Ο Νίκος Χιώτογλου είναι μουσικός. Αν και ζει στο Βόλο, τη πόλη όπου μεγάλωσε, διαπρέπει στην Αθήνα. Έχει χαρίσει τις μουσικές του στον Κώστα Μακεδόνα, στον Γιάννη Κότσιρα, στη Γλυκερία, στον Μπάμπη Στόκα, στη Ρίτα Αντωνοπούλου, στον Μίλτο Πασχαλίδη, στη Γιώτα Νέγκα, στον Κώστα Λειβαδά, ενώ έχει μελοποιήσει στίχους του Νίκου Γκάτσου και του Μάνου Ελευθερίου.
Το 2012 ιδρύει την Ορχήστρα «ΡΥΘΜΟΣ», η οποία αποτελείται από 15 και πλέον μουσικούς παραδοσιακών και ευρωπαϊκών μουσικών οργάνων, ενώ το 2015 ιδρύει και διευθύνει τη Χορωδία του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, η οποία αποτελείται από 50 άτομα. Από το 2014 ξεκινά μια πορεία έντονης δραστηριότητας και καινοτομίας με συμμετοχές σε μουσικά φεστιβάλ και αφιερώματα, Φεστιβάλ Λεμάν 2014, Μεσόγειος 2015, Ντουμπάι 2016, Λονδίνο 2019 και Κύπρος 2020.
Σταθμός στη καριέρα του είναι η Παγωμένη θεατρίνα, ένας κύκλος τραγουδιών που γράφτηκε από τον Νίκο Γκάτσο στις αρχές της δεκαετίας του ’80 για να μελοποιηθεί αρχικά από τον Μάνο Χατζιδάκι, να ερμηνευτεί από τον Γιώργο Μαρίνο και τελικά να πάρει ζωή από τις μουσικές του Νίκου.
Αν και είναι συνθέτης, έχει γράψει στίχους για τραγούδια, ένα για τον Κώστα Ζεμπίλα, με τίτλο «Μπαμπά μου» και ακόμα δύο τα οποία θα κυκλοφορήσουν τους επόμενους μήνες.
Τον Νίκο Χιώτογλου τον γνώρισα ένα μεσημέρι λίγο πριν μπει ο χειμώνας και είναι η επιβεβαίωση του κανόνα ότι οι σπουδαίοι άνθρωποι δεν χρειάζεται να μιλάνε για επιτεύγματά τους, γιατί απλά ξεχωρίζουν έτσι κι αλλιώς!
______________________________________
Νίκο, είσαι από τους μουσικούς, που ενώ μένεις στο Βόλο, εργάζεσαι μουσικά και διαπρέπεις στην Αθήνα. Πώς και είσαι ακόμα στο Βόλο και δεν έχεις μετακομίσει σε μία πόλη που ίσως σου έδινε περισσότερες ευκαιρίες;
Η πρώτη κουβέντα που βγαίνει από τα χείλη μου να σου πω είναι ότι η οικογένεια είναι εδώ και δεν θα την έβαζα στη διαδικασία της μετακόμισης- με ότι συνεπάγεται αυτό. Πολλές φορές βέβαια η δικαιολογία της οικογένειας αποτελεί όντως δικαιολογία, μη σου πω ότι όσο το σκέφτομαι καταλήγω ότι είναι και ένα προσωπικό στοίχημα αυτό. Ότι όλα όσα κάνω και όσα καταφέρνω στη μουσική, αν είναι να βγει κάτι λίγο μεγαλύτερο από τα βολιώτικα σύνορα, ας γίνει από τη πόλη μου, τον Βόλο.
Πόσο εύκολο είναι για έναν καλλιτέχνη που ζει στην επαρχία να καταφέρει να κάνει καριέρα στην Αθήνα;
Δεν ξέρω αν είναι εύκολο, ξέρω σίγουρα ότι δεν είναι δύσκολο να κάνεις πράγματα στην Αθήνα ζώντας εκτός Αθήνας. Είναι μια κουβέντα που την κάνω συχνά με συναδέλφους που ζουν στην Αθηνά, μη νομίζεις τελικά η απόσταση δεν είναι και τόσο μεγάλη. Η χρονοώρα που δαπανώ εγώ ζώντας στο Βόλο για να φτάσω στη δουλειά μου στην Αθηνά είναι σχεδόν η ίδια με τη χρονοώρα που ξοδεύει ο Αθηναίος για να πάει στη δική του δουλειά.
