Αλέξανδρος Γ’ ο Μακεδών, Βασιλεύς των Μακεδόνων, Στρατηγός Αυτοκράτωρ των Ελλήνων, Φαραώ της Αιγύπτου, Βασιλεύς της Περσίας. Τόσοι τίτλοι για έναν άνθρωπο, με κυρίαρχο και παγκόσμιας εμβέλειας εκείνον του «Μέγα»!
Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΕΝΟΣ ΗΓΕΤΗ
Η παράδοση λέει πως η γέννηση του Μέγα Αλεξάνδρου συνοδεύτηκε από ένα συμβάν που όπως ήταν φυσικό ερμηνεύτηκε ως κακός οιωνός από τους Πέρσες Μάγους. Την ώρα λοιπόν που η Ολυμπιάδα, κόρη του βασιλιά των Μολοσσών της Ηπείρου Νεοπτόλεμου Β΄, έφερνε στον κόσμο τον Αλέξανδρο, καταστρεφόταν από φωτιά ένας από τους μεγαλύτερους ναούς του κλασσικού κόσμου, ο ναός της Αρτέμιδος στην Έφεσο!
Στα χρόνια που ακολούθησαν ο Αλέξανδρος φρόντισε για την ανέγερση του ναού στο ίδιο σημείο που τον είχε κάψει ο Ηρόστρατος, ο οποίος ύστερα από βασανιστήρια ομολόγησε την πράξη του λέγοντας ότι ήθελε με αυτόν τον τρόπο να μείνει στην Ιστορία.
Γεννήθηκε το έτος 356 π.Χ. πιθανότατα στις 20 Ιουλίου στην Πέλλα, την πρωτεύουσα του τότε Μακεδονικού κράτους. Η ημερομηνία αυτή συνοδεύτηκε και από δυο ακόμα ευχάριστα νέα για τον πατέρα του, Φίλιππο Β’.
Το πρώτο είχε να κάνει με την λαμπρή νίκη του στρατηγού του Παρμενίωνα επί των Ιλλυρίων και το δεύτερο με την ανακύρηξή του ίδιου του Φιλίππου σε νικητή ιπποδρομίας στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Οι μάντεις της εποχής τον διαβεβαίωναν πως ο γιός του ο Αλέξανδρος θα ήταν ανίκητος αφού «γεννήθηκε μαζί με τρεις νίκες», αυτή της υποταγής των Ιλλυρίων, της πρώτης θέσης του Φιλίππου στον ιππόδρομο, μα και την ίδια την γέννηση του, που ήταν ίσως και η μεγαλύτερη από όλες.
ΕΝΑΣ ΧΑΡΙΣΜΑΤΙΚΟΣ ΕΦΗΒΟΣ
Ολόκληρο πρίγκιπα και διάδοχο είχε πλέον η Μακεδονία, οπότε τίποτα δεν θα οριζόταν απλά από την τύχη. Ο νεαρός έφηβος θα λάμβανε την μόρφωση και εκπαίδευση που του άρμοζε, η φαρέτρα του μελλοντικού ηγέτη δεν θα μπορούσε να είναι άδεια!
Ο πατέρας του ήταν έξυπνος και διορατικός. Διέκρινε από νωρίς ότι ο γιός του διέθετε ουκ ολίγα χαρίσματα και ικανότητες που δεν έπρεπε να μείνουν ανεκμετάλλευτα. Οι παιδαγωγοί και δάσκαλοι όφειλαν ως εκ τούτου να είναι πεπειραμένοι, μιας κάποιας φήμης και κυρίως αποτελεσματικοί.
Ο κατάλληλος άνθρωπος για να αναλάβει αυτή την ευθύνη ήταν ένας συγγενής της Ολυμπιάδας, ο Λεωνίδας, που υπήρξε και ο πρώτος παιδαγωγός του Αλέξανδρου. Ο Λεωνίδας υπήρξε σκληρός, αυταρχικός και απόλυτα πειθαρχημένος. Αν και το βασιλόπουλο προσπαθούσε πολλές φορές να κάνει την «επανάστασή» του, εντούτοις δεν τα κατάφερε ποτέ.
