202 χρόνια συμπληρώνονται φέτος από την χρονιά που ξεκίνησε επίσημα η Ελληνική Επανάσταση, ο εθνικός απελευθερωτικός αγώνας από τον τούρκικο ζυγό. Παρόλο που επαναστατικές και σημαντικές πολεμικές δράσεις πραγματοποιούνταν και όλα τα προηγούμενα χρόνια, το 1821 ήταν η χρονιά που όλοι οι πολέμαρχοι του ελληνικού έθνους συμφώνησαν να συνεργαστούν για την εθνική μας ελευθερία μέχρι τελικής πτώσης.
Το κύριο και συνοπτικό σύνθημα της Επανάστασης ήταν:
Ελευθερία ή Θάνατος
Τα βασικά συστατικά, που χαρακτήριζαν τους Έλληνες και υπήρξαν τότε η καθοριστική κινητήριος δύναμη στον αγώνα για την Εθνική Παλιγγενεσία ήταν τρία: η βαθιά αγάπη για την πατρίδα, η αληθινή πίστη στον Θεό και ο πόθος για το υπέρτατο αγαθό της ελευθερίας.
Με τα ισχυρότερα κίνητρα οι Έλληνες αγωνιστές ρίχτηκαν στον αγώνα, με ιστορική ανδρεία και αυταπάρνηση και αφοσιωμένοι στα ιδανικά για τα οποία τελικά θυσιάστηκαν αφήνοντας μια παραδειγματική παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές.
Το πνεύμα των Ελλήνων που πρωτοστάτησαν στην Ελληνική Επανάσταση και της γενικότερης ιδέας που χαρακτήριζε τον ηρωικό τότε λαό διαφαίνεται ξεκάθαρα μέσα από τα αποφθέγματα των ίδιων των πρωταγωνιστών του αγώνα.
Σήμερα διάφοροι καλοπροαίρετοι και κακοπροαίρετοι αναλυτές γράφουν τις δικές τους δοξασίες και θεωρίες για το τι συνέβη εκείνα τα χρόνια επηρεασμένοι από ιδεολογικές τους προκαταλήψεις. Όμως καμία σύγχρονη και κατόπιν εορτής άποψη δεν μπορεί να αλλάξει την πραγματικότητα της ιστορίας, που προκύπτει μέσα από το πλήθος των πηγών, από τα λόγια και τα γραπτά των ανθρώπων που έζησαν και πρωταγωνίστησαν στα αληθινά γεγονότα.
“Μάχου υπέρ πίστεως και Πατρίδος.
Στρέψατε τοὺς ὀφθαλμούς σας, ὦ Συμπατριῶται, καὶ ἴδετε τὴν ἐλεεινήν μας κατάστασιν! ἴδετε ἐδῶ τοὺς Ναοὺς καταπατημένους! ἐκεῖ τὰ τέκνα μας ἁρπαζόμενα διὰ χρῆσιν ἀναιδεστάτην τῆς ἀναιδοῦς φιληδονίας τῶν βαρβάρων τυράννων μας! τοὺς οἴκους μας γεγυμνωμένους, τοὺς ἀγρούς μας λεηλατισμένους καὶ ἡμᾶς αὐτούς ἐλεεινὰ ἀνδράποδα!
Εἶναι καιρὸς νὰ ἀποτινάξωμεν τὸν ἀφόρητον τοῦτον Ζυγόν, νὰ ἐλευθερώσωμεν τὴν Πατρίδα, νὰ κρημνίσωμεν ἀπὸ τὰ νέφη τὴν ἡμισέληνον νὰ ὑψώσωμεν τὸ σημεῖον, δι’ οὗ πάντοτε νικῶμεν! λέγω τὸν Σταυρόν, καὶ οὕτω νὰ ἐκδικήσωμεν τὴν Πατρίδα, καὶ τὴν Ὀρθόδοξον ἡμῶν Πίστιν ἀπὸ τὴν ὰσεβῆ τῶν ἀσε-βῶν Καταφρόνησιν.”
