Στις Ιστορίες για Αγρίους της προηγούμενης εβδομάδας ανοίξαμε το πολυσυζητημένο θέμα των εγκληματικών χειρισμών, που χαρακτήρισαν τους γιατρούς του ναζιστικού καθεστώτος στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Με το πρόσχημα της προσφοράς στην επιστήμη οι γιατροί των Ναζί βασάνισαν απάνθρωπα και σκότωσαν χιλιάδες ανθρώπους, κυρίως Εβραίους, μεταξύ των οποίων πολλές γυναίκες και παιδιά.
Αναφερθήκαμε στους πιο γνωστούς γιατρούς που δραστηριοποιήθηκαν κυρίως στο Άουσβιτς πρωταγωνιστώντας σε εξωφρενικά πειράματα σε μικρά παιδιά, ανθρώπους με γενετικές ιδιαιτερότητες, έγκυες και μη γυναίκες, μεθόδους στείρωσης, επιτηδευμένες μολύνσεις και μαζικές εκτελέσεις.
Τα φρικτά βιώματα όμως των κρατουμένων στα διάφορα στρατόπεδα συγκέντρωσης δεν σταματούν εδώ και η λίστα με τους γιατρούς-δολοφόνους μένει να συμπληρωθεί και με μερικά ακόμα καθοριστικά πρόσωπα, τα οποία θα αναφέρουμε παρακάτω.
___________________________________
Πειράματα μεγάλου υψόμετρου και κατάψυξης
Sigmund Rascher
Αρχές του 1941 ο γιατρός και πτυχιούχος φυσικός Sigmund Rascher έστειλε μια επιστολή στον Himmler, όπου τον ενημέρωνε για την έρευνα που διεξάγει σχετικά με τις πτήσεις μεγάλου υψομέτρου και τις συνέπειές τους. Δήλωσε δυσαρεστημένος που ακόμα δεν είχαν γίνει δοκιμές σε ανθρώπους αναφέροντας επίσης ότι τέτοιες δοκιμές σε ζώα δεν ήταν ικανοποιητικές και θα μπορούσαν εύκολα να αποβούν άκρως επικίνδυνες και μοιραίες για τους ανθρώπους.
Η απάντηση ήρθε άμεσα και, όπως ήταν αναμενόμενο, ο Himmler του έδωσε τις ευλογίες του να χρησιμοποιήσει ελεύθερα τους κρατούμενους για τα πειράματά του. Την άνοιξη και το καλοκαίρι του 1942 ο Rascher ξεκίνησε τα περίφημα αυτά πειράματα στο στρατόπεδο Dachau χρησιμοποιώντας ένα φορητό θάλαμο πίεσης, που του παρείχε η Luftwaffe (Πολεμική Αεροπορία της Γερμανίας).
Τα θύματα βρίσκονταν κλειδωμένα στον θάλαμο και ο Rascher αυξομείωνε την εσωτερική πίεση σε ακραία επίπεδα προσομοιώνοντας τις συνθήκες που θα βίωνε ένας πιλότος κάνοντας ελεύθερη πτώση από μεγάλο υψόμετρο χωρίς οξυγόνο. Οι περισσότεροι κρατούμενοι που χρησιμοποιήθηκαν σ’αυτά τα πειράματα ήταν Πολωνοί και Ρώσοι, τους οποίους ο Rascher θεωρούσε γενικότερα μηδενικής αξίας ανθρώπους.
Περίπου 300 άνθρωποι χρησιμοποιήθηκαν βίαια επίσης από τον ίδιο στα περίφημα “πειράματα κατάψυξης” που ακολούθησαν. Στόχος ήταν να βρεθεί ο καλύτερος τρόπος να ζεσταίνονται και να επιβιώνουν οι Γερμανοί στρατιώτες, που υπέφεραν από υποθερμία στα πολεμικά μέτωπα του Βορρά.
Οι κρατούμενοι-πειραματόζωα τοποθετούνταν γυμνοί σε παγωμένους χώρους ή δεξαμενές νερού ως και για πάνω από 10 ώρες, ενώ στη συνέχεια επιχειρούταν η αναθέρμανσή τους με διάφορες μεθόδους, κάποιες φορές και ρίχνοντάς τους σε βραστό νερό.
