Ένας συμπαθητικός γκριζομάλλης κύριος με γυαλιά, ένας διακεκριμένος γιατρός υπεράνω κάθε υποψίας, θεωρείται ένας από τους πιο δαιμόνιους κατά συρροή δολοφόνους παγκοσμίως έχοντας δολοφονήσει ύπουλα πάνω από 200 ασθενείς του.
Ο Harold Shipman αναφέρεται ως ο μόνος Βρετανός γιατρός που έχει καταδικαστεί για το φόνο ασθενών του και είναι γνωστός με τα ψευδώνυμα “Δόκτωρ του θανάτου” ή και… “ο καλός γιατρός”…
__________________________________
Ο Harold Frederick Shipman, για τους φίλους “Fred”, γεννήθηκε στις 14 Ιανουαρίου του 1946 στο Nottingham της Αγγλίας και σε μια μικροαστική οικογένεια ευσεβών Μεθοδιστών.
Δεν υπάρχουν αναφορές ότι έζησε κάτι περίεργο ή αρνητικό στα παιδικά του χρόνια (όπως η συντριπτική πλειοψηφία των εγκληματιών), πέρα από το γεγονός ότι ήταν το αγαπημένο παιδί της αυταρχικής μητέρας του, η οποία του ασκούσε μεγάλη επιρροή.
Εκείνη του “φύτεψε” ουσιαστικά ένα αίσθημα ανωτερότητας, που είχε ως αποτέλεσμα ο Fred να μην έχει πολλούς φίλους και να είναι αρκετά απομονωμένος.
Υπήρξε όμως ένας πολύ καλός αθλητής, δρομέας μεγάλων αποστάσεων, που είχε κερδίσει αρκετές διακρίσεις και είχε διατελέσει και αντιπρόεδρος της αθλητικής ομάδας του σχολείου του.
Όταν ο Frederick ήταν 17 ετών, η μητέρα του διαγνώστηκε με προχωρημένο καρκίνο του πνεύμονα και πέθανε μετά από ένα σύντομο διάστημα στις 21 Ιουνίου του 1963. Όσο βρισκόταν δίπλα της να τη φροντίζει, είχε γοητευτεί από την θετική επίδραση που είχε η χορήγηση μορφίνης στους πόνους της, στοιχείο που έμελλε ο ίδιος να χρησιμοποιήσει αργότερα με όχι και τόσο καλές προθέσεις.
Ο “καλός γιατρός”
Ο θάνατος της μητέρας του τον καταρράκωσε και τότε ήταν ουσιαστικά που αποφάσισε να γίνει γιατρός. Αφού έδωσε εξετάσεις δύο φορές, κατάφερε τελικά να εισαχθεί στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Leeds, από όπου αποφοίτησε το 1970. Κατόπιν άρχισε να δουλεύει στο Γενικό Νοσοκομείο της πόλης Pontefract και το 1974 διορίστηκε ως γενικός γιατρός στο Ιατρικό Κέντρο Abraham Ormerod του Todmorden.
Εν τω μεταξύ, από τον Νοέμβριο του 1966, στα 19 του χρόνια, είχε παντρευτεί την 17χρονη Primrose May Oxtoby και μέχρι το ’74, που δούλευε πλέον ως γιατρός, είχαν ήδη δύο παιδιά. Αργότερα απέκτησαν άλλα δύο.
Παρότι θεωρούταν αξιόλογος στη δουλειά του, το 1975 το νοσοκομείο ανακάλυψε ότι ο Shipman συνταγογραφούσε στον εαυτό του μεγάλες ποσότητες του παυσίπονου πεθιδίνη (ένα ισχυρό και δυνητικά εθιστικό φάρμακο, που συχνά χρησιμοποιείται ως υποκατάστατο της μορφίνης και της ηρωίνης σε εθισμένα άτομα).
Το σκάνδαλο αποκαλύφθηκε όταν συνάδελφοί του παρατήρησαν ότι έγραφε τεράστιες ποσότητες του ναρκωτικού φαρμάκου στους ασθενείς του χωρίς λόγο. Του επιβλήθηκε πρόστιμο 600 λίρες και καταδίκη για πλαστογραφία και έμεινε για λίγο σε μια κλινική αποκατάστασης στο York, ώστε να ξεπεράσει τον εθισμό του.