Αν είναι να πετύχεις και να κάνεις καριέρα θα το καταφέρεις σε οποιοδήποτε σημείο της Ελλάδας και αν είσαι.
Πάμε να πιάσουμε την ιστορία από τη αρχή, πως μπαίνει η μουσική στη ζωή σου;
Ο πατέρας μου είναι πτυχιούχος αρμονίας, έχει γνώσεις κιθάρας και είναι μέλος στη Πολυφωνική Χορωδία του μαέστρου και δασκάλου μου, του Γιάννη του Καρκάλα. Όπως καταλαβαίνεις ήταν αδύνατον να μην επηρεαστούμε εγώ και ο αδερφός μου από όλο αυτό και από το 1997 -πρώτα εγώ και μετά ο αδερφός μου- γινόμαστε και μέλη της χορωδίας. Εγώ συνέχισα και μαθητικά, σπούδασα τη μουσική ωδειακά και μετά έδωσα κατατακτήριες και μπήκα στο Αριστοτέλειο στο τμήμα της Μουσικολογίας.
Προφανώς όπως όλα τα παιδιά της μικρής -εφηβικής ηλικίας στην αρχή το αντιμετωπίζεις σαν ένα μάθημα μέσα σε όλα τα μαθήματα, όμως η ωριμότητα έρχεται μετά. Όλα αυτά τα χρόνια που δημιουργώ είναι από την ανάγκη μου να ασχοληθώ με τη μουσική πιο σοβαρά.
Το βιογραφικό σου είναι ζηλευτό, έχεις συνεργασίες με σπουδαίους καλλιτέχνες…
Μακάρι να γίνει ζηλευτό… ουσιαστικά ξεκινήσαμε μία ομάδα φίλων το 2012, έχοντας την ιδέα, ερασιτεχνικά στην αρχή. Τότε δούλευα στο Ωδείο Ρυθμός και παρακολουθώντας μια συναυλία του ωδείου με ένα μικρό σύνολο οργάνων, σκέφτηκα ότι θα ήταν ωραίο μέσο αυτό ώστε να αναπαραχθεί γνωστή αλλά και πρωτότυπη μουσική, εφόσον όλοι εμείς σιγά σιγά μπαίναμε στη διαδικασία να σκεφτόμαστε μουσικά και τη μετέπειτα ζωή μας.
Το πρότεινα σε ένα φίλο, τον Γιώργο Μηλιώκα, ο οποίος συμφώνησε με την ιδέα και μπήκαμε στη διαδικασία να κάνουμε την ορχήστρα ωδειακά αρχικά, με την έννοια ότι συστεγαζόμασταν στο ωδείο. Με τον καιρό φτιάχτηκε μια πρώτη ομάδα, κάποιοι τράβηξαν πιο μπροστά και κάπως αυτονομήθηκε η ορχήστρα, γιατί έπρεπε να αυτονομηθεί αν θέλαμε να πάρει σοβαρότερη υπόσταση. Οπότε μετά κρατήσαμε τιμής ένεκεν το όνομα Ρυθμός, δημιουργήσαμε τον πολιτιστικό σύλλογο Ρυθμό, μέσα στον οποίο είναι και η ορχήστρα και σιγά σιγά ξεκινήσαμε να κάνουμε τις πρώτες συνεργασίες.
Η αρχή γίνεται το 2015 με τον Κώστα Μακεδόνα, στη συνέχεια συνεργάζεστε με τον Γιάννη Κότσιρα και ακολουθεί ένα πλήθος καλλιτεχνών.