Ο Rascher ευελπιστώντας να κερδίσει μια υψηλή πανεπιστημιακή θέση παρουσίασε τα αποτελέσματα των ερευνών του σε δύο ιατρικά συνέδρια της Νυρεμβέργης.
Παρόμοια πειράματα με θαλασσινό νερό αυτή τη φορά, διεξήχθησαν και το καλοκαίρι του 1944 στο Νταχάου, ενώ την ίδια περίοδο ο Rascher ολοκλήρωσε και τις τυπικές κάψουλες κυανίου που δημιουργούσε.
Παρόμοια πειράματα στο στρατόπεδο Νταχάου πραγματοποίησε και ο Αυστριακός φυσικός Hans Eppinger.
Μαζί με τον καθηγητή Wilhelm Beiglböck χρησιμοποίησαν περίπου 90 Ρομά κρατούμενους, στους οποίους χορηγούσαν αποκλειστικά θαλασσινό νερό αντί κανονικής τροφής για να διαπιστώσουν κατά πόσο θα πέθαναν ή θα παρουσίαζαν σοβαρά συμπτώματα σε περίπου 6-12 ημέρες. Τα θύματα υπέφεραν από σοβαρή αφυδάτωση και μάρτυρες ανέφεραν ότι είχαν δει κάποιους να γλείφουν τα πλυμένα πατώματα σε μια προσπάθεια να γευτούν λίγο νερό.
Ένα μήνα πριν κληθεί να καταθέσει στη δίκη της Νυρεμβέργης, στις 25 Σεπτεμβρίου του 1946, ο Eppinger αυτοκτόνησε πίνοντας δηλητήριο διστάζοντας φυσικά να αντιμετωπίσει την δικαιοσύνη για τις αισχρές πράξεις του.
Είναι γνωστό το γεγονός ότι ο Hans Eppinger είχε ταξιδέψει στη Μόσχα το 1936 για να θεραπεύσει τον σοβιετικό δικτάτορα Στάλιν, ενώ αργότερα κλήθηκε για τον ίδιο λόγο και από την βασίλισσα Μαρία της Ρουμανίας.
Ο προστατευόμενος του Himmler, Sigmund Rascher, διεξήγαγε επίσης πειράματα πήξης του αίματος για να επιβεβαιώσει την προληπτική αποτελεσματικότητα των δισκίων Polygal για την μείωση της αιμορραγίας από τραυματισμούς στον πόλεμο ή κατά τη διάρκεια χειρουργικών επεμβάσεων. Τα θύματα των σχετικών πειραμάτων ακρωτηριάζονταν χωρίς αναισθησία ή πυροβολούνταν στον αυχένα ή τον θώρακα πριν τους χορηγηθεί το δισκίο για να μελετηθούν οι αντιδράσεις τους.
Ο Sigmund Rascher αναπτύσσοντας θεωρίες για την επέκταση της γόνιμης ηλικίας των γυναικών πρόβαλλε συχνά το γεγονός ότι με την σύζυγό του Karoline “Nini” Diehl είχαν αποκτήσει τρία παιδιά ακόμα και μετά την ηλικία των 48 ετών.
Όταν γνωστοποίησαν ότι απέκτησαν και τέταρτο παιδί, η Karoline συνελήφθη πάνω στην προσπάθειά της να απαγάγει ένα μωρό και δεν άργησε να αποκαλυφθεί ότι και τα υπόλοιπα παιδιά τους τα είχαν αποκτήσει απαγάγοντας ή και αγοράζοντάς τα! Δεν θέλουμε καν να σκεφτούμε τη ζωή αυτών των παιδιών στα χέρια τέτοιων διεστραμμένων “γονιών”.
Ακόμα και ο Himmler “ξενέρωσε” με την είδηση αυτή και τον Απρίλιο του 1944 ο γιατρός συνελήφθη και κατηγορήθηκε επίσης για οικονομικές και επιστημονικές απάτες, καθώς και την δολοφονία του πρώην βοηθού του. Αυτός και η γυναίκα του καταδικάστηκαν με συνοπτικές διαδικασίες χωρίς δίκη μέσα στα ίδια στρατόπεδα συγκέντρωσης που εξαιτίας του βασανίστηκαν και πέθαναν εκατοντάδες άνθρωποι.
