Η συντήρηση και αποκατάσταση αρχαιοτήτων και έργων τέχνης απαιτεί δεξιοτεχνία και τεχνογνωσία, χρειάζεται χρόνο, υπομονή και επιμονή. Έχει όμως αυτή τη γοητεία του να κρατά κανείς την τέχνη και την ιστορία στα χέρια του, να μπορεί να την περιεργαστεί, να την μελετήσει και να φροντίσει για την διατήρησή της στον χρόνο.
Αυτή την γοητεία του επαγγέλματος αυτού μας επιβεβαίωσε και ο Αντώνης Μιχάλης, που δραστηριοποιείται ως συντηρητής παλαιών αντικειμένων εδώ και τουλάχιστον 15 χρόνια. Με ιδιαίτερη χαρά και περιέργεια συναντηθήκαμε μαζί του και κάναμε μια μεγάλη και χορταστική κουβέντα σχετικά με οτιδήποτε αφορά το παλιό αντικείμενο. Μέρος αυτής της εκτενούς κουβέντας, μοιραζόμαστε μαζί σας σήμερα…
__________________________
Πως αποφάσισες να ασχοληθείς με την συντήρηση; Ήταν κάτι που το ήθελες πάντα;
Εγώ αρχικά για τη συντήρηση δεν γνώριζα τίποτα. Μέχρι που τελείωσα το λύκειο, πήγα στρατό και γύρισα δεν ήξερα ότι υπάρχει αυτό σαν επάγγελμα. Μετά σε κάποια φάση δούλεψα στην αρχαιολογία κι εκεί πέρα έμαθα για όλο αυτό. Μπήκα στα εργαστήρια που ήταν οι συντηρητές μου, μίλησα μαζί τους, μου έδειξαν τι έκαναν και μου άρεσε πάρα πολύ. Μετά είδα ότι υπήρχε σχετική σχολή εδώ στο Βόλο και με το που βρήκα ευκαιρία, ξεκίνησα. Τελείωσα στα 2 χρόνια, παρακολουθούσα και κάποια μαθήματα συντήρησης αγιογραφίας ή και κεραμικής, όποτε είχα κενό. Αν έχεις τις βάσεις και ξέρεις και τεχνολογία υλικών, μετά μαθαίνεις πιο συγκεκριμένα κόλπα, τεχνικές, από όλα έχεις κάτι να πάρεις.
Οπότε τι θα έλεγες ότι είναι αυτό που σε κέρδισε τελικά σ’αυτή τη δουλειά;
Από μικρός είχα μια λατρεία για τα παλιά πράγματα. Θυμάμαι από μικρό τον εαυτό μου όποτε έβρισκα παλαιοπωλείο, έμπαινα μέσα και κοιτούσα. Είχα δηλαδή μια τάση από μικρός, αλλά με το πέρασμα των χρόνων την είχα ξεχάσει, γιατί πρέπει να βρεις και μια δουλειά να κάνεις, ξέρεις. Μέχρι τότε ασχολούμουν με τους υπολογιστές, γιατί είχα κλίση εκεί. Το άλλο άκρο δηλαδή!
Που ξέρεις, στο μέλλον μπορεί να συντηρείς παλιούς υπολογιστές!
Χαχα! Ναι, ένας του ’95 τώρα είναι ρετρό, έχει αξία! Θέλει να ξέρεις να συντηρήσεις παλιάς τεχνολογίας πλαστικό. Η συντήρηση άλλωστε εξελίσσεται. Συνέχεια ανακαλύπτονται νέες μέθοδοι, καινούριες τεχνικές επεξεργασίας και πάντα θα υπάρχει κάτι να συντηρηθεί.
Μιας και το ανέφερες, πότε κάτι θεωρείται ρετρό ή αντίκα και πως διαμορφώνεται η αξία του;
Οι συλλέκτες λένε ότι η αντίκα φτάνει την αξία της στα 100 χρόνια. Είναι vintage μέχρι τα 100 χρόνια, 1920-2020, από 200 χρόνια και πέρα θεωρείται αντίκα. Και όσο πιο παλιά, τόσο ανεβαίνει και η αξία του, γιατί χρειάζεται αρχείο, ιστορική καταγραφή, καταχώρηση στους καταλόγους. Πολύ παλιότερα αντικείμενα, μεσαιωνικά, βυζαντινά συνήθως πρέπει να πάνε στην αρχαιολογία. Και είναι και αναλόγως το αντικείμενο, αν είναι κάποιος πίνακας, για παράδειγμα, που ανήκει σε κάποιο μουσείο, πρέπει να πάει εκεί.