Την περίοδο εκείνη, το 2015, με τον φίλο και συνεργάτη Χρήστο Παπάζογλου γράφαμε τραγούδια, εγώ ως πιο επικοινωνιακός και εξωστρεφής ήρθα σε επαφή με τον Κώστα Μακεδόνα. Του έστειλα ένα από τα κομμάτια μας, το οποίο του άρεσε πολύ, και κάπως έτσι έγινε η αρχή της γνωριμίας μας. Κρατήσαμε επαφές με τον Κώστα και όταν η ορχήστρα κάνει το πρώτο της βήμα, του κάνω πρόταση να συνεργαστούμε, την οποία δέχεται με χαρά.
Η πρώτη μας συναυλία είχε τέτοια επιτυχία, που ενώ ξεκινήσαμε για μία εμφάνιση, ακολούθησαν άλλες τρεις το ίδιο καλοκαίρι. Στη συνέχεια σειρά έχει ο Γιάννης Κότσιρας, μια συνεργασία που κρατάει μέχρι και σήμερα. Ο ατζέντης του Κότσιρα, και δικός μου πλέον ατζέντης, ο Δημήτρης Συρεγγέλας, είχε δει δουλειά μας και όταν του πρότεινα συνεργασία με τον Κότσιρα δέχθηκε. Με τον Κώστα και τον Γιάννη στην ουσία ξεκινάει η μουσική αλυσίδα συνεργασιών με τραγουδιστές ευρέως γνωστούς, όπως η Γλυκερία, ο Στόκας, η Νέγκα, ο Ζουγανέλης, ο Σαββόπουλος και άλλοι πολλοί αξιόλογοι καλλιτέχνες.
Τι είναι αυτό που έχει η Ορχήστρα Ρυθμός και την κάνει τόσο ξεχωριστή από τις άλλες;
Δεν ξέρω αν είμαστε ξεχωριστοί… θα σου πω τι έχουμε ως μέλη της ορχήστρας και θέλω να πιστεύω και να ελπίζω ότι το έχουν κι άλλοι: σεβασμό. Για μένα ο αλληλοσεβασμός και η ομαδικότητα είναι το σημαντικότερο σε μία ομάδα. Αν θες, και εγώ που ηγούμαι της ορχήστρας, στην πραγματικότητα δεν ηγούμαι, προσπαθώ να καθοδηγήσω αντλώντας πληροφορίες και παρατηρήσεις από τους συναδέλφους μου. Ποτέ μου δεν είχα την έπαρση να αναλάβω κάτι μόνος μου ώστε να φανώ εγώ, ακριβώς το αντίθετο γίνεται, ο σεβασμός και ο τρόπος που συμπεριφερόμαστε ο ένας στον άλλον είναι ίσης αξίας και αυτό πιστεύω είναι το «μυστικό» της καλής συνεργασίας μας.
Από τον Γιάννη Κότσιρα και τον Κώστα Μακεδόνα κάνεις μελοποίηση σε στίχους Γκάτσου και Ελευθερίου. Μεγάλο βήμα…
Ναι!!! Πρώτα ήρθε η συνάντηση με τον Μάνο Ελευθερίου, μία συνάντηση που έγινε τυχαία -και αυτό οφείλεται στη φίλη Ελευθερία Κεχαγιά- αλλά εξελίχθηκε σε μια φιλία και μία σχέση οικογενειακή, όχι μόνο με τον Μάνο αλλά και με την κυρία Λιλή, την αδερφή του, με την οποία γνωριστήκαμε μετά το θάνατο του Μάνου.
Ο Μάνος ήταν πολύ δοτικός άνθρωπος και κατά καιρούς χάριζε αντικείμενά του. Μετά το θάνατό του θεώρησα ότι έπρεπε να επιστέψω εκεί που ανήκουν, στην οικογένεια του, αυτά που είχε χαρίσει και σ’ εμένα. Τηλεφώνησα στην αδερφή του και όταν της εξήγησα το λόγο που θέλω να συναντηθούμε σάστισε, είχε συνηθίσει να της ζητάνε αντικείμενα του αδερφού της και όχι να της τα επιστρέφουν.