Αλέξανδρος Υψηλάντης (Προκήρυξη της Επανάστασης)
______________________________________
“Όταν αποφασίσαμε να κάμομε την Επανάσταση, δεν εσυλλογισθήκαμε ούτε πόσοι είμεθα ούτε πώς δεν έχομε άρματα ούτε ότι οι Τούρκοι εβαστούσαν τα κάστρα και τας πόλεις ούτε κανένας φρόνιμος μας είπε “πού πάτε εδώ να πολεμήσετε με σιταροκάραβα βατσέλα;”, αλλά ως μία βροχή έπεσε εις όλους μας η επιθυμία της ελευθερίας μας, και όλοι, και ο κλήρος μας και οι προεστοί και οι καπεταναίοι και οι πεπαιδευμένοι και οι έμποροι, μικροί και μεγάλοι, όλοι, εσυμφωνήσαμε εις αυτό το σκοπό και εκάμαμε την Επανάσταση.”
(Θεόδωρος Κολοκοτρώνης)
________________________________________
“Τούτην την πατρίδα την έχομεν όλοι μαζί, και σοφοί κι’ αμαθείς και πλούσιοι και φτωχοί και πολιτικοί και στρατιωτικοί και οι πλέον μικρότεροι άνθρωποι, όσοι αγωνιστήκαμεν, αναλόγως ο καθείς, έχομεν να ζήσωμεν εδώ. Το λοιπόν δουλέψαμεν όλοι μαζί, να την φυλάμε κι’ όλοι μαζί και να μη λέγη ούτε ο δυνατός “εγώ”, ούτε ο αδύνατος.
Ξέρετε πότε να λέγει ο καθείς “εγώ”; Όταν αγωνιστή μόνος του και φκειάση, ή χαλάση, να λέγη εγώ, όταν όμως αγωνίζονται πολλοί να φκειάνουν, τότε να λένε “εμείς”. Είμαστε εις το “εμείς” κι’ όχι εις το “εγώ”. Και εις το εξής να μάθωμεν γνώση, αν θέλωμεν να φκειάσωμεν χωριόν, να ζήσωμεν όλοι μαζί…“
(Απομνημονεύματα Μακρυγιάννη)
________________________________________
“Είναι θέλημα Θεού. Είναι κοντά μας και βοηθάει, γιατί πολεμάμε για την πίστη μας, για την πατρίδα μας, για τους γέρους γονιούς, για τα αδύνατα παιδιά μας, για την ζωή μας, την λευτεριά μας. Και όταν ο δίκαιος Θεός μας βοηθάει ποιος εχθρός ημπορεί να μας κάνει καλά;”
(Θεόδωρος Κολοκοτρώνης)
“Η ημέρα εκείνη, την οποίαν επιθυμούσαν οι πατέρες μας να την ιδούν, έφθασε και ο Νυμφίος έρχεται. Έφθασεν ο καιρός διά να λάμψη πάλιν ο Σταυρός και να λάβη πάλιν η Ελλάς, η δυστυχής Πατρίς μας, την ελευθερίαν της.”
(Άνθιμος Γαζής)
________________________________________
Η Ελληνική Επανάσταση είχε πολύ συγκεκριμένο χαρακτήρα και διαφοροποιήθηκε ουσιαστικά από εθνικές επαναστάσεις άλλων χωρών, όπως της Γαλλίας ή της Αμερικής.
“Η επανάστασις η εδική μας δεν ομοιάζει με καμμιάν απ’ όσαις γίνονται την σήμερον εις την Ευρώπην. Της Ευρώπης αι επαναστάσεις εναντίον της διοικήσεώς των είναι εμφύλιος πόλεμος. Ο εδικός μας πόλεμος ήτον ο πλέον δίκαιος, ήτον έθνος με άλλο έθνος, ήτον με ένα λαόν όπου ποτέ δεν ηθέλησε να αναγνωρισθή ως τοιούτος, ούτε να ορκισθή παρά μόνον ό,τι έκαμνεν η βία. Ούτε ο Σουλτάνος ηθέλησε να θεωρήσει τον Ελληνικόν λαόν ως λαόν, αλλ΄ ως σκλάβους.