Εκτελέστηκε στο Νταχάου μαζί με άλλους κρατούμενους στις 26 Απριλίου του 1945, τρεις ημέρες πριν την απελευθέρωση του στρατοπέδου από τα αμερικανικά στρατεύματα. Στην δίκη της Νυρεμβέργης αργότερα τα πειράματά του θεωρήθηκαν απάνθρωπα και εγκληματικά, καθιστώντας τον Rascher ίσως την μοναδική περίπτωση γιατρού των Ναζί που τιμωρήθηκε παραδειγματικά για τις πράξεις του.
_______________________________
Συλλογές από εβραϊκούς σκελετούς και κομμάτια δέρματος
August Hirt
Ο ελβετο-γερμανικής καταγωγής August Hirt, έμεινε γνωστός μεταξύ των εγκληματικών γιατρών των Ναζί για τα πειράματα που διεξήγαγε με αέρια μουστάρδας, καθώς και για την προσπάθειά του να δημιουργήσει μια συλλογή εβραϊκών σκελετών και κρανίων.
Ήταν γόνος οικογένειας επιχειρηματιών και ολοκλήρωσε τις ιατρικές σπουδές του με ερευνητικό αντικείμενο την ανατομία και τα νευρικά κύτταρα. Από το 1930 ήταν καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Heidelberg, ενώ έγινε μέλος των SS το 1933 και της RuSHA το 1942, του οργανισμού που ήταν υπεύθυνος για τη “φυλετική και ιδεολογική καθαρότητα” των μελών των SS.
Υπήρξε επικεφαλής γιατρός της οργάνωσης από τον Αύγουστο του 1939 ως τον Απρίλιο του 1941 και δραστηριοποιήθηκε κυρίως στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Natzweiler-Struthof.
Όραμα και σχέδιο του που ευελπιστούσε να πραγματοποιήσει ήταν να δημιουργήσει το δείγμα ενός εβραϊκού σκελετού με συλλογή οστών από τους κρατούμενους, καθώς και μια συλλογή κρανίων “Ιουδαίων-Μπολσεβίκων”, στα πλαίσια της έρευνάς του περί των φυλών.
Θεωρούσε ότι η εβραϊκή φυλή βρισκόταν σε στάδιο εξαφάνισης και ότι ήταν ευκαιρία να συλλεχθούν δείγματα ανατομίας αυτών των “αηδιαστικών και χαρακτηριστικών υπανθρώπων”, δείγματα που σπάνιζε και γενικότερα να υπάρχουν στα χέρια της επιστήμης.
Τον Αύγουστο του 1943 και έχοντας πάρει άδεια από τον Himmler, ο Hirt και οι βοηθοί του επέλεξαν με προσοχή 115 κρατούμενους (79 Εβραίους άντρες και 30 γυναίκες, 2 Πολωνούς και 4 Ασιάτες), τους οποίους έβαλαν αρχικά σε καραντίνα για να μην προσβληθούν από την επιδημία τύφου στο στρατόπεδο. Μετά την τελική επιλογή, 86 από αυτούς οδηγήθηκαν στο στρατόπεδο Natzweiler-Struthof.
Εκεί οι κρατούμενοι αυτοί τράφηκαν καλά, ώστε να έχουν υγιή εμφάνιση και στη συνέχεια χωρίστηκαν σε ομάδες και θανατώθηκαν σε θαλάμους αερίων μικρής κλίμακας, που επέτρεπαν στα σώματά τους να διατηρηθούν άθικτα. Τα πτώματα κατέληγαν στο εργαστήριο του Hirt, όπου θα “ξεδιάλεγε” τα οστά τους για να δημιουργήσει τη συλλογή του.
Αυτή η συλλογή όμως δεν πρόλαβε ποτέ να ολοκληρωθεί. Όταν οι Συμμαχικές δυνάμεις άρχισαν να πλησιάζουν, η έρευνα σταμάτησε και ο Himmler διέταξε να καταστραφούν όλα τα αποδεικτικά στοιχεία της. Όταν απελευθερώθηκε το Στρασβούργο ανακαλύφθηκαν απομεινάρια των 86 σωμάτων διατηρημένα στη φορμόλη και θάφτηκαν στο δημοτικό νεκροταφείο της πόλης. Η ταυτότητα των συγκεκριμένων θυμάτων δεν έγινε ποτέ γνωστή.