Η γνωριμία με τον Μάνο Ελευθερίου ήταν μεγάλη τιμή και χαρά για εμένα και επειδή είχε καταλάβει ότι δεν τολμούσα να του ζητήσω συνεργασία, με έβγαλε εκείνος από αυτό το αδιέξοδο λέγοντάς μου «έχω κάποιους στίχους να σου δώσω…αν μπορείς πήγαινε στο βιβλιοπωλείο απέναντι να κάνεις μια κόπια» και κάπως έτσι προέκυψε το τραγούδι «Στον κόσμο αυτό» σε μουσική δική μου, στίχους του Μάνου Ελευθερίου από τη φωνή του Γιάννη Κότσιρα. Ο Μάνος δεν πρόλαβε να ακούσει το τραγούδι ενορχηστρωμένο, είχε ακούσει μόνο τη μελωδία με ένα πιάνο, όμως είμαι σίγουρος ότι θα του άρεσε το αποτέλεσμα.
Νίκο, έχεις κάνει συναυλίες πολλές και είχαν όλες επιτυχία. Παρόλα αυτά αν έπρεπε να διαλέξεις ανάμεσα σε ένα χώρο γεμάτο, αλλά με αμέτοχο κοινό, ή ένα χώρο χωρίς την εισπρακτική επιτυχία που θα περίμενες, αλλά με ένα ζεστό κοινό που συμμετέχει σε όλη τη διάρκεια της συναυλίας, τι θα διάλεγες;
Βασικά έχουν τύχει και τα δύο! Προφανώς και προτιμώ το δεύτερο…. Η διάδραση και η συμμετοχή του κοινού είναι πολύ σημαντικό για εμένα. Σίγουρα είναι δουλειά και ζούμε από αυτό, άρα και τα εισιτήρια παίζουν σημαντικό ρόλο, όμως ένα ενεργητικό κοινό σου δίνει άλλη χαρά και άλλη διάθεση. Μας έχει τύχει να παίζουμε σε μισοάδειο θέατρο, αλλά ήταν τέτοια η συμμετοχή και ο παλμός του κόσμου από κάτω που δεν σου έκανε καρδία να σταματήσεις να παίζεις.
Χρόνια τώρα ακούμε για έντεχνο και μη έντεχνο τραγούδι και μουσική. Με τι κριτήρια γίνεται ο διαχωρισμός αυτός και τι είναι αυτό που θα κάνει ένα τραγούδι έντεχνο;
Νομίζω ότι η ορολογία “έντεχνο” υπάρχει για να καταλαβαίνει ο ένας τι εννοεί ο άλλος, γιατί απλά έτσι μας το έμαθαν, για κανέναν άλλο λόγο. Ο ήχος χωρίζεται σε μελωδία, θόρυβο και κρότο. Από τη στιγμή που δεν υπάρχει θόρυβος και κρότος όλα τα άλλα είναι μουσική, άρα και τέχνη.
Για τα δικά μου δεδομένα τα πάντα είναι μουσική, αυτό που στα δικά μου αυτιά δεν είναι μουσικό, είναι «βαριά» ακούσματα όπου ενοχλούμαι από την ένταση αναπαραγωγής τους, τα ντεσιμπέλ. Και η Τραπ για μένα δεν είναι μουσική… Με ενοχλούν οι στίχοι, όχι η μουσική αυτή καθ’αυτή. Γενικά όταν ακούω μια μουσική, ακόμη και αν δεν είναι της δική μου λογικής προσπαθώ να βρω κάτι που να με ενδιαφέρει, είτε αυτό είναι η μελωδία, είτε ο στίχος, κάτι που να μου τραβήξει τη προσοχή, να βρω κάτι που να είναι ενδιαφέρον. Ακόμα και στη Τραπ αν δεν ήξερα τη γλώσσα και άκουγα έναν τράπερ χωρίς να καταλάβω πόσο άσχημα πράγματα λέει – προσωπικά θεωρώ τους στίχους απαράδεκτους – ενδεχομένως να έβρισκα μια ουσία.
