Το θρυλικό Βρετανικό επιβατηγό, σύμβολο της βιομηχανίας της εποχής του, βυθίστηκε σαν σήμερα, στις 15 Απριλίου του 1912, κατά τη διάρκεια του παρθενικού του ταξιδιού στον Ατλαντικό Ωκεανό παίρνοντας μαζί του περισσότερες από 1.500 ψυχές. Καταγράφηκε ως ένα από τα πιο θανατηφόρα θαλάσσια δυστυχήματα της σύγχρονης ιστορίας.

____________________________________

Το μεγαλύτερο πλοίο της εποχής του

Construction in gantry, bow is seen

Ένα από τα μεγαλύτερα σκάφη της βρετανικής ναυτιλιακής εταιρείας White Star Line και ένα από τα τρία υπερωκεάνια της σειράς Olympic, το RMS Titanic κατασκευάστηκε στο ναυπηγείο των Harland και Wolff στο Μπέλφαστ της Αγγλίας με αρχιτέκτονα τον Thomas Andrews.

Η κατασκευή του κόστισε 7 εκατομμύρια δολάρια και διήρκεσε περίπου 26 μήνες με αποτέλεσμα να είναι το μεγαλύτερο πλοίο που πλοηγήθηκε μέχρι εκείνη την εποχή.

Με εκτόπισμα 52.310 τόνων, ο Τιτανικός είχε μήκος 269 μέτρα, πλάτος 28 μέτρα και ύψος 53,3 μέτρα μέχρι τα φουγάρα, ενώ μπορούσε να φιλοξενήσει μέχρι 2.435 επιβάτες και 892 μέλη πληρώματος.

Οι υπερπολυτελείς εγκαταστάσεις, που προορίζονταν φυσικά για τους επιβάτες της πρώτης θέσης, περιλάμβαναν μοναδικής χλιδής καμπίνες, πισίνα, γυμναστήριο, βιβλιοθήκες και αναγνωστήριο, χώρο καπνίσματος, πολυτελές εστιατόριο A La Carte και το Café Parisien. Για τους επιβάτες της τρίτης θέσης υπήρχε ένας ανοιχτός χώρος στο τέταρτο κατάστρωμα, σε διαφορετική μεριά του πλοίου από αυτή που θα διέμεναν οι επιβάτες “περιωπής”.

Ένα τόσο μεγαλειώδες και απαιτητικό κατασκευαστικό έργο περιλάμβανε επικίνδυνες συνθήκες εργασίας, που δεν καλύπτονταν επαρκώς από τα υποτυπώδη μέτρα ασφαλείας στο ναυπηγείο. Ως αποτέλεσμα, κατά τη διάρκεια της κατασκευής του Τιτανικού, καταγράφηκαν 9 θάνατοι και 246 τραυματισμοί, μερικοί από τους οποίους ήταν αρκετά σοβαροί, όπως χέρια που κόπηκαν μέσα σε μηχανές ή πόδια που θρυμματίστηκαν κάτω από κομμάτια χάλυβα.

Ξεκινώντας το παρθενικό ταξίδι

Το πρώτο (και τελευταίο) ταξίδι του τιτάνιου υπερωκεάνιου ξεκίνησε στις 10 Απριλίου του 1912 από το λιμάνι του Southampton της Αγγλίας με προορισμό τη Νέα Υόρκη. Ουσιαστικά ο Τιτανικός θα πραγματοποιούσε το πρώτο από τα υπερατλαντικά δρομολόγια μεταξύ Southampton και Νέας Υόρκης, που εγκαινίαζε τότε το πρόγραμμα ταξιδιών για τα νέα σκάφη της Olympic.

Μετά τον απόπλου του από το Southampton, ο Τιτανικός έκανε μία στάση στο Cherbourg της Γαλλίας και μια στο Queenstown της Ιρλανδίας, προτού κατευθυνθεί πλέον δυτικά προς τη Νέα Υόρκη.

Ανάμεσα στους 2.224 επιβάτες του υπήρχαν μερικοί από τους πλουσιότερους ανθρώπους του κόσμου, εκατομμυριούχοι βιομήχανοι, επιχειρηματίες, καλλιτέχνες, celebrities και πρόσωπα της πολιτικής σκηνής, καθώς και εκατοντάδες μετανάστες από την Μεγάλη Βρετανία, την Σκανδιναβία, αλλά και άλλες περιοχές της Ευρώπης, που αποφάσισαν να αναζητήσουν μια καλύτερη ζωή στην Αμερική. Μεταξύ των επιβατών ήταν και τουλάχιστον 13 νέα ζευγάρια, που έκαναν το ταξίδι του μέλιτος.

