Ο καρκίνος αποτελεί ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα υγείας των αναπτυγμένων χωρών σήμερα και την δεύτερη συχνότερη αιτία θανάτου παγκοσμίως μετά τις καρδιοπάθειες.
Η αρρώστια-μάστιγα της εποχής μας δεν κάνει διακρίσεις σε φύλο και ηλικία. Όσον αφορά τον γυναικείο πληθυσμό όμως, η συχνότερη μορφή καρκίνου που αντιμετωπίζει είναι ο καρκίνος του μαστού. Στην Ελλάδα καταγράφονται πάνω από 2.000 περιπτώσεις εμφάνισης της νόσου κάθε χρόνο.
Η πιθανότητα κρουσμάτων καρκίνου του μαστού σε άντρες είναι υπαρκτή, αλλά 100 φορές μικρότερη από ότι στις γυναίκες.
Ο μήνας Οκτώβριος είναι αφιερωμένος στην πρόληψη του καρκίνου του μαστού. Από τότε που καθιερώθηκε, έχουν γίνει κινητοποιήσεις δεκάδων οργανώσεων και χιλιάδων εθελοντών με εκδηλώσεις και μηνύματα σχετικά με την πρόληψη και τη θεραπεία της νόσου.
Τι είναι ο καρκίνος του μαστού
Οι μαστοί αποτελούνται από αδενικό, λιπώδη και μυϊκό ιστό, οι οποίοι με τη σειρά τους αποτελούνται από διάφορα κύτταρα: αδενικά που παράγουν γάλα, μυϊκά που βοηθούν στην έκκρισή του και λιπώδη που στηρίζουν τον μαστό.
Ο καρκίνος του μαστού εμφανίζεται στους γαλακτοπαραγωγούς ή στους γαλακτοφόρους αδένες με την ανάπτυξη κακοήθους όγκου στην περιοχή. Όπως και άλλες μορφές καρκίνου, αναπτύσσεται προοδευτικά και έχει τη δυνατότητα να προσβάλει γειτονικούς ιστούς ή να κάνει μετάσταση και σε απομακρυσμένα ζωτικά όργανα.
Συμπτώματα
Όταν ο καρκίνος του μαστού βρίσκεται σε αρχικό στάδιο δεν παρουσιάζει συμπτώματα ή σημάδια, γεγονός που καθιστά σημαντική την προληπτική παρακολούθηση.
Σε επόμενο στάδιο παρατηρείται ένα ψηλαφητό εξόγκωμα στην περιοχή του μαστού ή και διόγκωση των λεμφαδένων της μασχάλης. Μπορεί να υπάρξει αλλαγή στο χρώμα του δέρματος της περιοχής, έκκριση υγρών από τις θηλές, εισολκή δέρματος (έλξη προς τα μέσα), ακόμα και πόνος (σε περίπτωση φλεγμονώδους καρκίνου σε προχωρημένο στάδιο).
Τα παραπάνω σημάδια δεν οφείλονται πάντα σε καρκίνο, όμως είναι ενδείξεις που θα πρέπει να εξεταστούν.
Αίτια εμφάνισης του καρκίνου του μαστού
Δεν έχουν διευκρινιστεί ακόμα πλήρως τα αίτια που προκαλούν την εμφάνιση καρκίνου στους μαστούς, έχουν όμως εντοπιστεί διάφοροι παράγοντες κινδύνου.
- Ηλικία – περίπου το 80% των περιπτώσεων συμβαίνουν σε γυναίκες άνω των 50 ετών, ενώ η πιθανότητα εμφάνισής του σε ηλικίες κάτω των 35 είναι 5%, εκτός αν υπάρχει κληρονομική προδιάθεση.
- Κληρονομικότητα – γυναίκες που έχουν συγγενείς πρώτου βαθμού που έχουν νοσήσει από καρκίνου του μαστού ή της μήτρας έχουν περισσότερες πιθανότητες να νοσήσουν και οι ίδιες. Η κληρονομική πιθανότητα εμφάνισης της νόσου πάντως είναι στο 5% με 10%.
Το 40% κάθε μορφής καρκίνου σχετίζεται με τα περιττά κιλά και την παχυσαρκία.