Το πως θα το κοστολογήσεις μετά εξαρτάται και από την κίνηση της αγοράς και από που είναι. Δηλαδή μπορεί, για παράδειγμα, να είναι ένα έπιπλο μέσα από τα γραφεία του Ματσάγγου ή από το Δημαρχείο, έχει κατευθείαν διαφορετική αξία.
Αντώνη, εσύ είχες για κάποια χρόνια και ένα παλαιοπωλείο. Πες μας μερικά πράγματα γι’ αυτό.
Ξεκίνησα με εργαστήριο και μετά έκανα ένα εργαστήριο μαζί με έκθεση στην Μαιάνδρου. Έκανα συντήρηση και εμπόριο αντίκας, ελληνικά κομμάτια μόνο, έπιπλα και αντικείμενα. Το κράτησα 6 χρόνια και το έκλεισα το 2011, ουσιαστικά λόγω της κρίσης. Πήγαινε πολύ καλά, πέρασε πολύς αξιόλογος κόσμος από το μαγαζί. Και επειδή είχα δει διάφορα σε άλλους, δεν προσπαθούσα να εκμεταλλευτώ τον κόσμο. Όλα στο μαγαζί είχαν τιμές επάνω, έβλεπες την αξία του και αν ήθελες το έπαιρνες. Πολλοί προσπαθούσαν να σε κλέψουν, αναλόγως πως σε κόβουν όταν θα μπεις μέσα. Εκείνα τα χρόνια υπήρχε και μια αφθονία.
Από το 2005 ως το 2010 περίπου ο κόσμος είχε καλά πράγματα και τα έδινε. Έκανες δηλαδή μια βόλτα κι έβρισκες δύο μπαούλα, τρία σεντούκια, δύο καναπέδες ξύλινους σκαλιστούς. Ήταν μια χρυσή περίοδος, ας πούμε, του παλιού αντικειμένου, που για κάποιο λόγο αφηνόταν στους δρόμους. Βέβαια δεν έμενε τίποτα για πολύ στους δρόμους. Όλα αυτά περισυλλέχθηκαν είτε από τσιγγάνους, είτε από ανθρώπους που είχαν ανάγκη.
Το κλείσιμο του μαγαζιού σου κόστισε στην πορεία της δουλειάς σου ή έχεις βρει άλλους τρόπους να δικτυώνεσαι μέχρι σήμερα;
Τότε δεν με πολυενδιέφερε, γιατί είχα ξεκινήσει να κάνω δημοπρασίες στο ίντερνετ με παλιά αντικείμενα και υπήρχε μεγάλη ζήτηση. Μετά έκλεισε κι αυτή η σελίδα, χρεωκόπησε και στράφηκα προς αλλού. Πήγα δούλεψα σε ένα ξυλουργείο, δεν μας πλήρωνε, έφυγα κάποια στιγμή. Πήρα όμως κι από ‘κει γνώσεις, έμαθα κι άλλες τεχνικές. Τώρα πάλι δουλεύω με κόσμο που με ξέρει από πριν, στόμα με στόμα, ξέρεις, έρχονται δουλειές. Όποτε είχα πρόβλημα και χρειαζόμουν λεφτά, η συντήρηση με βοηθούσε.
Οι άνθρωποι που έρχονται σε σένα, οι πελάτες σου γενικότερα είναι περισσότερο συλλέκτες ή μεταπωλητές;
Οι περισσότεροι είναι καθαρά ιδιώτες, που έχουν κάποια πράγματα που έχουν συναισθηματική αξία γι’ αυτούς και θέλουν να τα κρατήσουν, να συνεχίσουν να υπάρχουν. Βέβαια ένα καλό κομμάτι αν συντηρηθεί σωστά, μπορεί να πιάσει αρκετά αν πουληθεί. Για παράδειγμα, μια Singer ραπτομηχανή που είχα τελευταία, φέτος πέρασε στην κατηγορία αντίκα και από 100-200 ευρώ τώρα είναι στα 1.100 δολάρια. Όσο πιο καλά κιόλας συντηρηθεί κάτι, τόσο μεγαλύτερη και η αξία του.