Ο ίδιος ο August Hirt εγκατέλειψε την πόλη το 1944 και κατέφυγε στη νότια Γερμανία. Τελικά αυτοκτόνησε στις 2 Ιουνίου του 1945 σε ηλικία 47 ετών, όμως τα απομεινάρια του βρέθηκαν και αναγνωρίστηκαν στα μέσα του 1960. Είχε ήδη περάσει ερήμην του από δίκη για στρατιωτικά εγκλήματα πολέμου το 1953.
Enno Lolling
Μια ακόμα περίπτωση γιατρού των SS, που ασχολήθηκε με μακάβριες συλλογές από τους φυλακισμένους είναι ο Enno Lolling. Υπήρξε μέλος του Ναζιστικού κόμματος από το 1931, ενώ από τον Ιούνιο του 1941 τέθηκε επικεφαλής γιατρός όλων των στρατοπέδων συγκέντρωσης επιβλέποντας όλες τις ιατρικές μονάδες των SS.
Την περίοδο που είχε διορισθεί στο στρατόπεδο Νταχάου είχε διατάξει να γίνει μια συλλογή από κομμάτια δέρματος κρατουμένων, που είχαν πάνω τα τατουάζ με τους αριθμούς ταυτοποίησης τους, και να σταλούν στο Βερολίνο. Εκατοντάδες υγιείς φυλακισμένοι θανατώθηκαν με ένεση στην καρδιά, ώστε να μην αλλοιωθούν τα τατουάζ. Ο Lolling διέταξε επίσης τους γιατρούς SS να πειραματιστούν με την συρρίκνωση ανθρώπινων κεφαλιών, κάτι που, σύμφωνα με τις πηγές, πραγματοποιήθηκε σε τουλάχιστον τρία θύματα.
Ο Enno Lolling αυτοκτόνησε και αυτός στις 27 Μαΐου του 1945 στο στρατιωτικό νοσοκομείο της πόλης Flensburg σε ηλικία 56 ετών.
____________________________________
Πειραματικές χειρουργικές επεμβάσεις και ναρκωτικά
Hans Kurt Eisele
Ο Hans Eisele προερχόταν από μια μικρομεσαία οικογένεια με πατέρα αγιογράφο και αργότερα υπήρξε και ο ίδιος παντρεμένος με τρία παιδιά. Εντάχθηκε ανάμεσα στα μέλη των SS το 1940 και τον επόμενο χρόνο ήταν γιατρός στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Buchenwald.
Σύμφωνα με τις πηγές, ευθύνεται για τον θάνατο 300 φυλακισμένων που υπέφεραν από φυματίωση. Συχνά επίσης πραγματοποιούσε διάφορες πειραματικές χειρουργικές επεμβάσεις χωρίς αναισθησία βασανίζοντας απάνθρωπα τους ασθενείς κρατούμενους κάθε ηλικίας και πολλές φορές -προκαλώντας τον θάνατό τους.
Το 1942 ο Eisele κλήθηκε να πολεμήσει με τον στρατό των SS στο Ανατολικό Μέτωπο και αρχές του 1945 στάλθηκε στο στρατόπεδο Νταχάου, όπου υπηρέτησε κάτω από τον πρώτο ιατρό του καταυλισμού Fritz Hintermayer. Στη δίκη που έγινε στο στρατόπεδο τον Δεκέμβριο του 1945 καταδικάστηκε σε θάνατο για κάποιες εκτελέσεις που είχε συμμετάσχει. Ωστόσο το 1947 οι κατηγορίες εναντίον του χαρακτηρίστηκαν αβέβαιες και η θανατική καταδίκη του μετατράπηκε σε 10 χρόνια φυλάκιση. Μετά από άλλη μια αίτηση το 1952 ο Eisele αφέθηκε ελεύθερος.
Άρχισε να ασχολείται ξανά με την ιατρική, αλλά το 1958 βλέποντας ότι κινδυνεύει να οδηγηθεί ξανά σε δίκη, κατέφυγε σε ένα προάστιο του Κάιρου αλλάζοντας και το όνομά του. Επέζησε από μια απόπειρα δολοφονίας του με βόμβα μέσα σε αλληλογραφία και πέθανε τελικά κάτω από άγνωστες συνθήκες στις 3 Μαΐου του 1967 μέσα στο σπίτι του.