Μίαν φοράν όταν επήραμεν το Ναύπλιον ήλθε ο Άμιλτον να με ιδή. Μου είπε ότι πρέπει οι Έλληνες να ζητήσουν συμβιβασμόν, και η Αγγλία να μεσιτεύση. Εγώ τού αποκρίθηκα, ότι αυτό δεν γίνεται ποτέ, ελευθερία ή θάνατος. Εμείς Καπετάν Άμιλτον ποτέ συμβιβασμόν δεν εκάμαμεν με τους Τούρκους. Άλλους έκοψε, άλλους σκλάβωσε με το σπαθί και άλλοι, καθώς εμείς, εζούσαμεν ελεύθεροι από γεννεά εις γεννεά.”
________________________________________
Ως γνωστόν, ο χειρότερος εχθρός ήταν και είναι πάντα οι προδότες, οι δοσίλογοι, οι “προσκυνημένοι”, όπως τους αποκαλούσαν και τότε οι Έλληνες αγωνιστές. Οι “Τουρκοπροσκυνημένοι”, οι πολιτικάντηδες και οι δήθεν φίλοι ξένοι, που έπρατταν για το προσωπικό τους συμφέρον συχνά συμπράτοντας με τον εχθρό και υπονομεύοντας τις προσπάθειες των επαναστατών.
Γι’ αυτή την εκ των έσω κατηγορία εχθρών μίλησαν όλοι οι μεγάλοι αγωνιστές αφήνοντας ένα σαφέστατο μήνυμα, που μόνο μάθημα θα πρέπει να γίνει.
“Αν αγαπάς τη λευτεριά σε ξένους μην ελπίζεις. Μόνος σου πάρ’ την αν μπορείς, αλλιώς δεν την αξίζεις.”
“Φωτιά και τσεκούρι στους προσκυνημένους.”
(Θ. Κολοκοτρώνης)
“Η νίκη θα είναι δική μας, αν βασιλεύση εις την ακαρδίαν μας μόνο το αίσθημα το ελληνικό. Ο φιλήκοος των ξένων είναι προδότης.”
(Ιωάννης Καποδίστριας)
“Οι Έλληνες δεν κάνουν ποτέ ειρήνην με ένα εχθρόν, οπού κατακρατεί τον ελληνικόν τόπον.”
“Κάλλιο για την πατρίδα κανένας να χαθεί, παρά να κρεμάσει φούντα για ξένον στο σπαθί.”
(Ρήγας Φεραίος)
“Και λευτερωθήκαμεν από τους Τούρκους και σκλαβωθήκαμεν εις ανθρώπους κακορίζικους, όπου ήταν η ακαθαρσία της Ευρώπης.”
(Ι. Μακρυγιάννης)
“Δυστυχισμένε μου λαέ καλέ και αγαπημένε. Πάντα ευκολόπιστε και πάντα προδομένε.”
(Δ. Σολωμός)
________________________________________
Είθε το πνεύμα της ιστορικής Ελληνικής Επανάστασης, των ηρώων αντρών και γυναικών, που έδωσαν ψυχή και σώμα για την ελευθερία και την τιμή αυτής της πατρίδας να ζωντανέψει ξανά σ’ αυτόν τον βασανισμένο και προδομένο ελληνικό λαό, να αναδυθεί ξανά από τις στάχτες του και να επανέρθει περήφανος στη θέση που του αξίζει αποτινάσσοντας από πάνω του κάθε ζυγό.
“Απ’ τα κόκαλα βγαλμένη των Ελλήνων τα ιερά, και σαν πρώτα ανδρειωμένη, χαίρε, ω χαίρε, Ελευθεριά!”
“Ποτέ δεν αποτυχαίνουν αυτοί που πεθαίνουν για έναν μεγάλο σκοπό.” (Λόρδος Βύρων)
Χρόνια πολλά, Ελλάδα! Χρόνια πολλά, Έλληνες!
