ΟΗΕ: Ένας οργανισμός που ενώνει τον κόσμο

Στις 25 Ιουνίου 1945, πριν ακόμα τελειώσει ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, υιοθετήθηκε με ομοφωνία και υπογράφτηκε την αμέσως επόμενη μέρα το οριστικό κείμενο του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, ενός οργανισμού που ιδρύθηκε 4 μήνες μετά, στις 24 Οκτωβρίου. Οι 51 χώρες που συγκρότησαν τον Χάρτη δεσμεύτηκαν να συμμετέχουν ενεργά σε μια διεθνή συνεργασία για την πανανθρώπινη ευημερία.

Σήμερα, ο οργανισμός έχει μέλη 193 χώρες, δηλαδή σχεδόν όλα τα έθνη του κόσμου.

Τα κράτη που γίνονται μέλη του ΟΗΕ, αποδέχονται τις υποχρεώσεις που προβλέπονται από τον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ ο οποίος περιγράφει τις βασικές αρχές των διεθνών σχέσεων και τους 4 βασικούς σκοπούς του οργανισμού:

1. Τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας
2. Την ανάπτυξη φιλικών σχέσεων μεταξύ των εθνών
3. Τη συνεργασία για την επίλυση των διεθνών προβλημάτων
4. Την προώθηση του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την εναρμόνιση των δράσεων των κρατών.

Η διεθνής συνεργασία των μελών περιλαμβάνει ως επί το πλείστον συνεδριάσεις στη Γενική Συνέλευση, η οποία θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ένα παγκόσμιο κοινοβούλιο, στο οποίο κάθε χώρα, οποιουδήποτε μεγέθους και οποιασδήποτε οικονομικής καταστάσεως, διαθέτει την δική της ψήφο.

Οι αρχές των μελών των Ηνωμένων Εθνών:

• Όλα τα Κράτη Μέλη είναι κυριαρχικά ίσα.
• Όλα τα Κράτη Μέλη συμμορφώνονται με τον Καταστατικό Χάρτη.
• Οι χώρες προσπαθούν να επιλύουν τις διαφορές τους με ειρηνικά μέσα.
• Οι χώρες αποφεύγουν τη χρήση βίας ή την απειλή χρήσης βίας.
• Ο ΟΗΕ δεν παρεμβαίνει στις εσωτερικές υποθέσεις των χωρών.
• Οι χώρες προσπαθούν να παρέχουν βοήθεια στα Ηνωμένα Έθνη.

Εκτός από τη Γενική Συνέλευση, υπάρχουν ακόμα 5 κύρια όργανα: το Συμβούλιο Ασφαλείας, το Κοινωνικό και Οικονομικό Συμβούλιο, το Συμβούλιο Κηδεμονίας, το Διεθνές Δικαστήριο και η Γραμματεία.

Αν και η έδρα του ΟΗΕ βρίσκεται στην Νέα Υόρκη, όλη η έκταση -συμπεριλαβανομένων και των κτηρίων- θεωρείται διεθνές έδαφος.

Παρά το γεγονός ότι οι αποφάσεις των συνεδριάσεων δεν είναι απολύτως δεσμευτικές, τα ψηφίσματά της εκφράζουν την κοινή άποψη των κυβερνήσεων. Ο οργανισμός αν και έχει τόσο μεγάλη εμβέλεια δράσης, δεν αποτελεί κομμάτι κάποιας μορφής παγκόσμιας κυβέρνησης και εντούτοις δεν είναι σε θέση να νομοθετεί. Αυτό που κάνει είναι να παρέχει όλα τα δυνατά μέσα για την επίλυση διεθνών συγκρούσεων και την διαμόρφωση πολιτικών γραμμών σε θέματα που αφορούν όλους τους ανθρώπους, όπου και να βρίσκονται.

Το έμβλημα των Ηνωμένων Εθνών εγκρίθηκε επίσημα στις 7 Δεκεμβρίου 1946 και αναπαριστά τον παγκόσμιο χάρτη με επίκεντρο τον Βόρειο Πόλο, που περιβάλλεται από κλαδιά ελιάς.
Ο παγκόσμιος χάρτης συμβολίζει την ευθύνη του οργανισμού για την πραγμάτωση των βασικών του σκοπών ενώ οι κλάδοι ελιάς συμβολίζουν την ειρήνη. 

Το έργο του ΟΗΕ είναι υψίστης σημασίας και στην προσπάθεια επίτευξής του συμμετέχουν πάνω από 30 «θυγατρικές», οι οποίες αποτελούν το λεγόμενο «σύστημα του ΟΗΕ» και περιλαμβάνουν έναν αριθμό ειδικευμένων οργανώσεων, προγραμμάτων και ταμείων.

Ο ΟΗΕ και το σύστημά του, εργάζονται καθημερινά για την προώθηση πολύ σοβαρών θεμάτων γύρω από τα ανθρώπινα δικαιώματα, το περιβάλλον, την υγεία και την ποιότητα ζωής. Οι οργανώσεις αυτές καθορίζουν τα πρότυπα που συμβάλλουν στη βελτίωση των διαδικασιών που ακολουθούνται ώστε να πραγματοποιηθούν οι στόχοι που έχουν τεθεί.