Συγκεκριμένα ταξίδευαν 324 επιβάτες στην Πρώτη Θέση, 284 στη Δεύτερη και 709 στη Τρίτη, μεταξύ των οποίων και 107 παιδιά.

Edward J. Smith.jpg

Καπετάνιος του Τιτανικού ήταν ο ξακουστός στο είδος του, Edward John Smith, ενώ ο ιδιοκτήτης και διάσημος τραπεζίτης J. P. Morgan ακύρωσε τελευταία στιγμή το εισιτήριό του και δεν συμμετείχε στο τραγικό ταξίδι.

Τα περισσότερα από τα 885 μέλη του πληρώματος δεν ήταν ναυτικοί, αλλά αντιπρόσωποι μιας ποικιλίας επαγγελμάτων: μηχανικοί, πυροσβέστες, ψαράδες, σεφ, αρτοποιοί, γυμναστές, σερβιτόροι, καμαριέρες και προσωπικό καθαριότητας.

Στο πλοίο τυπωνόταν και η ημερήσια εφημερίδα Atlantic Daily Bulletin για τους επιβάτες με τα τελευταία νέα από τους χειριστές ασυρμάτων του πλοίου, όπως επίσης σημαντικές γενικές ειδήσεις, διαφημίσεις, κουτσομπολιά για δημοφιλή πρόσωπα, καθώς και το μενού της ημέρας.

Το χρονικό της μοιραίας σύγκρουσης

Οι πρώτες ημέρες του ταξιδιού πέρασαν χωρίς κάποιο εμφανές πρόβλημα. Το γεγονός που πολλοί αναρωτήθηκαν αν έπαιξε ρόλο στην αδύναμη λειτουργικότητα του πλοίου την ώρα της μοιραίας σύγκρουσης, ήταν μια πυρκαγιά στα αποθέματα άνθρακα, που έκαιγε από την ώρα ακόμα της αναχώρησης. Οι επιβάτες δεν είχαν μάθει ποτέ γι’ αυτό.

Ο Τιτανικός είχε λάβει ειδοποιήσεις από άλλα πλοία για επικίνδυνα κομμάτια πάγου στην περιοχή Grand Banks της Νότιας Αμερικής, όμως φαίνεται πως δεν τους δόθηκε ιδιαίτερη σημασία. Γενικά υπήρχε τότε η πεποίθηση ότι ο πάγος δεν αποτελούσε υπολογίσιμο κίνδυνο για τα μεγάλα σκάφη.

Photo of an iceberg taken the day after the sinking at the place of sinkingΣτις 14 Απριλίου και κοντά στα μεσάνυχτα το παρατηρητήριο είδε ένα παγόβουνο ακριβώς μπροστά στον Τιτανικό και ειδοποίησε την διοίκηση. Αμέσως δόθηκε διαταγή να σταματήσουν οι μηχανές του πλοίου και να πάρει κατεύθυνση γύρω από το εμπόδιο, όμως ήταν ήδη πολύ αργά.

Η δεξιά πλευρά του Τιτανικού χτύπησε στο παγόβουνο μόλις λίγα δευτερόλεπτα μετά. Στο σημείο της σύγκρουσης δημιουργήθηκε μια σειρά από τρύπες στο πλοίο κάτω από την επιφάνεια του νερού, με αποτέλεσμα να ανοίξουν τα χωρίσματα και να πλημμυρίσουν ένα-ένα τα υδατοστεγή διαμερίσματα.

Έγινε σύντομα σαφές ότι το πλοίο ήταν καταδικασμένο να βυθιστεί. 

Το πλήρωμα του Τιτανικού δεν ήταν προετοιμασμένο για μια τέτοιου μεγέθους κατάσταση ανάγκης, αφού τότε υπήρχε και γενικότερα η πεποίθηση ότι αυτά τα πλοία ήταν αβύθιστα. Σ’ αυτή τη θεωρία οφείλεται το γεγονός ότι το πλοίο διέθετε μόνο 20 σωστικές λέμβους, που αντιστοιχούσαν περίπου στους μισούς από τους επιβάτες. Ταυτόχρονα δεν υπήρχε σχέδιο εκκένωσης και το πλήρωμα λειτούργησε με μεγάλο αποσυντονισμό.