Το 1977 πήρε τη θέση του γενικού γιατρού στο Ιατρικό Κέντρο Donneybrook στην πόλη Hyde κοντά στο Manchester. Ασχολούταν με τη θεραπεία ισχυρών και χρόνιων ασθενειών παρέχοντας προληπτική φροντίδα και εκπαίδευση υγείας στους ασθενείς και θεωρούταν ένας αξιοσέβαστος γιατρός στο χώρο.
Αναφέρεται πως εξαρχής εντυπωσίαζε τους γύρω του με την αφοσίωση που έδειχνε και την σκληρή του δουλειά και είχε δημιουργήσει μια γκάμα ασθενών, που τον έβλεπαν σαν θεό τους. Είχε μάλιστα δώσει και τηλεοπτικές συνεντεύξεις σχετικά με την σωστή αντιμετώπιση των ανθρώπων με διανοητικές διαταραχές. Όλοι φαινόταν να του δείχνουν ιδιαίτερα μεγάλη εκτίμηση και εμπιστοσύνη και το μόνο ίσως που λεγόταν γι’ αυτόν ήταν ότι εμφάνιζε μια αλαζονική συμπεριφορά απέναντι στους κατώτερους σε θέση συναδέλφους του.
Το 1993 έστησε και το δικό του ιατρείο στην 21 Market Street της πόλης, όπου οι ασθενείς έκαναν ουρές καθημερινά για να εξεταστούν από τον αγαπημένο τους γιατρό.
Κανείς τους βέβαια δεν γνώριζε για το πρόβλημα εθισμού στο παρελθόν του. Όπως και κανείς τους δεν γνώριζε ότι ο Shipman ένα διάστημα προμήθευε αμφεταμίνες σε νεαρούς ρέιβερς για τα πάρτι τους, ενώ έδινε και επικίνδυνα χάπια αδυνατίσματος σε διάφορες κοπέλες της πόλης, που ζητούσαν τη βοήθειά του.
Ακόμα και όταν αποκαλύφθηκαν οι δεκάδες δολοφονίες ασθενών του, πολλοί αρνούνταν να αποδεχθούν την αλήθεια και συνέχισαν να τον υποστηρίζουν και να του εύχονται να είναι δυνατός και να χαμογελάει.
“Δόκτωρ Θάνατος”
Μέσα σ’ αυτά τα χρόνια που ο Shipman απολάμβανε όλη αυτή την αγάπη, την εμπιστοσύνη και τη δημοσιότητα ως γιατρός, ταυτόχρονα είχε αναπτύξει και μια κρυφή και ανήθικη δράση.
Ορισμένοι συνεργάτες ή συνάδελφοι του άρχισαν να παρατηρούν ότι το ποσοστό θνησιμότητας των ασθενών του ήταν ασυνήθιστα μεγάλο, ενώ ένας από αυτούς παρατήρησε επίσης ότι πολλοί πέθαιναν σε παρόμοια στάση: πλήρως ντυμένοι και καθισμένοι ή ξαπλωμένοι στον καναπέ τους.
Το πρώτο που είχε τραβήξει την προσοχή τους ήταν το γεγονός ότι ο Shipman είχε προσυπογράψει έναν αρκετά μεγάλο αριθμό αποτεφρώσεων για ηλικιωμένες γυναίκες.
Όταν κάποιοι του μίλησαν για την παρατήρησή τους, εκείνος τους διαβεβαίωσε ότι δεν συμβαίνει κάτι περίεργο ή ανησυχητικό. Είναι σύνηθες άλλωστε, άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας και μάλιστα με χρόνιες παθήσεις να προσβάλλονται εύκολα από μικροασθένειες ή να παρουσιάζουν διάφορες επιπλοκές και να χάνουν τη ζωή τους. Ή τουλάχιστον αυτός είναι ένας πολύ βολικός τρόπος να εξηγήσει κανείς συχνά πολλούς μαζεμένους θανάτους…
Λίγο αργότερα, μια ακόμα γιατρός, η Dr. Susan Booth, αποφάσισε ότι έπρεπε να ενημερώσει τον τοπικό ιατροδικαστή για τον ύποπτο αριθμό θανάτων των ασθενών του Shipman και εκείνος με τη σειρά του επικοινώνησε σύντομα με την αστυνομία. Ξεκίνησε μια μυστική έρευνα, όμως αρχικά χωρίς αποτέλεσμα, αφού όλα τα αρχεία του Shipman φαινόντουσαν σωστά.