Klaous Schilling
Ο Klaus Schilling ήταν Γερμανός ειδικός τροπικών φαρμάκων με διαβόητη συμμετοχή στα απάνθρωπα πειράματα στο στρατόπεδο Νταχάου εις βάρος χιλιάδων αιχμαλώτων.
Με πρόφαση την έρευνά του σχετικά με την ελονοσία ο Schilling διεξήγαγε πειράματα στους κρατουμένους καθ’ όλη την διάρκεια του πολέμου παίρνοντας την ευθύνη για περίπου 400 θανάτους.
Παρόλο που υποστήριζε ότι τα σχετικά πειράματα για την ελονοσία ήταν εντελώς αβλαβή, πολλοί κρατούμενοι έφτασαν να “ποτίζονται” με συνθετικά ναρκωτικά σε ως και θανατηφόρες δόσεις ή να εκτίθενται με τη βία σε μολυσμένα κουνούπια κλεισμένοι σε κλουβιά. Πολλοί από όσους επέζησαν απέκτησαν μόνιμα προβλήματα.
Το 1945 καταδικάστηκε από το Γενικό Στρατιωτικό Δικαστήριο μαζί με άλλους 40 γιατρούς για εγκλήματα πολέμου και ανήθικη κακοποίηση κρατουμένων και εκτελέστηκε στην κρεμάλα στις 28 Μαΐου του 1946 σε ηλικία 74 ετών.
Μια ειδοποιός διαφορά του Klaus Schilling με τους προηγούμενους γιατρούς των Ναζί που έχουμε αναφέρει είναι ότι δεν έγινε ποτέ μέλος των SS, ενώ διεξήγαγε τις έρευνές του για λογαριασμό τόσο της ναζιστικής Γερμανίας όσο και της φασιστικής Ιταλίας.
____________________________________
Οι πρωτεργάτες των εγκληματικών μεθόδων
Κλείνοντας ένα αφιέρωμα για τους γιατρούς των Ναζί δεν θα μπορούσαμε να μην αναφέρουμε και δύο πρόσωπα του καθεστώτος, που μπορούν να θεωρηθούν ηθικοί αυτουργοί όλων των ιστορικών εγκλημάτων του πολέμου, τους Eugen Fischer και Albert Widmann.
Eugen Fischer
Ο καθηγητής ανθρωπολογίας και ευγονικής Eugen Fischer ήταν αυτός που εμπνεύστηκε και καθιέρωσε τα στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Συμμετείχε σε απάνθρωπα ιατρικά πειράματα με θύματα τουλάχιστον 600 παιδιά Γαλλο-αφρικανών στρατιωτών μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, τα οποία υπέβαλαν σε συνθήκες αποστείρωσης.
Δεν προσχώρησε ποτέ στο Ναζιστικό Κόμμα, όμως βρισκόταν πάντα στενά δίπλα σε αυτό και ο Χίτλερ χρησιμοποίησε θεωρίες του Widmann περί ευγονικής στο βιβλίο του “Ο Αγών μου”.
Με τις έρευνές του όρισε τις προδιαγραφές για τον προσδιορισμό της φυλετικής προέλευσης και ανέπτυξε τη λεγόμενη κλίμακα Fischer-Saller. Αυτά με πειράματα κυρίως σε Τσιγγάνους και Αφρικανο-γερμανούς.
Σύμφωνα με τις πηγές, ο Fischer δεν οδηγήθηκε ποτέ ενώπιον της δικαιοσύνης και τελικά πέθανε το 1967 σε ηλικία 93 ετών.
Albert Widmann
Ο Albert Widmann ήταν ουσιαστικά ο εμπνευστής του Προγράμματος Ευθανασίας και των μαζικών εκτελέσεων στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Μαζί με τους August Becker και Helmut Kallmeyer υπήρξε από τους πρωτεργάτες του Προγράμματος Ευθανασίας Τ-4 και συμμετείχε στα πρώτα πειράματα με θανατηφόρα αέρια. Αιτήθηκε να προμηθευτεί αέριο μονοξειδίου του άνθρακα, τοξικά φάρμακα για τους παιδικούς θαλάμους θανάτωσης και ειδικών για τα πειράματα νοσοκομειακών μονάδων.