Πολλές από τις πρώτες λέμβους κατέβηκαν στη θάλασσα μισογεμάτες έχοντας ανάμεσά τους και μέλη του πληρώματος. Υπολογίζεται ότι οι βάρκες που χρησιμοποιήθηκαν μπορούσαν να χωρέσουν τουλάχιστον 500 επιπλέον άτομα από τους άτυχους επιβάτες.

Για την μεταφορά στις βάρκες δόθηκε προτεραιότητα στις γυναίκες και τα παιδιά και αρχικά στους επιβάτες της Πρώτης Θέσης. Οι επιβάτες της Τρίτης Θέσης, σαν παιδιά κάποιου κατώτερου θεού, αφέθηκαν ουσιαστικά στην τύχη τους και οι περισσότεροι πέθαιναν παγιδευμένοι κάτω από τα καταστρώματα.

Ο πανικός που επικρατούσε ανάμεσα στους μελλοθάνατους επιβάτες προκάλεσε πολλούς να παλέψουν για τη ζωή τους εις βάρος άλλων και άλλους να προσπαθούν να μπουν λαθραία στις βάρκες. Ορισμένοι όμως, με ψυχικό σθένος που μόνο εκείνοι μπορούν να καταλάβουν, αρνήθηκαν να εγκαταλείψουν το πλοίο και έμειναν αγέρωχοι στις θέσεις τους μέχρι το τέλος. Μέσα σ’ αυτούς ήταν οι μουσικοί του πλοίου, που έπαιζαν μέχρι τελευταία στιγμή για να ηρεμήσουν τον κόσμο, όλοι οι μηχανικοί, ο καπετάνιος, ένας ιερέας και δύο επιφανείς επιχειρηματίες.

Drawing of sinking in four steps from eye witness description

Περίπου δυόμιση ώρες μετά τη σύγκρουση, λίγο μετά τις 02:00, ο σοβαρά πλημμυρισμένος Τιτανικός άρχισε να βυθίζεται με μεγαλύτερη ταχύτητα και έσπασε σε δύο κομμάτια.

Με το μέρος της πλώρης κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, η πρύμνη παρέμεινε να επιπλέει ανυψωμένη για λίγα λεπτά σχεδόν κάθετα με εκατοντάδες επιβάτες να προσπαθούν να κρατηθούν σ’ αυτή. Μέχρι τις 2:20 το πλοίο είχε βυθιστεί πλήρως.

Επιβάτες και πλήρωμα βρέθηκαν στα θανατηφόρα παγωμένα νερά του Ατλαντικού θερμοκρασίας -2°C. Οι περισσότεροι πέθαναν από καρδιακή ανακοπή και άλλες σωματικές αντιδράσεις που προέκυψαν από την ξαφνική κατάψυξη. Μόνο πέντε από αυτούς περιμαζεύτηκαν στις σωστικές λέμβους και επιβίωσαν.

Τα απεγνωσμένα και δυστυχώς αργοπορημένα σήματα κινδύνου του Τιτανικού είχαν γίνει αντιληπτά, αλλά κανένα από τα πλοία δεν ήταν αρκετά κοντά για να φτάσει έγκαιρα. Περίπου στις 4 τα ξημερώματα έφτασε στο σημείο το πλοίο Carpathia, που περιμάζεψε και μετέφερε στη Νέα Υόρκη τους 710 επιζώντες του τρομερού ναυαγίου (214 από αυτούς ήταν μέλη του πληρώματος).

Ο καπετάνιος του Carpathia περιέγραψε ότι οι επιζώντες βρισκόντουσαν στη μέση μιας “πεδιάδας παγόβουνων”, καθώς γύρω τους υπήρχαν 20 παγόβουνα 60 μέτρων και πολλά ακόμα μικρότερα μαζί με επιπλέοντα σπασμένα κομμάτια του πλοίου. Η περιοχή είναι γνωστή μέχρι σήμερα ως Iceberg Alley.

Τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων της 15ης Απριλίου του 1912 ανακοίνωσαν το τραγικό γεγονός με μια πραγματική φρενίτιδα να επικρατεί για το ποιος θα αποσπάσει περισσότερες αποκλειστικότητες από τις προσωπικές ιστορίες των πρωταγωνιστών του δυστυχήματος.

Πλήθος κόσμου μαζεύτηκε έξω από τα γραφεία της White Star Line σε Αγγλία και Νέα Υόρκη. Η δραματική εικόνα των συγγενών των θυμάτων, που θρηνούσαν και προσπαθούσαν να μάθουν νέα για τους δικούς τους, στιγμάτισε εκείνη τη μέρα.