Λίγο καιρό αργότερα έγινε και δεύτερη πιο διεξοδική έρευνα, όπου τελικά αποκαλύφθηκε ότι ο, αξιόλογος κατά τα άλλα, γιατρός πείραζε τα ιατρικά αρχεία των ασθενών του όσον αφορά την επιβεβαίωση της αιτίας θανάτου τους.
__________________________________
Το τελευταίο θύμα του Dr. Shipman, που άρχισε να ξετυλίγει το κουβάρι της εγκληματικής του δράσης, ήταν η 81χρονη χήρα Kathleen Grundy, η οποία βρέθηκε νεκρή στο σπίτι της στις 24 Ιουνίου του 1998. Ο γιατρός ήταν ο τελευταίος άνθρωπος που την είχε δει ζωντανή και στο πιστοποιητικό θανάτου της είχε γράψει ότι πέθανε από γηρατειά, ενώ είχε δηλώσει ότι δεν ήταν αναγκαίο να γίνει νεκροψία.
Η κόρη της νεκρής γυναίκας, η δικηγόρος Angela Woodruff, παραξενεύτηκε όταν έμαθε ότι η μητέρα της, είχε ήδη κάνει τη διαθήκη της χωρίς εκείνη να το γνωρίζει. Οι αμφιβολίες για την αυθεντικότητα της διαθήκης αυτής εντάθηκαν όταν αποκαλύφθηκε ότι η Grundy δεν είχε αφήσει τίποτα στην κόρη της και τα εγγόνια της, αλλά είχε κληροδοτήσει 386.000 λίρες στον Shipman!
Έχοντας πλέον υποπτευθεί τον Shipman η δικηγόρος απευθύνθηκε στις αρχές, που σύντομα ξεκίνησαν σχετική έρευνα.
Το σώμα της Grundy εκταφίστηκε για να εξεταστεί και ανακάλυψαν σ’αυτό ίχνη ηρωίνης, που της είχαν χορηγηθεί λίγο πριν πεθάνει και χρησιμοποιούταν συχνά για την εξομάλυνση του πόνου σε ασθενείς με καρκίνο.
Προς υπεράσπισή του ο Shipman ισχυρίστηκε ότι η γυναίκα ήταν εθισμένη και τους έδειξε και κάποια σχόλια που είχε γράψει γι’ αυτό στο ηλεκτρονικό του ιατρικό περιοδικό. Έρευνα όμως στον υπολογιστή του έδειξε ότι αυτά τα σχόλια είχαν γραφτεί μετά τον θάνατο της γυναίκας, προφανώς επίτηδες.
Κάπως έτσι ο αξιαγάπητος Δόκτορ Shipman συνελήφθη στις 7 Σεπτεμβρίου του 1998 και οι αρχές ξεκίνησαν άμεσα έρευνες σχετικά και με τους υπόλοιπους ασθενείς του που είχαν πεθάνει.
Αυτό που αποκαλύφθηκε από τις υπόλοιπες νεκροψίες και ελέγχους στα αρχεία σόκαρε τους πάντες. Αρχικά ερευνήθηκαν 15 περιπτώσεις θανάτων ως δείγματα, στις οποίες ο γιατρός ήταν ο τελευταίος που βρέθηκε με τους ασθενείς και ακολουθούσε το ίδιο μοτίβο:
τους χορηγούσε θανατηφόρες δόσεις διαμορφίνης (ηρωίνης), υπέγραφε ο ίδιος τα πιστοποιητικά θανάτου τους και στη συνέχεια παραποιούσε τα ιατρικά τους αρχεία, ώστε να φαίνεται ότι οι ασθενείς δεν ήταν καλά στην υγεία τους. Παράλληλα “πείραζε” και τις διαθήκες όσων μπορούσε, ώστε να τους αποσπάσει μεγάλα χρηματικά ποσά.
Σε πολλές περιπτώσεις τους τρομοκρατούσε πείθοντάς τους ότι χρειάζονται τα φάρμακα που τους πρότεινε κάνοντας μετά τον “ήρωά” τους. Οι ετεροχρονισμένες καταχωρήσεις όμως στα ηλεκτρονικά αρχεία ήταν που τελικά πρόδωσαν και επιβεβαίωσαν τις πραγματικές του κινήσεις. Ουδέν κρυπτόν.
Επίσης βρέθηκαν στο γκαράζ του και κατασχέθηκαν κοσμήματα συνολικής αξίας περίπου 10.000 λιρών, τα περισσότερα από τα οποία επιβεβαιώθηκε ότι δεν ανήκαν στον ίδιο και την οικογένεια.
