Το διασημότερο και πιο αναγνωρίσιμο τραγούδι των Βρετανών Deep Purple, “Smoke On The Water” είναι μέρος του έκτου δίσκου του συγκροτήματος με τίτλο “Machine Head”, που κυκλοφόρησε τον Μάρτιο του 1972.
Το πιασάρικο, ρυθμικό hard rock κομμάτι, σήμα κατατεθέν της εποχής του και δημιουργία του κιθαρίστα Ritchie Blackmore, δεν ήταν από τις συνθέσεις τους που οι ίδιοι οι Deep Purple θεωρούσαν δυνατές. Ωστόσο το κομμάτι κατάφερε να κερδίσει διαχρονικά την προσοχή του κοινού και ανέβηκε σύντομα στις πρώτες θέσεις των μουσικών charts.
Μπορεί το “Smoke on the Water” να μην προοριζόταν εξαρχής για hit, όμως η δημιουργία του δεν προέκυψε τυχαία. Οι στίχοι του περιγράφουν ένα πραγματικό γεγονός, που συνέβη τον Δεκέμβριο του 1971 στην πόλη Μοντρέ της Ελβετίας.
___________________________________
4 Δεκεμβρίου 1971
Το συγκρότημα βρισκόταν στην πόλη Montreux της Ελβετίας, όπου θα ηχογραφούσαν το επερχόμενο άλμπουμ τους “Machine Head” σε ένα κινητό στούντιο, γνωστό ως Rolling Stones Mobile Studio, στις εγκαταστάσεις του Montreux Casino.
Την παραμονή της έναρξης των ηχογραφήσεων πραγματοποιήθηκε μια συναυλία του Frank Zappa και των The Mothers of Invention στο θέατρο του Καζίνο, στην οποία ήταν παρόντες και οι Deep Purple. Σε μια στιγμή συναυλιακής έκστασης, την ώρα που ο Don Preston ερμήνευε το σόλο του στο κομμάτι “King Kong”, ένας τύπος από το κοινό πέταξε μια φωτοβολίδα προς την οροφή του χώρου.
Η οροφή, που αποτελούταν από ξύλο, άρπαξε αμέσως φωτιά, που σύντομα επεκτάθηκε σε ολόκληρο το κτίριο του Καζίνο. Η έκρηξη που ακολούθησε από την αυξανόμενη θερμοκρασία στα συστήματα θέρμανσης του κτιρίου έφερε την ολοκληρωτική καταστροφή του πολυχώρου.
“Όταν ο χώρος γέμισε καπνούς, ένας συνεργάτης πήρε μια θήκη από εξοπλισμό και έσπασε με αυτή το μεγάλο παράθυρο. Η ομάδα άρχισε να βοηθά κόσμο να βγει έξω από εκεί που υπήρχε κάτι σαν κήπος. Η μπάντα διέφυγε από ένα υπόγειο τούνελ, που οδηγούσε πίσω από τη σκηνή μέσω ενός χώρου στάθμευσης.
Λίγα λεπτά αργότερα το σύστημα θέρμανσης του κτιρίου εξερράγη και μερικοί άνθρωποι τινάχθηκαν έξω από το παράθυρο. Ευτυχώς κανένας δεν σκοτώθηκε και υπήρχαν μόνο μερικοί μικροί τραυματισμοί. Ωστόσο ολόκληρο το κτίριο, αξίας περίπου 13 εκατομμυρίων δολαρίων, κάηκε ολοσχερώς και χάσαμε και όλο τον εξοπλισμό μας.”
(Frank Zappa)
Ευτυχώς όλοι οι παρευρισκόμενοι πρόλαβαν εγκαίρως και σώοι να εγκαταλείψουν τον χώρο και, εκτός από το κτίριο και τον εξοπλισμό του συγκροτήματος που παραδόθηκε στις φλόγες, δεν υπήρξαν καθόλου ανθρώπινα θύματα.
Οι Deep Purple έμειναν σοκαρισμένοι να παρακολουθούν το τεράστιο φλεγόμενο κτίριο από το μπαλκόνι του ξενοδοχείου τους. Εμπνεύστηκαν όμως από το γεγονός να διηγηθούν αυτή την εμπειρία τους μέσα από ένα τραγούδι. Έτσι δημιουργήθηκε το “Smoke on the Water”.