Του δίδαξε την εγκράτεια και τον σκληραγώγησε, ώστε να είναι σε θέση να μπορεί να αντιμετωπίσει πιθανές, μελλοντικές δυσκολίες. Χαρακτηριστικά, όταν κάποτε ο Αλέξανδρος κατά την διάρκειας μιας θυσίας έριξε θυμίαμα και με τις δυό του χούφτες στην φωτιά ο παιδαγωγός τον επέπληξε με τα ακόλουθα λόγια: «Όταν Αλέξανδρε θα έχεις κατακτήσει χώρα πλούσια σε σμύρνα και λιβάνι θα μπορείς να ρίχνεις στην θυσία όση ποσότητα από αυτά επιθυμείς. Τώρα όμως πρέπει να κάνεις οικονομία σε αυτά που έχεις!»
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ
O αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος και επιστήμονας Αριστοτέλης έπαιξε τεράστιο, σχεδόν καθοριστικό ρόλο στην διαμόρφωση της προσωπικότητας του Αλέξανδρου.
Ο βασιλιάς Φίλιππος, που ήταν υπέρμαχος μιας ολοκληρωμένης και σωστής εκπαίδευσης, γνώριζε πολύ καλά ότι ο Αριστοτέλης, που είχε υπάρξει μαθητής του κορυφαίου Πλάτωνα, ήταν ό,τι καλύτερο για τον διάδοχό του.
Στα τρία χρόνια που ήταν στο πλευρό του Αλέξανδρου του δίδαξε όλα όσα του χρειάζονταν για την υπόλοιπη ζωή του. Τον έκανε να αγαπήσει και να εκτιμήσει τις Τέχνες, την Ποίηση και την Φιλοσοφία, μα και να σέβεται γενικότερα τον Πολιτισμό. Η «Ιλιάδα» συγκεκριμένα επηρέασε τον Μέγα Αλέξανδρο σε πολύ μεγάλο βαθμό, γεγονός που του κληρονόμησε τον τίτλο του «Φιλοσόφου Κατακτητή».
Ο Αριστοτέλης δέχτηκε να διδάξει τον γιο του Φιλίππου υπό την προϋπόθεση ότι εκείνος θα έχτιζε ξανά την γενέτειρά του τα Στάγιρα, που είχαν καταστραφεί από προηγούμενη εκστρατεία του βασιλιά. Στον φιλόσοφο παραχωρήθηκε το Άλσος Των Νυμφών στην Μίεζα, που θα λειτουργούσε ως χώρος εκπαίδευσης του δεκατριάχρονου τότε Αλέξανδρου. Το απομονωμένο αυτό μέρος στους ανατολικούς πρόποδες της οροσειράς του Βερμίου, ονομάστηκε από τον ιστορικό και δοκιμιογράφο Πλούταρχο «Σχολή».
Ο φιλόσοφος του εμφύσησε την Λογική, οπάδος και υποστηρικτής της οποίας υπήρξε ο ίδιος. Η γνωστή «Αριστοτελική Λογική» βασιζόταν στην αρετή, την δικαιοσύνη, την ηθική και το ύψιστο ιδεώδες, ενώ αποστρεφόταν την κολακεία και την ηδονή.
Η παιδεία και η μάθηση θα αποτελέσουν απώτερο σκοπό του Μεγάλου Αλέξανδρου σε κάθε του εκστρατεία και ο Αριστοτέλης θα τον «ακολουθούσε» πάντα σε ό,τι κι αν έκανε. Το πόσο μεγάλη επιρροή είχε πάνω του ο μεγάλος αυτός άνδρας φαίνεται και στην φράση που εικάζεται ότι επαναλάμβανε συχνά πυκνά ο Αλέξανδρος: «Στον πατέρα μου οφείλω το ζην, στον δάσκαλό μου το ευ ζην!»
ΒΟΥΚΕΦΑΛΑΣ
Ίσως και να είναι το πιο διάσημο άλογο της Παγκόσμιας Ιστορίας. Ήταν ένας Θεσσαλικός ίππος, που εκείνη την εποχή υπήρξαν περιζήτητοι λόγω του ύψους και της δύναμής τους.