Χειρότερη ήταν η κατάσταση στο Southampton, από όπου προέρχονταν οι περισσότεροι επιβάτες και η συντριπτική πλειοψηφία των μελών του πληρώματος.

Όταν πρωτομαθεύτηκε το τραγικό γεγονός οι πρώτες ειδήσεις έσπευσαν να καθησυχάσουν τον σαστισμένο κόσμο ότι οι επιβάτες είχαν σωθεί και μόνο αφού έφτασε το Carpathia στη Νέα Υόρκη στις 19 Απριλίου γνωστοποιήθηκαν οι πραγματικές διαστάσεις της τραγωδίας.

Έρευνες και αποτίμηση της τραγωδίας

Τόσο η Αμερική όσο και το Ηνωμένο Βασίλειο συντόνισαν άμεσα ομάδες έρευνας ψάχνοντας τις αιτίες που προκάλεσαν την βύθιση του Τιτανικού. Οι επιζώντες κλήθηκαν να δώσουν λεπτομερείς μαρτυρίες αρχικά στις αμερικανικές αρχές, που τους εμπόδιζαν να αποχωρήσουν από τη Νέα Υόρκη πριν ολοκληρωθεί η έρευνα. Ο γερουσιαστής William Alden Smith κατηγορήθηκε ότι προσπάθησε να κερδίσει πολιτικό κύρος εκμεταλλευόμενος την τραγωδία, όμως υπήρχε και ο απώτερος στόχος να διερευνήσουν πιθανά προβλήματα ασφάλειας στους σιδηροδρόμους.

Η βρετανική έρευνα απέσπασε επίσης μαρτυρίες από κάθε επιζώντα επιβάτη και μέλος του πληρώματος τόσο του Τιτανικού, όσο και του Carpathia. Στην έρευνα κλήθηκαν επίσης οι πιο κορυφαίοι εμπειρογνώμονες και το δικαστήριο για τον Τιτανικό έγινε το μεγαλύτερο σε διάρκεια και λεπτομέρεια δικαστήριο της βρετανικής ιστορίας μέχρι σήμερα.

Πάντως όλες οι έρευνες κατέληξαν στο ίδιο συμπέρασμα: η ταχύτητα με την οποία συγκρούστηκε με το παγόβουνο, τα μειωμένα αντανακλαστικά της διοίκησης του πλοίου, οι θερμοκρασίες ψύχους του νερού και ο ανεπαρκής αριθμός των σωστικών λέμβων ήταν οι παράγοντες που συνδυαστικά συνέβαλαν στην φρικτή κατάληξη του “αβύθιστου” Τιτανικού και των επιβατών του.

Κάποιοι απέδωσαν ευθύνες στον Καπετάνιο Smith, που δεν έλαβε σοβαρά υπόψιν τις συνεχείς προειδοποιήσεις για την περιοχή και δεν διέταξε νωρίτερα το πλοίο να κόψει ταχύτητα ή να στρίψει νότια για να αποφύγει την σύγκρουση. Ο διακεκριμένος ναυτικός όμως δεν θεωρήθηκε τελικά υπεύθυνος, ενώ τηρώντας τη ναυτική παράδοση παρέμεινε στο σκάφος του μέχρι το τέλος και έχασε τη ζωή του μαζί με τους υπόλοιπους.

Με το πέρας των ερευνών έγιναν ισχυρές συστάσεις για μείζονες αλλαγές στον παγκόσμιο ναυτιλιακό κόσμο για την εφαρμογή νέων μέτρων ασφαλείας, όπως η διασφάλιση παροχής περισσότερων σωστικών λέμβων, η σωστή εκτέλεση των ασκήσεων σωστικών σκαφών και η ασύρματη λειτουργία των επιβατηγών πλοίων όλο το 24ωρο. Δημιουργήθηκε επίσης το Διεθνές Συνέδριο για την Ασφάλεια της Ζωής στη Θάλασσα, που υπάρχει μέχρι σήμερα και μελετά την παρουσία παγόβουνων στον Βόρειο Ατλαντικό.

