Πριν ακόμα ο κόσμος προλάβει να συμφιλιωθεί πλήρως με τη νέα εφεύρεση του αυτοκινήτου, έκαναν την εμφάνισή τους και οι πρώτοι αγώνες ταχύτητας “οχημάτων χωρίς άλογα”. Συγκεκριμένα, η πρώτη οργανωμένη, επίσημη κούρσα πραγματοποιήθηκε το 1894 στη Γαλλία με μέση υψηλότερη ταχύτητα, που σημειώθηκε, τα 21 χλμ/ώρα!
Η νέα τάση άρχισε ουσιαστικά να παίρνει τη μορφή αθλήματος μετά την καθιέρωση των πρώτων “Gran Prix” το 1906. Εκείνη την εποχή κατασκευάστηκαν και οι πρώτοι αυτοκινητόδρομοι και θεωρείται η περίοδος-αφετηρία του μηχανοκίνητου αθλητισμού.
Αν χαρακτηρίζουν δύο στοιχεία τους θεαματικούς αγώνες ταχύτητας, είναι η αδρεναλίνη, που προσφέρουν σε οδηγούς και θεατές, και ταυτόχρονα το συνεχόμενο φλερτ με τον κίνδυνο. Μαζί με τις θριαμβευτικές νίκες και τα εντυπωσιακά ρεκόρ, η ιστορία των αγώνων ταχύτητας έχει στιγματιστεί και από τραγικά ατυχήματα και πολλούς θανάτους οδηγών, θεατών και άλλων μελών της διοργάνωσης.
Το χειρότερο και πιο θανατηφόρο δυστύχημα, που έχει καταγραφεί μέχρι σήμερα, έλαβε χώρα το 1955 στην διάσημη πίστα Le Mans της Γαλλίας.
Το “24ωρο του Le Mans” (“24 Hours of Le Mans” / “24 Heures du Mans”) είναι ο παλαιότερος αγώνας αντοχής αυτοκινήτων στον κόσμο, που πραγματοποιείται κάθε χρόνο από το 1923 κοντά στην πόλη Le Mans της Γαλλίας. Θεωρείται ένας από τους πιο διάσημους αυτοκινητιστικούς αγώνες παγκοσμίως, αλλά η φήμη του είναι ταυτόχρονα συνδεδεμένη και με το πιο φονικό ατύχημα που σημειώθηκε ποτέ σε τέτοια διοργάνωση.
Le Mans, 11 Ιουνίου 1955
Στον πολυ-αναμενόμενο αγώνα πρωταγωνιστούσαν τα νέα και βελτιωμένα αυτοκίνητα των ομάδων της Ferrari, της Jaguar και της Mercedes-Benz, νικήτριες και οι τρεις προηγούμενων αγώνων. Η κούρσα ξεκίνησε χωρίς απρόοπτα και με τις καλύτερες προσδοκίες κυρίως για τα αυτοκίνητα των τριών ομάδων, που διατηρούσαν σταθερά το προβάδισμα στους πρώτους γύρους, σε σύγκριση με τα υπόλοιπα που διατηρούσαν μια πιο συντηρητική οδήγηση.
Κατά τη διάρκεια όμως του 35ου γύρου, μια ατυχής συγκυρία ήρθε να ανατρέψει το θριαμβευτικό ως τότε κλίμα του αγώνα προκαλώντας μια ανυπολόγιστη τραγωδία.
Να σημειώσουμε κάπου εδώ ότι εκείνη την εποχή τα μέτρα ασφαλείας που υπάρχουν σήμερα σε τέτοιους αγώνες ήταν ουσιαστικά ανύπαρκτα. Από το 1923 που δημιουργήθηκε, η πίστα δεν είχε υποστεί ιδιαίτερες αλλαγές, παρόλο που οι ανώτατες ταχύτητες είχαν πλέον τριπλασιαστεί. Είχαν ανακατασκευαστεί τα pits και οι εξέδρες των θεατών, όμως δεν υπήρχαν προστατευτικά διαχωριστικά μεταξύ αυτών και της πίστας, εκτός από ένα απλό ανάχωμα.