Κατά τον Πλούταρχο, ο Βουκεφάλας ήταν ένα ατίθασο ζώο που κανείς δεν μπορούσε να δαμάσει. Ο έμπορος Φιλόνικος ο Θεσσαλός ζητούσε ένα υπέρογκο ποσό από τους επίδοξους αγοραστές, καθώς όπως υποστήριζε τέτοιον ίππο δεν θα έβλεπαν εύκολα ξανά, γερό και ατίθασο, έτοιμο να ριχτεί σε κάθε μάχη. Ο Φίλιππος πείθεται και τον αγοράζει για τριάντα τάλαντα, ποσό πολύ σεβαστό για εκείνα τα χρόνια.
Όλοι είναι ανίκανοι να τον δαμάσουν, όλοι εκτός από τον δεκατριάχρονο Αλέξανδρο, που με ήρεμο τρόπο καταφέρνει τελικά να κερδίσει την απόλυτη εμπιστοσύνη του τετράποδου. «Γιέ μου, αναζήτησε άλλο βασίλειο αντάξιό σου, γιατί η Μακεδονία είναι μικρό βασίλειο για να σε χωρέσει!», λέγεται ότι του είπε με υπερηφάνεια και συγκίνηση ο πατέρας του.
Υπάρχουν δύο εκδοχές σχετικά με το όνομα που επέλεξε ο Μέγας Αλέξανδρος να δώσει στο ζώο. Η μια είναι ότι το άλογο είχε πολύ μεγάλο μέτωπο-κεφάλι, ενώ η άλλη κάνει λόγο όχι για όνομα μα για είδος αλόγου θεσσαλικού που έφερε στα καπούλια του ένα κεφάλι βοδιού ως σήμα κατατεθέν των θεσσαλικών ιπποφορβείων. Ο Βουκεφάλας έμεινε είκοσι χρόνια δίπλα στον Μέγα Αλέξανδρο και όταν τελικά πέθανε, ο Αλέξανδρος έδωσε το όνομά του σε μια πόλη της Ασίας.
ΣΤΟ ΠΛΑΙ ΤΟΥ ΠΑΤΕΡΑ
Το 340 π.Χ. είναι η χρονιά που σταματούν επισήμως οι σπουδές του Αλέξανδρου. Ο Φίλιππος τον θεωρεί πλέον έτοιμο και τον θέλει δίπλα του σε σημαντικές μάχες.
Σε ηλικία 16 ετών κι ενώ ο Φίλιππος απουσιάζει στο Βυζάντιο, ο Αλέξανδρος θα καταστείλει την εξέγερση του ιλλυρικού φύλου από την Θράκη, των Μαιδών. Επίσης κατά την σημαντική μάχη της Χαιρώνειας το 338 π.Χ. που διεξήχθη μεταξύ του Μακεδονικού Βασιλείου και των συνασπισμένων στρατευμάτων της Αθήνας, της Κορίνθου, της Κέρκυρας, της Λευκάδας, της Αχαϊας, των Μεγάρων, της Ακαρνανίας, της Εύβοιας και της Βοιωτίας, ο Αλέξανδρος τέθηκε από τον πατέρα του επικεφαλής του ιππικού.
Κάποια στιγμή οι σχέσεις γιού και πατέρα πέρασαν κρίση, αφού ο δεύτερος χώρισε από την Ολυμπιάδα και παντρεύτηκε την Κλεοπάτρα-Ευρυδίκη, μια ευγενή της Μακεδονίας. Την ώρα του γαμήλιου γλεντιού ο θείος της Ευρυδίκης προκάλεσε τον Αλέξανδρο, ο οποίος με την σειρά του πέταξε ένα κύπελο προς την μεριά του. Στην προσπάθειά του να ηρεμήσει τα πνεύματα ο Φίλιππος προδώθηκε από το κουτσό του πλέον πόδι προκαλώντας τον χλευασμό του χολωμένου μαζί του Αλέξανδρου.
Η συμφιλίωση δεν θα αργήσει να έρθει μέχρι και την στιγμή που ο Φίλιππος το 336 π.Χ δολοφονείται από τον σωματοφύλακά του τον Παυσανία.
ΑΝΑΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ
Mετά τον θάνατο του Φιλίππου ο Αλέξανδρος ανακηρύσσεται στο Συνέδριο της Κορίνθου «Στρατηγός Αυτοκράτορας της Ελλάδας» για εκστρατεία εναντίον των Περσών.
Την άνοιξη του 335 π.Χ. κι αφού φτάνει μέχρι τον Αίμο και κατατροπώνει μέσα σε δέκα μέρες τους Θράκες της περιοχής, κατάφερε τελικά να εξασφαλίσει κάποια στιγμή τον πλήρη έλεγχο της περιοχής. Όσο καιρό ο Αλέξανδρος πολεμούσε στον βορρά, οι Θηβαίοι ξεκινούσαν πόλεμο πολιορκώντας την μακεδονική φρουρά της Καδμείας. Ο Αλέξανδρος τιμώρησε σκληρά πόλη και κατοίκους. Κανείς πλέον δεν μπορούσε να αμφισβητήσει τον μεγάλο στρατηλάτη.
ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΕΣ
Η εκστρατεία κατά των Περσών ήταν ο πρωταρχικός του σκοπός μόλις ανέβηκε στον θρόνο, αφού θα συνέχιζε το έργο του Φιλίππου.
Mε την βοήθεια του ιππικού και της περιβόητης μακεδονικής φάλαγγας, την οποία αργότερα μιμήθηκαν και άλλοι λαοί, το πέρασμα του Ελλήσποντου δεν άργησε να αποτελέσει πραγματικότητα. Ο δρόμος προς την κατάκτηση είχε μόλις ανοίξει.
Το 334 π.Χ στην μάχη του Γρανικού ο Αλέξανδρος κινδυνεύοντας μάλιστα ο ίδιος θα καταφέρει να τρέψει σε φυγή τους Πέρσες και να κατακτήσει την Έφεσο και έπειτα ολάκερη την Μικρά Ασία. Το επόμενο έτος, στην μάχη που δόθηκε στην αμμώδη πεδιάδα της Ισσού, ο Δαρείος Γ’ τρέπεται σε φυγή αφήνοντας στα χέρια του Αλέξανδρου την σκηνή του, την σύζυγο, την μητέρα του και σημαντικά λάφυρα.
Στην Αίγυπτο του έγινε υποδοχή απελευθερωτή και όχι κατακτητή, αφού οι λαοί εκεί υπέφεραν από την κυριαρχία των Περσών. Εκεί ίδρυσε και την Αλεξάνδρεια, που είναι μέχρι σήμερα από τα σπουδαιότερα πολιτιστικά κέντρα της Μεσογείου.
Την υποταγή των ανατολικών σατραπειών ακολούθησε η εκστρατεία στην Ινδία την περίοδο 327-325 π.Χ. Με την κατάκτησή της πίστευε ότι θα εξασφαλιζόταν η προστασία των ανατολικών σατραπειών από μελλοντικές εισβολές. Εκτός αυτού όμως διέθεταν και αξιοσημείωτο πλούτο. Η κατάκτηση της Αραβίας ήταν ο επόμενος στόχος του.
O ΘΑΝΑΤΟΣ ΕΝΟΣ ΜΕΓΑ
Λίγο πριν την εκστρατεία στην Αραβία τον Ιούνιο του 323 π.Χ., κατά την διάρκεια ενός συμποσίου, ο Αλέξανδρος ανεβάζει υψηλό πυρετό. Μέσα σε 10 μέρες καταρρέει, ώσπου τελικά πεθαίνει στις 13 Ιουνίου του 323 π.Χ.
Λέγεται ότι το σώμα του τοποθετήθηκε σε ένα γυάλινο φέρετρο γεμάτο μέλι, το οποίο παρέμεινε για δύο χρόνια στην Βαβυλώνα. Αν και ήταν να ταφεί στην πατρίδα του, με την μεσολάβηση του στρατηγού του Πτολεμαίου, η σορός μεταφέρθηκε στην Αίγυπτο, με την Αλεξάνδρεια να αποτελεί, σύμφωνα με τους ιστορικούς, την τελευταία γνωστή τοποθεσία ταφής του.