Ο πραγματικός αριθμός των θυμάτων κυμαίνεται ανάμεσα σε 1.490 με 1.635 άτομα χωρίς να έχει εξακριβωθεί λόγω σύγχυσης στους καταλόγους επιβατών. Αρκετοί από τους καταγεγραμμένους επιβάτες είχαν ακυρώσει το ταξίδι τους και δεν μπήκαν ποτέ στο μοιραίο πλοίο, ενώ αρκετοί επίσης ταξίδευαν με ψευδώνυμα για διάφορους λόγους και δεν μπόρεσαν να ταυτοποιηθούν.

Η πλειοψηφία των νεκρών ήταν άντρες σε ποσοστό 80%. Από το 20% των γυναικών που πέθαναν, μόνο το 3% ήταν ταξιδιώτισσες της Πρώτης Θέσης με την πλειοψηφία των υπολοίπων να ανήκουν κυρίως στη τρίτη και δεύτερη κατηγορία. Πέντε από τα έξι παιδιά της Πρώτης Θέσης διασώθηκαν, καθώς και όλα της Δεύτερης, ενώ 52 από τα 79 της Τρίτης Θέσης έχασαν τη ζωή τους.

Η νεότερη επιβάτης που επέζησε του ναυαγίου ήταν η βρετανίδα Millvina Dean, που τότε ήταν βρέφος μόλις δύο μηνών και τελικά πέθανε το 2009 σε ηλικία 97 ετών όντας και η τελευταία επιζών του.

Από τα σώματα των άτυχων επιβατών που βυθίστηκαν στα παγωμένα νερά, μόλις 330 κατάφεραν να ανακτηθούν από τα διασωστικά, με ελάχιστα από αυτά να ανήκουν σε μέλη του πληρώματος και επιβάτες της τρίτης κατηγορίας. Λόγω των καιρικών συνθηκών στο σημείο του ναυαγίου πολλά σώματα είχαν παρασυρθεί αρκετά μακριά, πριν τελικά παρασυρθούν στο βυθό του ωκεανού, όταν τα σωσίβια που φορούσαν κάποια στιγμή αποσπάστηκαν από πάνω τους.

Ανάμεσα στους δύσμοιρους επιβάτες που έχασαν τη ζωή τους στο φρικτό ναυάγιο ήταν και τέσσερις Έλληνες από το μικρό χωριό Άγιος Σώστης της Μεσσηνίας, που αναζητούσαν μια καλύτερη ζωή στην Αμερική για εκείνους και τις οικογένειές τους.

Πρόκειται για τον 33χρονο Παναγιώτη Λυμπερόπουλο, που ήταν παντρεμένος με ένα μικρό παιδί, τον 19χρονο Βασίλειο Καταβέλη, τον 26χρονο Απόστολο Χρονόπουλο και τον 19χρονο αδερφό του Δημήτρη Χρονόπουλο.

Οι σωροί των Λυμπερόπουλου και Καταβέλη κάποια στιγμή βρέθηκαν και κάποια διασωθέντα προσωπικά τους αντικείμενα επιστράφηκαν στους συγγενείς τους. Τα σώματα των δύο αδερφών δεν βρέθηκαν ποτέ, καθώς ήταν ανάμεσα στους “ξεχασμένους” επιβάτες της Τρίτης Θέσης. Προς τιμήν των “τεσσάρων Ελλήνων θυμάτων του Τιτάνικου” έχει στηθεί ένα λιτό μνημείο στο χωριό τους, Άγιο Σώστη Μεσσηνίας.

Ορισμένοι από τους νεκρούς μεταφέρθηκαν για να θαφτούν στις πατρίδες τους σε Ευρώπη και Βόρεια Αμερική, ενώ τα 150 θύματα που δεν αναγνωρίστηκαν θάφτηκαν με απλούς αριθμούς της σειράς που βρέθηκαν στο Κοιμητήριο Fairview Lawn και άλλα δύο νεκροταφεία της κομητείας Χάλιφαξ του Καναδά.

Ένα υποβρύχιο μουσείο υπό εξαφάνιση

Μέσα στα επόμενα χρόνια επιχειρήθηκε πολλές φορές να ανασυρθεί το κουφάρι του Τιτανικού από τον βυθό της θάλασσας, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Το ναυάγιο κείτεται σπασμένο στα δύο περισσότερα από 3.700 μέτρα κάτω από την επιφάνεια, σε μια θέση όπου η πίεση του νερού κυμαίνεται σε ποσοστά που καθιστούν σχεδόν απίθανη την ανέλκυσή του μέχρι σήμερα.