Στα αγωνιστικά αυτοκίνητα επίσης δεν υπήρχαν ζώνες ασφαλείας, καθώς οι οδηγοί θεωρούσαν προτιμότερο να εκτιναχθούν από το όχημά τους σε περίπτωση σύγκρουσης, παρά να εγκλωβιστούν μέσα στα συντρίμμια και να τραυματιστούν θανάσιμα ή να καούν ζωντανοί, αφού δεν διέθεταν ούτε ντεπόζιτα ασφαλείας.
Κάπου στη 3η ώρα του αγώνα, λοιπόν, ο Mike Hawthorn με τη Jaguar έκανε έναν απότομο ελιγμό για να μπει στα pits επιβραδύνοντας το όχημά του μπροστά από την Austin-Healey του Lance Macklin. Ο Macklin αιφνιδιασμένος και για να αποφύγει τυχόν σύγκρουση αναγκάστηκε να απομακρύνει το αυτοκίνητό του, το οποίο βρέθηκε να πατάει το μισό στο χώμα και το άλλο μισό στην άσφαλτο.
Τα φρένα του λειτούργησαν ασύμμετρα και χάνοντας τον έλεγχο το αυτοκίνητο βρέθηκε στο κέντρο της πίστας, όπου ερχόταν με ταχύτητα τουλάχιστον 200 χλμ/ώρα η Mercedes με τον Pierre Levegh.
Το μόνο που πρόλαβε να κάνει ο Γάλλος οδηγός της Mercedes ήταν να σηκώσει το χέρι ειδοποιώντας τον συμπαίκτη του Juan Manuel Fangio, που ερχόταν πίσω του, ο οποίος πράγματι πρόλαβε να αποφύγει τη σύγκρουση.
Το όχημα του Levegh χτύπησε με ορμή στην πίσω αριστερή γωνία του οχήματος του Macklin και εκτινάχθηκε στον αέρα πάνω από την εξέδρα των θεατών.
Το σκηνικό που ακολούθησε ήταν πραγματικά απερίγραπτα τραγικό.
Για περίπου 80 μέτρα η Mercedes αναπηδούσε και τα κομμάτια της σκορπίζονταν με δύναμη “θερίζοντας” τους θεατές. Το καπό του αυτοκινήτου αποκεφάλισε και ακρωτηρίασε ανθρώπους “όπως θα έκανε μια γκιλοτίνα”. Βαριά κομμάτια, όπως ο κινητήρας και το ψυγείο, έπεσαν πάνω σε άλλους κυριολεκτικά συνθλίβοντας τους.
Όταν το αυτοκίνητο προσγειώθηκε στο έδαφος, το ρεζερβουάρ του εξερράγη παραδίδοντάς το στις φλόγες ανάμεσα στο πλήθος των θεατών. Λόγω των κραμάτων μαγνησίου που διέθετε, οι λευκόχρωμες φλόγες του απλώνονταν επικίνδυνα σε εφιαλτικές θερμοκρασίες και εντάθηκαν ακόμα περισσότερο όταν οι πυροσβέστες προσπάθησαν να ρίξουν νερό, χωρίς να γνωρίζουν πως έπρεπε να αντιμετωπίσουν ανάλογο πρόβλημα. Πέρασαν αρκετές ώρες ώσπου να σβήσει τελείως η φωτιά και να καταφέρουν να το πλησιάσουν.
Όσο για τον 49χρονο οδηγό Pierre Levegh, από τα πρώτα δευτερόλεπτα της σύγκρουσης εκτινάχθηκε από το αυτοκίνητό του και προσγειώθηκε στο έδαφος έχοντας υποστεί σοβαρά εγκαύματα και θανάσιμα τραύματα στο κρανίο.
Το νεκρό σώμα του κείτονταν στο έδαφος μπροστά στα μάτια της γυναίκας του και των σοκαρισμένων θεατών, ώσπου άντρες της χωροφυλακής το σκέπασαν με ένα ύφασμα.
