Οι μέρες καύσωνα δεν είναι κάτι ασυνήθιστο στο ελληνικό καλοκαίρι, καλώς ή κακώς, και άλλη μια τέτοια περίοδος είναι αυτή που διανύουμε αυτές τις μέρες. Το θερμόμετρο χτυπάει 40αρια, η υγρασία τρυπάει κόκκαλα, τα κλιματιστικά δουλεύουν υπερωρίες, στις παραλίες γίνεται πατείς με, πατώ σε και η υπομονή πολλών από εμάς ταλαντεύεται σε περίεργα όρια.
Φανταστείτε όμως ένα κύμα καύσωνα σε μια εποχή που ο κλιματισμός ήταν μια σχεδόν άγνωστη λέξη, οι ανεμιστήρες όχι και τόσο επαρκείς και μερικές μέρες αφόρητης ζέστης μπορούσαν να στερήσουν τη ζωή σε χιλιάδες ανθρώπους. Αυτό συνέβη πράγματι το καλοκαίρι του 1987, που έμεινε στην ιστορία για τον φονικότερο καύσωνα που έζησε η χώρα μας στην νεότερη ιστορία.
________________________________
Το 1987 ήταν γενικότερα μια χρονιά ακραίων μετεωρολογικών φαινομένων, καθώς προηγήθηκε και ο περίφημος Μάρτιος του 1987 με ισχυρές και συνεχείς χιονοπτώσεις και πολύ χαμηλές θερμοκρασίες σε όλη την ελληνική επικράτεια, από την Βόρεια Ελλάδα μέχρι την Κρήτη.
Στη Θεσσαλία και την Εύβοια καταγράφεται πως το χιόνι είχε φτάσει το ένα μέτρο, η θερμοκρασία άγγιξε ως και τους -14 και -16 βαθμούς (Τρίπολη, Αλεξανδρούπολη, Φλώρινα), ενώ και η πρωτεύουσα έζησε τον ψυχρότερο μήνα των τελευταίων 150 χρόνων. Οι συνέπειες του παγετού ήταν καταστροφικές για τις αγροτικές καλλιέργειες, αλλά και την κτηνοτροφία, ενώ σημειώθηκαν προβλήματα με σπασμένες σωλήνες ύδρευσης σε διάφορες περιοχές της χώρας.
Πέρα από τα καιρικά φαινόμενα που έφεραν μεγάλο μέρος των πολιτών σε δυσμενή θέση, ο Μάρτιος εκείνης της χρονιάς σημαδεύτηκε παράλληλα και από δύο κοινωνικοπολιτικά γεγονότα: την διαμάχη κυβέρνησης και εκκλησίας για το νομοσχέδιο Τρίτση και την ελληνοτουρκική κρίση στο Αιγαίο με το τουρκικό πλοίο Σισμίκ, που ξεκίνησε έρευνες για πετρέλαιο προκαλώντας καταστάσεις casus belli. (Τι είχες Γιάννη, τι είχα πάντα…)
Και μετά από μια ανάσα χαράς με την κατάκτηση του Ευρωμπάσκετ τον Ιούνιο, που έφερε την Ελλάδα στην κορυφή της Ευρώπης, ήρθε ο Ιούλιος και το φρικτό κύμα ζέστης που βασάνισε ανεπανάληπτα όλη τη χώρα.
Κι ενώ δεν ήταν φυσικά η πρώτη φορά που τα αφρικανικά ρεύματα ανέβασαν τις θερμοκρασίες σε ανεπιθύμητα ύψη, το καλοκαίρι αυτό ήταν τραγικά ασυναγώνιστο.
Από τις 18 Ιουλίου η θερμοκρασία ανέβηκε στους 38-39°C, μέσα σε δύο μέρες έπιασε τους 40°C και μέχρι και τις 28 του μηνός δεν έπεσε καθόλου διατηρώντας μια μέση θερμοκρασία 43°C. Το θερμόμετρο έμενε σταθερά πάνω από τους 30 βαθμούς ακόμα και το βράδυ, ενώ παράλληλα η έντονη υγρασία και η άπνοια έκαναν την κατάσταση κυριολεκτικά ανυπόφορη.
Τα διαμερίσματα στις πόλεις, χωρίς κλιματισμό ή άλλα επαρκή μέσα δροσιάς, στην κυριολεξία έβραζαν και εκατοντάδες, ηλικιωμένοι κυρίως, ένοικοί τους άρχισαν να πεθαίνουν από θερμοπληξία σε συνδυασμό με τα προβλήματα υγείας που ήδη τους επιβάρυναν.
Τα μέσα ενημέρωσης είχαν κατακλυστεί από το φρικτό γεγονός και ήταν χαρακτηριστικό να καλούν ονομαστικά οικογένειες μέσα από τα δελτία ειδήσεων να επικοινωνήσουν με την αστυνομία, ώστε να ενημερωθούν για τον θάνατο κάποιου συγγενή τους που δεν άντεξε την αφόρητη ζέστη.
Οι νεκροί ξεπέρασαν τους 1.000 μέσα στις πρώτες μέρες, σε σημείο να φουλάρουν τα νεκροτομεία και να καθυστερούν εκατοντάδες ταφές λόγω έλλειψης αρκετού χώρου στα νεκροταφεία, αλλά και χρόνου από τα γραφεία τελετών.
Ρεπορτάζ ανέφερε πως τοποθετούνταν νεκροί ακόμα και στα ψυγεία των βαγονιών των τρένων του ΟΣΕ, ενώ χρησιμοποιήθηκαν ως και οι νεκροθάλαμοι των στρατοπέδων για να χωρέσουν τον απίστευτο αριθμό των Ελλήνων που χανόταν από την τραγική ζέστη.
Στις 25 Ιουλίου η χώρα βρισκόταν σε «κατάσταση έκτακτης ανάγκης», οι συνθήκες ειδικά στην Αθήνα είχαν πραγματικά ξεφύγει. Η συντριπτική πλειοψηφία των θανάτων σημειώθηκε στην πρωτεύουσα, που συν τις άλλοις εκείνη την εποχή το νέφος της ήταν σε πολύ υψηλά επίπεδα.
Μέχρι το τραγικό κύμα καύσωνα να υποχωρήσει πλέον μετά τις 28 Ιουλίου, οι νεκροί που άφησε πίσω του υπολογίζονται στα επίσημα κρατικά μέσα γύρω στους 1.500, ενώ κορυφαίοι μετεωρολόγοι (Δημήτρης Ζιακόπουλος, Γιώργος Μελανίτης) κάνουν λόγο για έναν πραγματικό αριθμό πάνω από 3.000.
Από την επόμενη χρονιά άρχισαν να καθιερώνονται μαζικά οι εγκαταστάσεις κλιματισμού σε δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους, όμως εκείνες οι καυτές οκτώ ημέρες του καλοκαιριού του 1987 έμειναν στην ιστορία ως μια από τις πιο θανατηφόρες τραγωδίες στη χώρα εν καιρώ ειρήνης.