Η πλώρη είναι το πιο άθικτα διατηρημένο τμήμα του πλοίου, που περιέχει κάποιους εκπληκτικά άθικτους εσωτερικούς χώρους με έπιπλα, σερβίτσια, προσωπικά είδη και άλλα στοιχεία των άλλοτε ένδοξων ημερών του Τιτανικού. Τα καταστρώματα έχουν παγιδευτεί το ένα πάνω στο άλλο και πλήθος από συντρίμμια του πλοίου βρίσκονται διάσπαρτα στο βυθό. Τα περισσότερα από τα σώματα, αλλά και τα ρούχα των θυμάτων έγιναν τροφή για πλάσματα και βακτήρια της θάλασσας, αφήνοντας ζευγάρια παπουτσιών ως τα μοναδικά απομεινάρια και σημάδια ότι κάποτε υπήρξαν.

Από την ανακάλυψή του το 1985, πλήθος από εξερευνητές, επιστήμονες, κινηματογραφιστές, τουρίστες και άλλους ενδιαφερόμενους έχουν προσεγγίσει το ναυάγιο του Τιτανικού και έχουν ανασύρει χιλιάδες αντικείμενα, που εκτίθενται σε μουσεία όλου του κόσμου.

Το μεγαλύτερο μουσείο αφιερωμένο στο θρυλικό ναυάγιο εγκαινιάστηκε το 2012 και βρίσκεται στη γενέτειρά του, το Μπέλφαστ της Αγγλίας, και συγκεκριμένα στο χώρο, όπου κάποτε βρισκόταν το ναυπηγείο όπου κατασκευάστηκε. Τα εκθέματα και οι εκθεσιακοί χώροι, που αναπαριστούν με λεπτομέρεια τους χώρους του πολυτελούς πλοίου και των τελευταίων στιγμών του, συγκλονίζουν τους επισκέπτες δίνοντας τους μια γεύση της ανατριχιαστικής ιστορίας.

Το 2001 το ναυάγιο του θρυλικού Τιτανικού έγινε μέρος της Σύμβασης της UNESCO για την Προστασία της Υποβρύχιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, που σημαίνει ότι απαγορεύεται η λεηλασία, η εμπορική εκμετάλλευση και η πώληση και διασπορά αυτού και των τεχνουργημάτων του. Καθώς βρίσκεται σε διεθνή ύδατα, που δεν ανήκουν στην δικαιοδοσία κάποιου κράτους, τα κράτη-συνεργάτες της Σύμβασης οφείλουν να αλληλοενημερώνονται για κάθε δραστηριότητα που αφορά περιοχές ιστορικών ναυαγίων όπως αυτή.

Τα τελευταία χρόνια πάντως το ναυάγιο φαίνεται πως έχει φτάσει σε τέτοια ποσοστά διάβρωσης, που έχει ξεκινήσει η αντίστροφη μέτρηση για την οριστική καταστροφή του. Λόγω των βακτηρίων του βυθού στο σημείο η οξείδωση του ατσάλινου κουφαριού επιταχύνεται και υπολογίζεται ότι θα καταρρεύσει τελείως μέσα στα επόμενα 20 χρόνια. Ένα νέο είδος βακτηρίου που αναγνωρίστηκε στο πλοίο ονομάστηκε εξαιτίας του Halomonas titanicae (“αλομονάδα του Τιτανικού”).

Μέσα στα χρόνια έχουν υπάρξει αρκετές προτάσεις και μελέτες για την κατασκευή ενός σκάφους απομίμηση του Τιτανικού. Πρώτος ξεκίνησε την προσπάθεια το 1998 ένας επιχειρηματίας από τη Νότια Αφρική, ο Sarel Gaus, όμως το έργο εγκαταλείφθηκε το 2006. Μια δεύτερη προσπάθεια να κατασκευαστεί ο Titanic II ξεκίνησε το 2012 ο Αυστραλός επιχειρηματίας Clive Palmer, όμως μέσα στο 2015 και αυτό το έργο φάνηκε ότι δεν προχωράει αρκετά.

Το 2014 η κινέζικη ναυπηγική εταιρεία Wuchang Shipbuilding Industry Group Co. ξεκίνησε επίσης την δημιουργία ενός πλοίου αντίγραφο του Τιτανικού, το Romandisea Titanic, που θα είναι μόνιμα αγκυροβολημένο και θα χρησιμοποιείται ως θέρετρο και ξενοδοχείο για όσους θέλουν να πάρουν μια γεύση από την ατμόσφαιρα του θρυλικού πλοίου.