Πως εξηγείς το γεγονός ότι αυτό το είδους μουσικής είναι τόσο δημοφιλές στους νέους;
Ουρανία, πνιγόμαστε από όλα αυτά που ζούμε και ειδικά η νεολαία που είναι στη φύση της να αντιδρά προσπαθεί να εξωτερικεύσει το θυμό και την αγανάκτηση μέσα από αυτού του είδους τα κομμάτια. Δεν μπορώ να κρίνω ένα παιδί που είναι τώρα έφηβος, γιατί δεν γνωρίζω σε τι κατάσταση μεγαλώνει, έχουν αλλάξει τα δεδομένα από τότε που ήμουν εγώ έφηβος, οπότε σίγουρα δεν μπορώ το κρίνω. Το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να του δώσω μια πληροφορία την οποία ο ίδιος θα την φιλτράρει και θα δει πώς θα τη διαχειριστεί.
Η μουσική έχει την τάση να μας εκφράζει… Το ότι η νεολαία εκφράζεται μέσα από τέτοιους στίχους κάτι δείχνει, και αυτό που έχω να πω ως μουσικός που δουλεύει με νεολαία είναι ότι πρέπει να δώσουμε περισσότερη σημασία και να αφουγκραστούμε τα παιδιά. Τα παιδιά μας μιλάνε και εμείς πρέπει να αποκωδικοποιήσουμε τα λόγια τους.
Έχεις δύο παιδιά, μια κόρη τεσσάρων ετών και μία ενάμιση. Τα παιδιά σου τι σχέση έχουν με τη μουσική; Θα ήθελες να τις δεις να παίρνουν τα πατήματά σου;
Κι εγώ και η μαμά τους τραγουδάμε σωστά και αυτό το έχει πάρει και η μεγάλη κόρη, έχει σωστή φωνή και ρυθμό και θεωρώ ότι θα έχει μια ροπή στη τέχνη. Η μικρή είναι πολύ μικρή ακόμα για να φανεί κάποια κλίση. Αν θελήσουν να ακολουθήσουν τη μουσική, μετά χαράς. Όποιο δρόμο κι αν θελήσουν να πάρουν, εγώ θα είμαι εκεί για εκείνες.
Ποια συνεργασία σου θυμάσαι πάντα με ωραία ανάμνηση και ποια που θα ήθελες να ξεχάσεις;
Θα σου πω το κλισέ, αλλά αληθινό, ότι παντού περνάω ωραία… Υπήρχαν όμως δύο συναυλίες οι οποίες συνέπεσαν χρονικά και στη μια ένοιωσα εντελώς άβολα, ενώ η άλλη είναι σταθμός στην καριέρα μου.
Πέρυσι κάναμε με την Αγαθή Δημητρούκα και την εταιρεία μου Menta Art Events, στο Ηρώδειο, αφιερωματική συναυλία για τον Γιώργο Σεφέρη με τραγουδιστές τους: Γιάννη Κότσιρα, Γιώτα Νέγκα, Παυλίνα Βουλγαράκη, Παντελή Κυραμαργιό και Δήμητρα Σελεμίδου. Αφηγητής ήταν ο Γιάννης Στάνκογλου, ενώ μουσικά συμμετείχε η Ορχήστρα Νυκτών Εγχόρδων «Θανάσης Τσιπινάκης» Δήμου Πατρέων. Εγώ μαζί με τον φίλο και συνάδελφο Κωνσταντίνο Γκιβίση, αναλάβαμε τις ενορχηστρώσεις και τις εναρμονίσεις για την ορχήστρα και τις χορωδίες πενήντα ατόμων. Μέσα στα τραγούδια, υπήρχαν και δύο πρωτότυπα κομμάτια που τα είχα γράψει εγώ. Καταλαβαίνεις ότι μιλάμε για μια πολύ μεγάλη δουλειά και με την ευθύνη ότι όλα όσα παίζαμε έχουν περάσει από τα χέρια μας.
Κατέληξε λοιπόν όλο αυτό σε μια ονειρική εμπειρία, που όμως χρειαζόταν πολύωρες πρόβες και μεγάλη αφοσίωση αφήνοντας πίσω κάποιες άλλες δουλειές που έτρεχαν εκείνη τη περίοδο. Μία από αυτές ήταν και η συναυλία μας (σαν ορχήστρα) με τη Μελίνα Κανά στο Θέρμο. Θυμάμαι ότι τη βραδιά της συναυλίας δεν ήμασταν τόσο καλοί… Βέβαια αυτό μας πείσμωσε και στις επόμενες δύο της περιοδείες ήμασταν άψογοι! Φαίνεται πήραμε το μάθημά μας!
