Η φράση “Δυστυχώς επτωχεύσαμεν” αποτελεί μια ιστορική αναφορά που αποδίδεται στον πρωθυπουργό της Ελλάδας, Χαρίλαο Τρικούπη. Πολλά χρόνια πριν και σε πολύ διαφορετικές καταστάσεις, αλλά δε γίνεται να μην ταυτιζόμαστε έστω και λίγο ακόμη και σήμερα.
Ο Τρικούπης, τότε, χρησιμοποίησε τη φράση σε ομιλία του στη Βουλή, αναφερόμενος στην οικονομική κατάσταση του κράτους και την αδυναμία του να αποπληρώσει το δημόσιο χρέος του. Η Κυβέρνησή του κήρυξε πτώχευση, η οποία και επέφερε την επιβολή του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου σε βάρος της Ελλάδας. Έκτοτε, η φράση αυτή χρησιμοποιείται για να δηλώσει αποτυχία, τόσο για οικονομικά θέματα όσο και για γενικότερους λόγους και γι’ αυτό την δανείζομαι, απ’ όπου προέρχεται και η έμπνευση του τίτλου.
Τις πταίει;
Δε μπορεί να έγιναν όλα σωστά. Προσέξτε, όμως, δεν κατηγορώ κανέναν κουνώντας το δάχτυλο. Απλά θέλω να τονίσω ότι κατά την διάρκεια της θητείας ενός Πρωθυπουργού θα γίνουν και σωστά και λάθη. Δεν είναι κακό να κάνεις λάθος, είναι κακό να μην το παραδέχεσαι όμως και στην συγκεκριμένη περίπτωση αρκετοί είναι αυτοί που βαυκαλίζονται στην Βουλή.
Μια χώρα που αποτελούσε παράδειγμα προς μίμηση τον Μάρτιο με τα άρτια αντανακλαστικά της στο πρώτο κύμα του Covid-19, ένα κύμα που έπληξε όλο τον κόσμο σε μία άκρως πρωτόγνωρη κατάσταση, κι’ όμως η Ελλάδα ήταν ανάμεσα στους ελαχίστους που αντέδρασαν τάχιστα με αποτέλεσμα να αποτραπούν τα χειρότερα. Ξάφνου βρίσκεται να αποτελεί παράδειγμα προς αποφυγή, με τα καθημερινά κρούσματα και τους θανάτους να ξεφεύγουν σε αριθμούς, ελέω χείριστων κινήσεων με απόρροια τα τραγικά αυτά αποτελέσματα που βιώνουμε σήμερα.
Ναι έγιναν λάθη και πρέπει να τα παραδεχόμαστε. Λάθη απ’ όλους, αλλά το ψάρι πάντα βρωμάει από το κεφάλι. Τα λάθη αυτά έγιναν πατώντας πάνω σε αποφάσεις που ευνοούσαν τις λαθεμένες κινήσεις.
Τι θέλω να πω; Όταν το καλοκαίρι τα πάντα είναι ανοιχτά και δεν υπάρχει έλεγχος πουθενά, τότε ο καταστηματάρχης στην εστίαση και στα κέντρα διασκέδασης θα κοιτάξει να επωφεληθεί, εκμεταλλευόμενος κάθε πιθανό χώρο για να βάλει κόσμο με απόληξη τον συνωστισμό. Δεν είπα ότι συμφωνώ, γιατί πάνω απ’ όλα χρήζει υψίστης σημασίας και η ατομική ευθύνη και όχι μόνο οι κυβερνητικές αποφάσεις, αλλά ας παραδεχτούμε ότι η προχειρότητα και η χαλαρότητα κατάφεραν να “επιπλεύσουν” σε μια περίοδο που δεν θα έπρεπε, με τόσο τουρισμό και διασκέδαση.
Ο τουρισμός ήταν ένα άλλο κεφάλαιο, αν θέλουμε να δούμε πως φτάσαμε ως εδώ σήμερα. Κοιτάξαμε να εκμεταλλευτούμε φυσικά τα νησιά μας, έναν πλούτο που άλλες χώρες δεν έχουν, αλλά χωρίς κανέναν απολύτως έλεγχο στα σύνορα. Κανένα υγειονομικό διαβατήριο, όπως λέχθηκε στις αρχές του καλοκαιριού ότι θα υπάρξει, κανένα σοβαρό υγειονομικό πρωτόκολλο που να ορίζει αποστάσεις και προστασία και ξαφνικά συγχρωτισμός παντού με μηδαμινά πρόστιμα. Έλεγχος από τον ΕΟΔΥ που δεν γινόταν πουθενά, αστυνομικοί απλοί παρατηρητές πολλές φορές.
