτάσαι συνέχεια από τους άλλους, στηριζόμενος στη γνώμη τους και όχι στην δική σου, αφού ουσιαστικά ποτέ δεν δημιούργησες ούτε αυτή, καταλαβαίνεις, πιστεύω, ότι υπάρχει σοβαρό θέμα. Η εξάρτηση σου είναι πιο δυνατή από την ανάγκη σου να είσαι ελεύθερος.
Όταν είσαι ανεξάρτητος άνθρωπος –πόσο μάλλον συναισθηματικά ανεξάρτητος- τότε μπορείς να είσαι και πολύ καλός/η σύντροφος. Τότε ο τρόπος που προσεγγίζεις και συμβιώνεις με τον εκάστοτε σύντροφο σου είναι πιο υγιής και εμπεριέχει αποκλειστικά την ανθρώπινη ανάγκη και επιθυμία για συντροφιά και όχι την εξάρτηση.
Ας σταματήσουμε να πιστεύουμε στην πριγκίπισσα και στον πρίγκιπα που θα μας “σώσει”. Ένας σύντροφος έρχεται στην ζωή μας για να μας συμπληρώσει, αλλά δεν είναι το κέντρο του κόσμου για μας. Ο εαυτός μας είναι. Εμείς είμαστε ο φάρος της ζωής μας.