Περίπου 5.000 μικρά παιδιά δολοφονήθηκαν σε όλη την διάρκεια του πολέμου με θανατηφόρες ενέσεις έχοντας αποσπαστεί συνήθως βίαια από τους γονείς τους.
Ο Widmann ξεκίνησε τις έρευνες για πιθανές μεθόδους αερισμού για να καθορίσει τον καλύτερο τρόπο μαζικής θανάτωσης με αέριο. Τα πρώτα του πειραματόζωα ήταν ζώα. Ένας από τους κύριους στόχους του έργου του Widmann ήταν να ελαχιστοποιήσει τον ψυχολογικό αντίκτυπο που είχαν οι δολοφονίες πάνω στους δολοφόνους.
Πειραματίστηκε με τον δυναμίτη ως μέσο μαζικής θανάτωσης δοκιμάζοντας τουλάχιστον δύο πειραματικές μαζικές δολοφονίες με εκρηκτικά, καθώς και με θαλάμους, όπου διοχετευόταν αέριο από εξάτμιση κινητήρα αυτοκινήτων. Παρεμπιπτόντως, αυτός ο έλεγχος εξάτμισης του κινητήρα ενέπνευσε την ανάπτυξη φορτηγών αερίου.
Ειδικότητα του Widmann ήταν να λύνει προβλήματα (ή να δημιουργεί σε δεύτερη ανάγνωση) και το ποιο ήταν το είδος του προβλήματος δεν τον επηρέαζε.
“Αφού δόθηκαν εντολές να σκοτώσουμε τους ψυχικούς ασθενείς στην περιοχή, δεν υπήρχε τίποτα για μένα να σκεφτώ.”
Δικάστηκε τελικά δύο φορές για τα εγκλήματα πολέμου που διέπραξε και τελικά κατέληξε να περάσει έξι χρόνια και έξι μήνες στη φυλακή και πέθανε το 1986 σε ηλικία 74 ετών.
________________________________
Ένα ουδέτερο και ψυχρώς επιστημονικά σκεπτόμενο μάτι θα υποστήριζε ότι για να αποκτήσει η ανθρωπότητα πλήρως επιβεβαιωμένες γνώσεις για τον ανθρώπινο οργανισμό θα χρειαζόταν πράγματι να γίνουν πειράματα στους ίδιους τους ανθρώπους. Και αυτό ακριβώς υποστήριζαν ότι έκαναν και οι Ναζί με τους μελλοθάνατους Εβραίους κρατούμενους.
Οι λεπτομέρειες των όσων διαδραματίζονταν μέσα στα ιατρικά εργαστήρια των στρατοπέδων συγκέντρωσης αποκρύφθηκαν σκόπιμα και πολλές από τις αισχρότητες που βίωσαν οι κρατούμενοι έγιναν γνωστές μέσα από μαρτυρίες.
Λένε ότι στον πόλεμο όλα επιτρέπονται, γιατί αυτή είναι η φύση του, όμως οι ίδιες οι ανθρώπινες νομοθεσίες έχουν την δυνατότητα να αναγνωρίζουν και να κατακρίνουν εγκλήματα πολέμου ορίζοντας τα όρια της ηθικής.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι εκείνη την εποχή δεν υπήρχε ακόμα κάποιος επίσημος κώδικας δεοντολογίας σχετικά με την ιατρική έρευνα, στον οποίο θα μπορούσαν να βασιστούν οι δικαστές για να ζητήσουν τον λόγο από τους κατηγορούμενους ναζιστές γιατρούς. Μέχρι πριν τον πόλεμο άλλωστε ο Γερμανικός Ιατρικός Σύλλογος θεωρούνταν προοδευτικός και δημοκρατικός, αφού πραγματευόταν σημαντικά ζητήματα δημόσιας υγείας και προέβαινε σε ρυθμίσεις για την ασφάλεια ασθενών και εργαζόμενων.
Η εξτρεμιστική φυλετική ιδεολογία, που ενεπλάκη στις ιατρικές έρευνες, και τα γεγονότα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου όμως στάθηκαν καθοριστική αφορμή για να δημιουργηθεί ο “Κώδικας της Νυρεμβέργης” τον Αύγουστο του 1947.