Αφού, λοιπόν, τον περασμένο Μάιο εξήλθαμε σταδιακά από το lockdown, άρχισαν οι διθύραμβοι για την κυβέρνηση. Πάντως, το ότι γλιτώσαμε τις εκατόμβες νεκρών που υπήρξαν σε άλλες χώρες είχε ως αποτέλεσμα να ξεχαστούν τα μέτρα που δεν έλαβε η Πολιτεία για στελέχωση των νοσοκομείων με τη μαζική πρόσληψη ιατρικού-νοσηλευτικού προσωπικού και με την αύξηση των κλινών ΜΕΘ, ενώ παράλληλα είχαν εκταμιευθεί δισεκατομμύρια γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο.
Ακολούθησε τον Ιούνιο το “restart” στον τουρισμό, με τον πρωθυπουργό να λέει, με φόντο το ηλιοβασίλεμα στην Καλντέρα, ότι υπάρχει «σχέδιο και, όπως πιστεύω ότι υποδειγματικά διαχειριστήκαμε την πρώτη φάση της πανδημίας, το ίδιο υποδειγματικά θέλουμε να διαχειριστούμε και το άνοιγμα του τουρισμού με ασφάλεια».
Το τι ακολούθησε με το άνοιγμα των συνόρων για τους τουρίστες είναι πλέον γνωστό τοις πάσι. Την ίδια ώρα που οι πρόσφυγες και οι κρατούμενοι στοιβάζονταν στα καμπ και τις φυλακές, αντίστοιχα, η κυβέρνηση άνοιγε τα σύνορα σε τουρίστες από χώρες κάποιες εκ των οποίων συνέχιζαν να έχουν σημαντικό αριθμό κρουσμάτων. Αυτό συνέβη, ωστόσο, χωρίς οι επιστήμονες να έχουν βρει τρόπο εξολόθρευσης του ιού και φυσικά χωρίς να έχουν “θωρακιστεί” τα νοσοκομεία της χώρας.
Έτσι, αυτό που δεν κατάφερε ο ιός σε πρώτη φάση στην Ελλάδα (να επεκταθεί, δηλαδή, δραματικά όπως συνέβη στις δυτικές και κεντρικές ευρωπαϊκές χώρες λόγω της συχνότητας των διακρατικών μετακινήσεων του πληθυσμού), κατέστη τελικά εφικτό με την επανεκκίνηση του τουρισμού. Κατά τα φαινόμενα, τα κρούσματα αυξήθηκαν, ακολούθως, και με τον συνωστισμό του κόσμου στα μέσα μαζικής μεταφοράς ανά την επικράτεια.
Την ίδια ώρα το “χάιδεμα” σε ιεράρχες και ιερείς, οι οποίοι αμφισβητούν ευθέως την ύπαρξη του ιού, συνεχιζόταν, με την κυβέρνηση να υποστηρίζει ότι η Εκκλησία έχει κρατήσει μια υπεύθυνη στάση όλο αυτό το διάστημα. Αντίθετα, στο στόχαστρο μπήκαν -σχεδόν αποκλειστικά – οι «ανεύθυνοι νέοι που μαζεύονται στις πλατείες», όταν έτσι κι αλλιώς στον ελλαδικό χώρο λειτουργούσαν – σχεδόν – τα πάντα!
Ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας. Είχαμε πολύ χρόνο και πρόσφορο έδαφος να προετοιμαστούμε και να δράσουμε γρήγορα και με άνεση και δεν το κάναμε. Χαλαρώσαμε και αυτή η χαλάρωση είναι υπαίτια γι’ αυτά που πληρώνουμε σήμερα και θα πληρώσουμε στο μέλλον, γιατί η πανδημία θα περάσει αλλά οι συνέπειες θα είναι μεγάλες. Δε νομίζω χωρίς κάποιον διακανονισμό οικονομικό και κάποιο ακόμη μνημόνιο να γλιτώσουμε το “κραχ”. Είναι στα σκαριά και το βλέπω να έρχεται!