“We all came out to Montreux
On the Lake Geneva shoreline
To make records with a mobile
We didn’t have much time
Frank Zappa and the Mothers
Were at the best place around
But some stupid with a flare gun
Burned the place to the ground
Smoke on the water, a fire in the sky
They burned down the gambling house
It died with an awful sound
Funky Claude was running in and out
Pulling kids out the ground
When it all was over
We had to find another place
But Swiss time was running out
It seemed that we would lose the race
Smoke on the water, a fire in the sky
We ended up at the Grand Hotel
It was empty, cold and bare
But with the Rolling truck Stones thing just outside
Making our music there
With a few red lights, a few old beds
We made a place to sweat
No matter what we get out of this
I know, I know we’ll never forget
Smoke on the water, a fire in the sky
Smoke on the water”
Όπως εξιστορούν και οι στίχοι του τραγουδιού, οι Deep Purple ξέμειναν χωρίς στούντιο για τις ηχογραφήσεις τους και σ’ εκείνη τη φάση τους βοήθησε ο διευθυντής του Montreux Jazz Festival, Claude Nobs. Πρόκειται για τον “Funky Claude” που αναφέρεται στους στίχους ότι έτρεχε μέσα-έξω βοηθώντας ανθρώπους από το κοινό να ξεφύγουν από τον φλεγόμενο χώρο (“Funky Claude was running in and out pulling kids out the ground”).
Ο Claude Nobs έστειλε το συγκρότημα να γράψει τον δίσκο του στο κοντινό θέατρο “The Pavilion”, από όπου αναγκάστηκαν άμεσα να φύγουν, καθώς οι γείτονες έκαναν παράπονα για τη φασαρία. Τελικά κατάφερε να τους εξασφαλίσει για τις ηχογραφήσεις τους το σχεδόν εγκαταλελειμμένο ξενοδοχείο Grand Hôtel de Territet.
Οι Deep Purple διαμόρφωσαν μέρος του ιστορικού ξενοδοχείου σε ένα αυτοσχέδιο στούντιο, όπου πράγματι ηχογραφήθηκε το πιο πετυχημένο εμπορικά άλμπουμ τους, “Machine Head”, το οποίο και αφιέρωσαν στον Nobs.
Λέγεται μάλιστα πως ήταν εκείνος που πρώτος πίστεψε ότι το “Smoke on the water” θα γίνει επιτυχία προτρέποντάς τους να το συμπεριλάβουν στον δίσκο, παρότι οι ίδιοι το θεωρούσαν αρκετά απλοϊκό συνθετικά.
Η σύντομη διαμονή και περιπέτειά τους στο Montreux έμελλε να τους συνδέσει για πάντα με την πόλη. Το βιωματικό “Smoke on the Water” έγινε διεθνής επιτυχία, λόγω και της δημοσιότητας που πήρε το γεγονός της καταστροφικής πυρκαγιάς.
Ο τίτλος του τραγουδιού προέκυψε ουσιαστικά από την ατάκα με την οποία ο μπασίστας Roger Glover περιέγραψε τον τρόπο που ο καπνός της φωτιάς φαινόταν να αναδύεται πάνω από την λίμνη της Γενεύης δίπλα στην οποία βρισκόταν το καζίνο.
Το “Smoke on the Water” με την ιδιαίτερη απλότητά του αποτελεί μέχρι σήμερα το διασημότερο κομμάτι των Deep Purple και από τα πρώτα που επιλέγει κάθε νέος, επίδοξος κιθαρίστας για να εξασκηθεί στους rock ήχους.
_________________________________
Όσο για το Καζίνο του Μοντρέ που καταστράφηκε: το κτίριο κτίστηκε από την αρχή και άνοιξε ξανά τις πόρτες στο κοινό του το 1975, ενώ συνέχισε να φιλοξενεί το Montreux Jazz Festival ως και το 1993. Το νέο καζίνο μάλιστα έχει διακοσμήσει ένα από τα κιγκλιδώματά του με νότες από το χαρακτηριστικό riff του τραγουδιού των Deep Purple.
Ο δε υπαίτιος της καταστροφικής πυρκαγιάς, ο επιπόλαιος θαυμαστής που πέταξε τη μοιραία φωτοβολίδα, φαίνεται πως δεν κατάφερε ποτέ να εντοπιστεί από τις αρχές. Ίσως μέχρι σήμερα, κάπου ανάμεσα στις ενοχές του, να έχει νιώσει και λίγο…χαρούμενος με την πράξη του, αφού έγινε έτσι αιτία να χαριστεί στον κόσμο μια από τις δημοφιλέστερες rock δημιουργίες όλων των εποχών.