Ο χώρος όπου διαδραματίστηκε το φοβερό δυστύχημα ήταν γεμάτος καπνούς, συντρίμμια, κραυγές πόνου και απόγνωσης, ανθρώπους νεκρούς, τραυματισμένους και άλλους που έτρεχαν πανικόβλητοι να βοηθήσουν ή να απομακρυνθούν.
Ο απολογισμός της τραγωδίας ήταν 84 νεκροί, μαζί με τον άτυχο οδηγό της Mercedes, και περίπου 170 τραυματίες καθιστώντας την το χειρότερο ατύχημα που έχει συμβεί ποτέ στην ιστορία του μηχανοκίνητου αθλητισμού.
Το παράδοξο για πολλούς ήταν ότι παρά το εφιαλτικό σκηνικό, οι υπεύθυνοι αποφάσισαν ο αγώνας να συνεχιστεί κανονικά με το σκεπτικό ότι αν ο κόσμος άρχισε να φεύγει μαζικά, θα μπλόκαρε τους δρόμους εμποδίζοντας τα ασθενοφόρα και τους διασώστες να κινηθούν στο σημείο και να περιθάλψουν τα θύματα της καταστροφής.
Η ομάδα της Mercedes, προς ένδειξη πένθους και σεβασμού, αποφάσισε παρ’ όλα αυτά να μην συνεχίσει και αποχώρισε από τον αγώνα. Το παράδειγμά της ακολούθησαν και τα οχήματα της Ferrari.
Η αγγλική ομάδα της Jaguar όμως αρνήθηκε να αποχωρήσει και χωρίς πλέον ανταγωνισμό ο Mike Hawthorn κατέκτησε μια άδοξη νίκη. Προς έκπληξη πολλών πανηγύρισε μάλιστα την πρωτιά του με την καθιερωμένη σαμπάνια του νικητή προκαλώντας την αντίδραση του κοινού και τα καυστικά σχόλια του τύπου.
Επίσης, στην αυτοβιογραφία του, που δημοσίευσε τρία χρόνια αργότερα, ο Hawthorn δεν αναφέρθηκε καθόλου στο σκηνικό που προκάλεσε το θανατηφόρο ατύχημα δυσαρεστώντας έντονα τους συναδέλφους του, που είχαν ζήσει μαζί του την τραγωδία. Σε μια τραγική ειρωνεία της τύχης, ο Mike Hawthorn σκοτώθηκε τον Ιανουάριο του 1959, καθώς προσπερνούσε μια Mercedes οδηγώντας τη Jaguar του.
Απόηχος
Η επίσημη ετυμηγορία για το ατύχημα κατόπιν των σχετικών ερευνών δεν έκρινε υπεύθυνο τον Hawthorn για την κίνησή του που προκάλεσε την αρχική σύγκρουση, ούτε κάποιον άλλο από τους οδηγούς, αλλά τοποθέτησε τις κατηγορίες στα ανεπαρκή πρότυπα ασφαλείας και τον γενικότερα επικίνδυνο σχεδιασμό της πίστας.
Το τραγικό συμβάν αποτέλεσε αφορμή να ανακατασκευαστούν διάφορα σημεία στη Le Mans και άλλες πίστες αγώνων για περισσότερη ασφάλεια, ενώ επίσης απαγορεύτηκαν οι αγώνες ταχύτητας σε Γαλλία, Ισπανία, Ελβετία, Γερμανία και αρκετές άλλες χώρες, τουλάχιστον μέχρι να αναβαθμιστούν οι πίστες τους.
Η ομάδα της Mercedes συμμετείχε στους υπόλοιπους κανονισμένους αγώνες της χρονιάς και μετά αποσύρθηκε τελείως από το άθλημα μέχρι τη δεκαετία του 1980.
Δείτε επίσης: Τα πρώτα αυτοκίνητα στην Ελλάδα και το πρώτο τροχαίο ατύχημα