__________________________________________

Εναλλακτικά σενάρια και θεωρίες συνωμοσίας

Η δραματική ιστορία του Τιτανικού προκάλεσε παγκοσμίως εκτενείς συζητήσεις και έρευνες, που με τη σειρά τους γέννησαν αμφισβητήσεις ως προς το τι πραγματικά συνέβη αναπτύσσοντας διάφορες θεωρίες συνωμοσίας. Τα περισσότερα σενάρια αφορούν θέματα διαχείρισης και προβλήματα στο πλοίο, που υπήρξαν οι πραγματικές αιτίες που προκάλεσαν τη βύθισή του και όχι κάποιο παγόβουνο. Δύο από τις θεωρίες όμως απεικονίζουν πιο σύνθετες αιτίες και κερδοσκοπικά κίνητρα.

Μια από τις πιο αμφιλεγόμενες και επικρατέστερες θεωρίες υποστηρίζει ότι το ναυάγιο ήταν ουσιαστικά μια καλοστημένη ασφαλιστική απάτη. Την θεωρία παρουσίασε ο Robin Gardiner στο βιβλίο του “Titanic: The Ship That Never Sank?” μελετώντας και αναλύοντας διάφορα γεγονότα και συμπτώσεις που συνέβησαν τους μήνες, τις ημέρες και τις ώρες πριν το ναυάγιο.

Υποστηρίζει λοιπόν ότι το πλοίο που έφυγε για το μεγάλο ταξίδι δεν ήταν ο πραγματικός Τιτανικός, αλλά το “αδερφάκι” του υπερωκεάνιο Olympic. Τα δύο πλοία είχαν κατασκευαστεί σχεδόν ταυτόχρονα και ήταν πανομοιότυπα εκτός από κάποιες μικρές λεπτομέρειες.

Το 1911, το Olympic είχε συγκρουστεί με το Βασιλικό Πολεμικό HMS Hawke αποκτώντας εκτεταμένες ζημιές πάνω και κάτω από την ίσαλο γραμμή του. Παρότι υπήρξαν μάρτυρες που υποστήριξαν το αντίθετο, τελικά οι ευθύνες για το ατύχημα έπεσαν στο Olympic και συνεπώς στην εταιρεία White Star Line. Εκτός από το μεγάλο πρόστιμο, η εταιρεία θα έπρεπε να αποσύρει το πλοίο για επιδιόρθωση με συνέπεια οι εργασίες κατασκευής του Τιτανικού να καθυστερήσουν πολύ περισσότερο από ότι είχαν ήδη καθυστερήσει.

Όλα αυτά ισοδυναμούσαν με σοβαρή οικονομική ζημία για την εταιρεία, που αποφάσισε, σύμφωνα με την θεωρία του Gardiner, να μπορέσει να βγάλει κέρδος από τουλάχιστον ένα από τα δύο πλοία. Έτσι επιδιορθώθηκε το Olympic, μετονομάστηκε σε Τιτανικός και πήρε τη θέση του στο ταξίδι, ενώ ο πραγματικός Τιτανικός τέθηκε σε λειτουργία αργότερα ως Olympic.

Το σχέδιο υποτίθεται πως ήταν να υπάρχουν διάφορα πλοία κοντά στον Τιτανικό-Olympic, ώστε να διασώσουν τους επιβάτες μετά την σύγκρουση, η οποία δεν έγινε με παγόβουνο, αλλά με ένα άγνωστο πλοίο (αυτό που φαίνεται πως είδε το Californian να πυροδοτεί σήματα κινδύνου και δεν ανταποκρίθηκε στις κλήσεις του Τιτανικού για βοήθεια).

Η εταιρεία έτσι θυσίασε ένα πλοίο της και χιλιάδες ανθρώπινες ζωές παίρνοντας αποζημίωση από την ασφάλεια, αντί να πληρώσει τα βαριά της χρωστούμενα.

____________________________________

Μια άλλη θεωρία υποστηρίζει πως ο Τιτανικός βυθίστηκε επίτηδες και πίσω από την όλη ιστορία κρύβεται ο ιδιοκτήτης του και διάσημος τραπεζίτης J.P. Morgan. Κάποιοι από τους πλουσιότερους άντρες του κόσμου επέβαιναν στο πλοίο, μεταξύ των οποίων και τρεις σημαντικοί αντίπαλοί του στην προσπάθεια να δημιουργήσει την κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ.