Δεδομένης της καλής και στοργικής εικόνας του Shipman ως γιατρού όλα τα προηγούμενα χρόνια, είναι σχεδόν αδύνατο να εξακριβωθεί πότε ακριβώς άρχισε να δολοφονεί τους ασθενείς του και πόσους τελικά είχε δολοφονήσει.
Ο ίδιος μάλιστα επέμενε να αρνείται τις κατηγορίες, ενώ οι αρχές είχαν κενό στις έρευνές τους όσον αφορά τους ασθενείς που είχαν αποτεφρωθεί και δεν μπορούσαν να εξετάσουν τα σώματά τους.
Ο Shipman συνήθιζε να προτρέπει τις οικογένειες των νεκρών να αποτεφρώσουν τους συγγενείς τους τονίζοντας ότι δεν χρειαζόταν να γίνει περαιτέρω νεκροψία, αφού στα αρχεία του έγραφε ότι πέθαιναν από φυσικά κυρίως αίτια. Όταν οι συγγενείς του έκαναν περισσότερες ερωτήσεις σχετικά με τις αιτίες θανάτου, εκείνος τους έδινε δικές του ηλεκτρονικές ιατρικές σημειώσεις, που επιβεβαίωναν τα λεγόμενά του.
Και όπως καταλαβαίνετε, οι περισσότεροι απλά δεχόντουσαν τυφλά την άποψη ενός φαινομενικά αξιόλογου γιατρού… Έτσι όμως έμειναν για πάντα με την απορία αν οι άνθρωποι τους πέθαναν πράγματι φυσιολογικά ή υπήρξαν θύματα του “Δόκτωρ του Θανάτου”.
_________________________________
Το ποιος ήταν ο λόγος που ο Dr. Shipman στράφηκε στις δολοφονίες, με οικονομικά κίνητρα ή χωρίς, είναι κάτι που δεν μπόρεσε να εξακριβωθεί με σιγουριά. Κάποιοι ειδικοί υποστήριξαν ότι μέσα σε μια ψυχική του αναταραχή εκδικούταν για τον θάνατο της μητέρας του χρησιμοποιώντας τις δόσεις παυσίπονων που ίσως θεώρησε ότι σκότωσαν κι εκείνη.
Άλλοι αναφέρουν ότι πιθανόν σχεδίαζε να μαζέψει αρκετά χρήματα και να μετακομίσει σε άλλη περιοχή συνεχίζοντας την πετυχημένη του καριέρα. Μια πιο wannabe “ανθρωπιστική” πλευρά υποστήριξε ότι ο Shipman έδινε στις ηλικιωμένες δόσεις μορφίνης ως έναν τρόπο να αφαιρέσει λίγο βάρος από το εθνικό σύστημα υγείας… Η πλαστογράφηση ερχόταν αναγκαστικά, ώστε να κλείσει αναίμακτα η καρτέλα του κάθε ασθενούς.
Ίσως τελικά όμως δεν μπορούσε απλά να αντισταθεί σε όλη αυτή την αίσθηση του να το παίζει θεός και να αποδεικνύει ότι μπορεί τόσο να σώσει ζωές, όσο και να τις αφαιρέσει.
Καταδίκη, τέλος και νέες αποκαλύψεις
Ο Dr. Shipman οδηγήθηκε σε δίκη στις 5 Οκτωβρίου του 1999, που κράτησε για τέσσερις μήνες. Η γυναίκα του και τα παιδιά του ήταν εκεί σε μια άκρη παρακολουθώντας χωρίς να δείχνουν ιδιαίτερες εκφράσεις συναισθημάτων και χωρίς να μιλούν στους δημοσιογράφους. Αναφέρεται όμως ότι υποστήριζαν την αθωότητά του.
Ο γιατρός καθ’ όλη τη διάρκεια της δίκης του αρνούταν να παραδεχθεί τα επιστημονικά στοιχεία εναντίον του και επέμενε να δηλώνει αθώος ως το τέλος αποφεύγοντας επίσης να κάνει περαιτέρω δηλώσεις εκτός του δικαστηρίου.
Τελικά, στις 31 Ιανουαρίου του 2000, κρίθηκε οριστικά ένοχος για τις δολοφονίες των ασθενών του και τις πλαστογραφίες και καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη με τη σύσταση να μην απελευθερωθεί ποτέ.
__________________________________
Ο Shipman κλείστηκε στη φυλακή, όμως οι αρχές δεν σταμάτησαν να ψάχνουν πληροφορίες και στοιχεία και για τα υπόλοιπα πιθανά θύματά του.