Ένας κώδικας αρχών αναφορικά με τα ζητήματα ηθικής που προκύπτουν στα επιστημονικά πειράματα με υποκείμενο τον άνθρωπο, ο οποίος βασίστηκε αρκετά στις αρχές του Όρκου του Ιπποκράτη.
Η διεθνής κοινότητα μέχρι σήμερα δεν έχει αποδεχθεί επίσημα ως νόμο τον Κώδικα της Νυρεμβέργης, καθώς και μόνο η πειραματική αντικειμενοποίηση του ανθρώπου που πραγματεύεται θεωρήθηκε μη-πολιτισμένη, ασαφής και ότι απευθύνεται σε πολύ συγκεκριμένες παραβιάσεις. Ωστόσο θεωρείται το πιο σημαντικό έγγραφο στην ιστορία της ηθικής δεοντολογίας της κλινικής έρευνας, η οποία είχε μαζική επιρροή στην θεμελίωση των παγκόσμιων ανθρώπινων δικαιωμάτων.
Οι 10 αρχές που ορίστηκαν με τον Κώδικα της Νυρεμβέργης είναι οι εξής:
1. Η εθελοντική συναίνεση του εξεταζόμενου είναι απολύτως απαραίτητη.
2. Το πείραμα πρέπει να είναι τέτοιο ώστε να παράγει καρποφόρα αποτελέσματα για το καλό της κοινωνίας, απροσέγγιστο μέσω άλλων μεθόδων ή μέσον μελέτης και όχι τυχαίο και περιττό.
3. Το πείραμα θα πρέπει να σχεδιαστεί και να βασίζεται σε αποτελέσματα πειραμάτων σε ζώα, στην γνώση του φυσικού ιστορικού της νόσου ή άλλον προβλημάτων υπό μελέτη για να διασφαλιστεί ότι τα αναμενόμενα αποτελέσματα θα δικαιολογήσουν την εκτέλεση του πειράματος.
4. Το πείραμα πρέπει να διεξάγεται έτσι ώστε να αποφεύγεται κάθε περιττή σωματική και ψυχική οδύνη και τραυματισμός.
5. Δεν πρέπει να διεξάγεται πείραμα όταν υπάρχει εκ των προτέρων υποψία θανάτου ή τραυματισμού ως αποτέλεσμα. Εκτός, ίσως, σε εκείνα τα πειράματα όπου οι πειραματικοί γιατροί χρησιμεύουν επίσης ως υποκείμενα.
6. Ο βαθμός κινδύνου, δεν πρέπει να υπερβαίνει εκείνον που καθορίζεται από την ανθρωπιστική σημασία του προβλήματος που καλείται να επιλυθεί από το πείραμα.
7. Θα πρέπει να γίνουν οι κατάλληλες προετοιμασίες και να υπάρξουν οι κατάλληλες εγκαταστάσεις για την προστασία του εξεταζόμενου, ακόμη και από τις ελάχιστες πιθανότητες τραυματισμού, αναπηρίας ή θανάτου.
8. Το πείραμα πρέπει να διεξάγεται μόνο από επιστημονικά εγκεκριμένα πρόσωπα. Ο υψηλότερος βαθμός εμπειρίας και φροντίδας θα πρέπει να απαιτείται σε όλα τα στάδια του πειράματος από εκείνους που διεξάγουν ή συμμετέχουν σε αυτό.
9. Κατά τη διάρκεια του πειράματος ο εξεταζόμενος είναι ελεύθερος να τερματίσει το πείραμα εάν έχει φτάσει στη φυσική ή ψυχική κατάσταση όπου η συνέχιση του πειράματος του φαίνεται αδύνατη.
10. Κατά τη διάρκεια του πειράματος, ο υπεύθυνος επιστήμονας πρέπει να είναι προετοιμασμένος να τερματίσει το πείραμα σε οποιοδήποτε στάδιο, εάν έχει πιθανό λόγο να πιστεύει κατά την άσκηση της καλής πίστης, την ανώτερη ικανότητα και την προσεκτική κρίση που απαιτείται από αυτόν, ότι η συνέχιση του πειράματος είναι πιθανό να οδηγήσει σε τραυματισμό, αναπηρία ή θάνατο του εξεταζόμενου.