Οι μέχρι τώρα συνεργασίες σου είναι με έντεχνους τραγουδιστές. Αν σου έλεγαν να συνεργαστείς με έναν λαϊκό καλλιτέχνη, θα το έκανες;
Αν βρίσκαμε κοινή συνισταμένη, γιατί όχι. Αν ένας τραγουδιστής έχει τα εφόδια να κάνει κάτι που θα του πρότεινα διαφορετικό από αυτό που έχει μάθει να κάνει μέχρι τώρα, φυσικά και θα συνεργαζόμουν. Το ότι έχουμε συνηθίσει να ακούμε έναν καλλιτέχνη σε ένα συγκεκριμένο είδος μουσικής, δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να ανταπεξέλθει σε κάτι διαφορετικό. Όλα γίνονται και όλα μπορούν να καταλήξουν σε κάτι όμορφο αρκεί να θες. Δεν πρέπει να βάζουμε ταμπέλες στη μουσική, δεν είναι ωραίο, η ταμπέλα σου βάζει παρωπίδες και οι παρωπίδες σου βάζουν όρια και ο καλλιτέχνης δεν πρέπει να γνωρίζει από όρια… η τέχνη δεν έχει όρια.
Νίκο, έχω την εντύπωση ότι οι συνεργάτες σου είναι πάνω από όλα φίλοι σου…
Ναι, έχεις δίκιο. Ξεκινήσαμε μια παρέα φίλων και στη πορεία μπήκαν και άλλα άτομα στην ομάδα, πρώτα ως φίλοι και έπειτα ως συνεργάτες. Το καλό σε αυτές τις σχέσεις συνεργάτες- φίλοι είναι ότι μπορούμε να συνεννοηθούμε και να διαχειριστούμε τις δυσκολίες, γιατί στα εύκολα όλα είναι μέλι γάλα, στα δύσκολα φαίνεται η δεμένη ομάδα.
Νίκο, ο Βόλος και οι Βολιώτες έχουν μουσική παιδεία;
Ναι φυσικά και έχουν και σε αυτό έχει βοηθήσει πολύ το Μουσικό Σχολείο, το οποίο είναι ένα διαμάντι για τη πόλη μας. Μας δίνει «έτοιμο υλικό», παιδιά που έχουν το μικρόβιο της μουσικής, έχουν γνώση της μουσικής- πολύ καλή μάλιστα- και αυτό βοηθά και εμάς όταν δουλεύουμε με νέους ανθρώπους με όρεξη και μεράκι.
Τους εμπιστεύομαι τους νέους, τους πιστεύω και ελπίζω σε αυτούς. Στις πρώτες μου συναυλίες είχα μαζί μου τα παιδιά της χορωδίας του πανεπιστημίου, παιδιά φρέσκα, οι περισσότεροι γνώστες μουσικής, με όρεξη και μυαλό, παιδιά που μπορείς να συνεννοηθείς και να ελπίζεις…
Σχέδια και όνειρα για το μέλλον;
Στόχος μας είναι να γράψουμε ωραία κομμάτια ώστε να μπορέσει η ορχήστρα να βγάλει δικό της δίσκο, αυτό είναι δρομολογημένο από το νέο έτος. Υπάρχει ένας δίσκος με τον συνθέτη Μιχάλη Τερζή, στον οποίο συμμετέχει η χορωδία του Ρυθμού και τραγουδάει ο Κώστας Μακεδόνας και ο βαρύτονος Κωστής Κωνσταντάρας. Υπάρχει επίσης και μια πρόταση από το δήμο Φερών να μελοποιηθεί ο Θούριος στα χνάρια και στη μουσική κατεύθυνση που έγινε ο Γκάτσος, θα παρθούν πρωτότυπα κείμενα ή θα δημιουργηθούν στίχοι μέσα από αυτά.