Ο πολύ μεγάλος αριθμός οργανώσεων του ΟΗΕ χωρίζεται σε δυο ομάδες:

• Σώματα (που έχουν ιδρυθεί από τη Γενική Συνέλευση): UNICEF, UNCTAD, UNDP, UNEP, UNFPA, UNRWA, UNU, WFP, UNCHR, UNCHS, UNDCP, UNIFEM, INSTRAW, UNIDIR, UNRISD, UNICRI, UNCTAD/GATT/lTC, UNNGLS και πέντε περιφερειακές επιτροπές (ECA, ECE, ECLAC, ESCAP ESCWΑ).Υπάρχουν επίσης επιτροπές, ερευνητικά ιδρύματα και άλλα ειδικευμένα σώματα που ασχολούνται με πολύ συγκεκριμένα θέματα.
• Ειδικευμένες οργανώσεις (χωριστές, αυτόνομες οργανώσεις που διέπονται από ειδικές ενδοκυβερνητικές συμφωνίες για οικονομικούς, κοινωνικούς, πολιτιστικούς και άλλους σχετικούς τομείς): ILO, FΑΟ, UNESCO, ICAO, WHO, World Bank, IMF, UPU, ITU, WMO, ΙΜΟ, WIPO, IFAD, UNIDO και άλλες δυο παρόμοιες αλλά ξεχωριστές: η ΙΑΕΑ και η WTO.Αυτές οι οργανώσεις έχουν τα δικά τους μέλη, νομοθετικά και εκτελεστικά όργανα, γραμματείες και προϋπολογισμούς. Συνεργάζονται όχι μόνο με τον ΟΗΕ αλλά και μεταξύ τους μέσω του συντονιστικού μηχανισμού του Οικονομικού και Κοινωνικού Συμβουλίου (ECOSOC).

Ο ΟΗΕ έχει αφιερώσει όλες τις δυνάμεις του στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, όλων των ανθρώπων σε κάθε γωνιά του κόσμου και έχει παίξει σπουδαίο ρόλο στην προώθηση και την ενίσχυση των δημοκρατικών θεσμών.

Από το 1948 που η Γενική Συνέλευση υιοθέτησε  την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, συνέβαλε στη θέσπιση δεκάδων ολοκληρωμένων συμφωνιών για τα πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα.

Επίσης, έχει συμμετάσχει σε διαπραγματεύσεις για την επίτευξη πάνω από 170 συμφωνιών ειρήνης, επιτυγχάνοντας σε ικανοποιητικό βαθμό την αποκατάσταση της ηρεμίας, σώζοντας εκατομμύρια πιθανά θύματα πολέμου.

Παράλληλα, εργάζεται συστηματικά σε θέματα περιβάλλοντος, υγείας, διακρίσεων και έχει καταφέρει να αλλάξει το παγκόσμιο σκηνικό σε τεράστιο βαθμό. Η συμβολή του στην ευημερία της πανανθρώπινης κοινότητας είναι πραγματικά πολύ μεγάλη.

Μικρές λεπτομέρειες που ίσως δεν ήξερες

• Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν τη δική τους σημαία, το δικό τους ταχυδρομείο και τα δικά τους γραμματόσημα.
• Στον ΟΗΕ χρησιμοποιούνται 6 επίσημες γλώσσες: αγγλική, αραβική, γαλλική, ισπανική, κινεζική και ρωσική.
• Ο ΟΗΕ αποτέλεσε σημαντικό παράγοντα για την  κατάρρευση του Απαρτχάιντ.
• Η ευρωπαϊκή έδρα του ΟΗΕ βρίσκεται στο Παλάτι των Εθνών στη Γενεύη της Ελβετίας.
• Ο ΟΗΕ  έχει επίσης γραφεία στη Βιέννη της Αυστρίας, στο Αμάν της Ιορδανίας, στην Αντίς Αμπέμπα της Αιθιοπίας, στην Μπανγκόκ της Ταϊλάνδης και στο Σαντιάγο της Χιλής.
• Ο ανώτατος  αξιωματούχος  της Γραμματείας των Ηνωμένων Εθνών είναι ο Γενικός Γραμματέας.
• Ο ΟΗΕ συνέβαλε στην ανεξαρτητοποίηση περισσότερων από 80 χωρών, που τώρα πια είναι κυρίαρχα έθνη.
• Το όνομα “Ηνωμένα Έθνη” επινοήθηκε από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Φραγκλίνο Ρούσβελτ και χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στη «Διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών” της 1ης Ιανουαρίου 1942
• Πρόδρομος των Ηνωμένων Εθνών ήταν η Κοινωνία των Εθνών
• Όλες οι οργανώσεις  του ΟΗΕ διαθέτουν ειδικά προγράμματα για την Αφρική.
• Ο ΟΗΕ έχει χρησιμοποιήσει τη «σιωπηρή διπλωματία» στην προσπάθειά του να αποτραπούν επικείμενοι πόλεμοι
• Αυτή τη στιγμή εκτελούνται ανά τον κόσμο 16 επιχειρήσεις διατήρησης της ειρήνης.
• Η Ημέρα των Ηνωμένων Εθνών εορτάζεται κάθε χρόνο στις 24 Οκτωβρίου