Τέσσερα χρόνια αργότερα, στις 13 Ιανουαρίου του 2004 ο 58χρονος Harold Shipman βρέθηκε κρεμασμένος στο κελί του.
Άλλοι χαρακτήρισαν την αυτοκτονία του εμφανή δειλία, άλλοι πανηγύρισαν και άλλοι εκνευρίστηκαν περισσότερο, που είχε χαθεί πλέον η ευκαιρία να αποσπαστούν από τον ένοχο ομολογίες και στοιχεία για τους χαμένους συγγενείς τους.
Το γεγονός πάντως προκάλεσε μεγάλο ζήτημα στις δημόσιες συζητήσεις, με μια πλευρά να υποστηρίζει ότι θα έπρεπε η ισόβια ποινή να αντικατασταθεί με αόριστη, ώστε οι κρατούμενοι να διατηρούν την ελπίδα της απελευθέρωσης και να μειωθεί το φαινόμενο να αφαιρούν μόνοι τους τη ζωή τους.
Το κίνητρο πάντως της αυτοκτονίας του Shipman παραμένει αμφίβολο, αφού πληροφορίες αναφέρουν ότι ο ίδιος είχε πει σε έναν επιτηρητή ότι σκέφτεται να αυτοκτονήσει, ώστε να εξασφαλίσει για τη γυναίκα του σύνταξη. Πράγματι η γυναίκα του πήρε πλήρη ιατρική σύνταξη μετά τον θάνατό του, την οποία δεν θα δικαιούταν αν ο άντρας της είχε περάσει τα 60 του χρόνια.
_________________________________
Νέες έρευνες, που ολοκληρώθηκαν και δημοσιεύτηκαν το 2002, αποκάλυψαν ότι ο Shipman είχε σκοτώσει τουλάχιστον 215 από τους ασθενείς του από το 1975 ως και το 1998, περίοδο κατά την οποία εργάστηκε σε δύο διαφορετικά νοσοκομεία, πέρα από το προσωπικό του ιατρείο.
Η πλειοψηφία των θυμάτων του ήταν ηλικιωμένες γυναίκες, που δεν είχαν στην πραγματικότητα πρόβλημα υγείας. Ανάμεσα στα θύματά του όμως θεωρείται ότι υπάρχουν ακόμα και μικρά παιδιά.
Συνολικά, από το 1971 ως το 1998, πέθαναν 459 άτομα από τους ασθενείς του Shipman, αλλά παραμένει αβέβαιο το πόσα από αυτά υπήρξαν θύματα δολοφονίας.
Το 2005, δημιουργήθηκε ένας κήπος μνήμης για τα θύματα του Dr. Shipman στο πάρκο της πόλης Hyde, που ονομάζεται Garden of Tranquility.
__________________________________
Νομίζουμε πολλές φορές στερεοτυπικά ότι μερικά πτυχία και ένας ηχηρός τίτλος καθιστούν αυτόματα έναν άνθρωπο ως αξιόλογο ή ηθικό ή αυθεντία. Είναι και κάποια επαγγέλματα που ανέκαθεν ιντριγκάρουν και “παγιδεύουν” την αντίληψη της κοινής γνώμης.
Γιατροί, δικηγόροι, πολιτικοί, η θεωρούμενη ελίτ των επαγγελμάτων, είναι ταυτόχρονα συχνά πρωταγωνιστές σε σοβαρά σκάνδαλα, καταστροφικές κοινωνικές δράσεις και ποικίλες έμμεσες ή άμεσες δολοφονίες.
Και δεν είναι καν περίεργο, αφού είναι άνθρωποι με σημαντική εξουσία στα χέρια τους και μια εικόνα “ειδικών” που ο κόσμος έχει μάθει να σέβεται by default, μια τέλεια καβάντζα δηλαδή για δουλειές “κάτω από το τραπέζι”.
Πόσες χιλιάδες χρόνια θα πρέπει να ζήσει όμως ακόμα η ανθρωπότητα για να καταλάβει ότι δεν υπάρχουν δεδομένα που δεν μεταβάλλονται, ότι τα φαινόμενα απατούν και ότι οποιοσδήποτε άνθρωπος μπορεί να είναι ικανός για όλα;
Μπροστά δε μάλιστα στον βωμό του χρήματος, όρκοι στον Ιπποκράτη και λοιποί κώδικες δεοντολογίας και νομιμότητας τείνουν να ξεχνιούνται πολύ εύκολα…