Και οι τρεις πράγματι πέθαναν στην θαλάσσια τραγωδία και ο Morgan πράγματι συμμετείχε στη δημιουργία της Federal Reserve, ενώ ήταν συνιδιοκτήτης και της Διεθνούς Εμπορικής Ναυτιλιακής Εταιρείας, στην οποία ανήκε και η White Star Line.

Ο τραπεζίτης ήταν προγραμματισμένο να βρίσκεται στο ταξίδι του Τιτανικού έχοντας μάλιστα και μια ιδιωτική πολυτελή σουίτα έτοιμη για τον ίδιο, όμως ακύρωσε τελευταία στιγμή το εισιτήριό του χωρίς σοβαρό λόγο. Το γεγονός αυτό τροφοδότησε και την εν λόγω θεωρία ότι “έστησε” το ναυάγιο.

______________________________________

Remembrance: Roses rest on a plaque bearing the names of those who died when the Titanic sank in Belfast's City Hall

Ο Τιτανικός και οι τέχνες

Ο Τιτανικός είναι ένα από τα διασημότερα πλοία στην ιστορία, τόσο για την πληθωρική κατασκευή του, όσο και για την τραγική ιστορία του και αποτελεί μια διαχρονική πηγή έμπνευσης για τον χώρο της τέχνης μέσα από βιβλία, ταινίες, μουσικά έργα, σχετικά μουσεία και μνημεία.

Από το πρώτο διάστημα ακόμα μετά το τραγικό δυστύχημα, πλήθος αναμνηστικών καρτ ποστάλ και αντικειμένων άρχισαν να πωλούνται σε διάφορα μέρη του κόσμου, ενώ και αρκετοί από τους επιζώντες έγραψαν βιβλία σχετικά με την εμπειρία τους.

Night to Remember (Holt Paperback): LORD, WALTER: 9780805077643 ...

Το πρώτο ιστορικά ακριβές βιβλίο που κυκλοφόρησε για το ναυάγιο του Τιτανικού ήταν το “A Night to Remember” του Αμερικανού John Walter Lord το 1955. Το 1958 μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο στην ομώνυμη ταινία, που θεωρείται επίσης η πιο ιστορικά ακριβής σχετικά με το ναυάγιο και όταν κυκλοφόρησε ήταν η ακριβότερη κινηματογραφική παραγωγή στη Βρετανία ως τότε.

Η πρώτη ταινία για τον Τιτανικό, “Saved from the Titanic”, κυκλοφόρησε μόλις 29 ημέρες μετά την βύθισή του, με πρωταγωνίστρια την πραγματική επιζώντα του ναυαγίου και ηθοποιό του βωβού κινηματογράφου, Dorothy Gibson.

Μεγαλύτερη εμπορική επιτυχία είχε η γνωστή σε όλους ταινία “Titanic” του 1997 του James Cameron, που ήταν η πιο κερδοφόρα κινηματογραφική παραγωγή της εποχής της και απέσπασε 11 βραβεία Όσκαρ.

_______________________________________

Το πρωτοπόρο για την εποχή του και υπερπολυτελές υπερωκεάνιο έμελλε να μην μπορέσει να ολοκληρώσει ούτε το πρώτο του ταξίδι και όσοι ενθουσιασμένοι έσπευσαν να λάβουν μέρος στο κορυφαίο γεγονός της εποχής δεν κατάφεραν ποτέ να χαρούν για την εμπειρία τους.

Ο Τιτανικός παραμένει μέχρι σήμερα ένα από τα μεγαλύτερα και σίγουρα το διασημότερο ναυάγιο της σύγχρονης ιστορίας και η τραγική τύχη αυτού και των επιβατών του δεν αφήνουν κανέναν ασυγκίνητο.

Κοινοποιήστε
Άννα-Μαρία Κέκια
Πτυχιούχος Δημοσιογραφίας & ΜΜΕ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου με έφεση στην έκφραση μέσω του γραπτού λόγου. Στον τομέα της αρθρογραφίας έχω ασχοληθεί τόσο με γενική ειδησεογραφία, πολιτικά και κοινωνικά θέματα, όσο και με φωτορεπορτάζ, στήλες πολιτισμού, κριτικές δίσκων, αφιερώματα και συνεντεύξεις. Λάτρης της ανεξάρτητης και ερευνητικής δημοσιογραφίας με έμφαση στην ιστορία, την ψυχολογία, την εγκληματολογία και την κοινωνιολογία. Παράλληλη και αγαπημένη απασχόληση η τέχνη της φωτογραφίας.