- Παχυσαρκία – η συσσώρευση σωματικού λίπους σε μη φυσιολογικά επίπεδα αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού, καθώς αυξάνει τα επίπεδα των οιστρογόνων.
- Διαταραχές έμμηνου ρύσης – γυναίκες που δεν έχουν κάνει παιδιά ή έκαναν το πρώτο παιδί μετά τα 35 έχουν πιο αυξημένα ποσοστά εμφάνισης καρκίνου του μαστού. Ανάλογος κίνδυνος παρατηρείται και σε γυναίκες με πρώιμη έναρξη έμμηνου ρύσης (πριν τα 12) ή καθυστερημένη εμμηνόπαυση (μετά τα 55).
- Η μακροχρόνια (άνω των 4 ετών) λήψη ορμονών, οιστρογόνων και προγεστερόνης για θεραπευτικούς λόγους μπορεί επίσης να αποτελέσει παράγοντα κινδύνου.
- Αλκοόλ και Κάπνισμα – η κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών αυξάνει την συγκέντρωση οιστρογόνων στο αίμα, οπότε αν συμβαίνει σε υπερβολικό βαθμό μπορεί να δημιουργήσει εύφορο έδαφος για τον καρκίνο.
Πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι το χρόνιο κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού κατά περίπου 60%.
- Η λήψη αντισυλληπτικών χαπιών μπορεί επίσης σε κάποιο ποσοστό να αποτελέσει παράγοντα κινδύνου για εμφάνιση της νόσου.
- Ιστορικό καρκίνου – μια γυναίκα που έχει νοσήσει από καρκίνο της μήτρας, των οωθηκών ή του μαστού έχει αυξημένες πιθανότητες να αποκτήσει και 2ο καρκίνου του μαστού.
- Καθιστική ζωή – όπως οι σωστές και υγιεινές συνήθειες διατροφής, έτσι και η άσκηση παίζει σημαντικό ρόλο στην καλή λειτουργία του οργανισμού και καθώς μειώνει την έκθεση στα οιστρογόνα, μπορεί να μειώσει και τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου.
- Έκθεση σε ακτινοβολία
Διάγνωση & Θεραπεία
Η διάγνωση του καρκίνου του μαστού πραγματοποιείται με κλινική εξέταση, ψηλάφηση του μαστού, μαστογραφία ή υπέρηχο και στη συνέχεια με επιπρόσθετες εξετάσεις και βιοψία αναλόγως την περίπτωση.
Η θεραπεία περιλαμβάνει χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση του όγκου και στη συνέχεια ορμονοθεραπεία, χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία αναλόγως τις ανάγκες της περίπτωσης. Όταν ο καρκίνος του μαστού εντοπιστεί σε αρχικό στάδιο αντιμετωπίζεται με επιτυχία.
Η έγκαιρη διάγνωση και η πρόληψη σώζουν ζωές!
Διατηρήστε ισορροπημένες διατροφικές συνήθειες, μειώστε το αλκοόλ και το κάπνισμα και φροντίστε να βρίσκεστε σε πιο έντονη σωματική δραστηριότητα τουλάχιστον 30′ τη μέρα. Αποφύγετε όσο δυνατόν τις μακρόχρονες ορμονοθεραπείες και μην ξεχνάτε να κάνετε προληπτικές εξετάσεις των μαστών ανά τακτά χρονικά διαστήματα.
Στη χώρα μας ο καρκίνος του μαστού είναι πρώτος σε συχνότητα εμφάνισης και δεύτερος ως αιτία θανάτου μετά τον καρκίνο του πνεύμονα.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι τα τελευταία χρόνια οι περιπτώσεις θανάτου από καρκίνο του μαστού έχουν μειωθεί λόγω της συνεχούς ενημέρωσης, πρόληψης και έγκυρης διάγνωσης.
Η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία πριν κάποια χρόνια προχώρησε σε μια σημαντική πρωτοβουλία και πρωτοτυπία προωθώντας τη λειτουργία κινητών μαστογράφων και δωρεάν μαστογραφικού ελέγχου στις γυναίκες κάθε περιοχής της χώρας.