Συνεπώς και το ποιος θα σου συντηρήσει κάτι είναι σημαντικό. Κάποιος μπορεί, αν θέλει να κάνει τη ζωή του πιο εύκολη, να ξηλώσει κάποιες επιφάνειες που θεωρεί ότι δεν φτιάχνονται, να βάλει καινούργιες από πάνω και να μην το καταλάβεις και ποτέ. Στην ουσία όμως, όταν κάνεις συντήρηση, πρέπει να χρησιμοποιείς ό,τι έχουν τα αντικείμενα και να τα επαναφέρεις. Αλλιώς καταστρέφεις όλη την αξία του και αντίστοιχα μειώνεται το κόστος, είναι σχεδόν για πέταμα.
Πως μπορείς να υπολογίσεις την χρονολογία ενός αντικειμένου, αν δεν αναγράφεται κάπου η ημερομηνία;
Υπάρχουν πολλοί τρόποι. Στα περισσότερα που είναι και χρηστικά αντικείμενα, φαίνεται από την τεχνοτροπία, τα υλικά που χρησιμοποιούσανε, τα δεσίματα των επίπλων, τα βερνίκια. Από τον τρόπο που είναι φτιαγμένο καταλαβαίνεις πολλά.
Κάποια εποχή π.χ. δεν χρησιμοποιούσαν καθόλου καρφιά, τα έπιπλα ήταν όλα δεμένα, έμπαινε κόλλα, τα κουμπώνανε μεταξύ τους και έμεναν έτσι για πάντα. Θεωρώ ότι αυτή ήταν και από τις καλύτερες εποχές της ελληνικής ξυλουργικής. Τα ελληνικά έπιπλα είναι mind blowing, κανονικό παζλ. Και η σύγχρονη βέβαια παραδοσιακή ξυλουργική είναι μόνο δέσιμο και κόλλες.
Τα περισσότερα τα έχουν φτιάξει Έλληνες ανώνυμοι καλλιτέχνες. Και αυτό είναι και το χειρότερο. Πολλά είναι έργα τέχνης από ανθρώπους που δεν μπορείς να τους βρεις, έχουν μείνει στην αφάνεια.
Οι πορσελάνες, οι πίνακες έχουν υπογραφές, το έπιπλο όχι. Είναι όμως από τα πιο σημαντικά κομμάτια, γιατί φέρνουν από πίσω παραδόσεις, διακοσμητικά σύμβολα διάφορων εποχών, που πολλοί δεν τα γνωρίζουν. Το λουλούδι π.χ. είναι παλαιοχριστιανικό σύμβολο, ο ήλιος, η πεντάλφα, το εξάκτινο.
Οπότε θέλει πολλή τεχνική και γνώση της ιστορίας, όπως καταλαβαίνουμε. Δεν μπορείς να το κάνεις χωρίς να ξέρεις τι χρησιμοποιούσαν, πότε, με ποιόν τρόπο κτλ. Αυτό θέλει ολόκληρη μελέτη.
Είναι σημαντικό να υπάρχει ταύτιση με το αντικείμενο, να ξέρεις τι έχεις απέναντί σου, να έχεις τεχνολογία υλικών, να ξέρεις δηλαδή τι θα χρησιμοποιήσεις που να το αντέχει και το υλικό. Θέλει να ξέρεις Ιστορία της Τέχνης οπωσδήποτε και σχετικά με το εκάστοτε αντικείμενο που ασχολείσαι.
Μπορεί να χρειαστεί να αντικαταστήσεις ένα δυό κομμάτια για λόγους στασιμότητας, αυτό δεν είναι κάτι κακό. Είναι όμως καταγεγραμμένο και είναι και με μια μέθοδο που είναι αντιστρέψιμη. Οι τσιγγάνοι και διάφοροι άλλοι π.χ. όταν παίρνουν τέτοια έπιπλα να τα φτιάξουν, παίρνουν ένα δραπανοκατσάβιδο και τα γαζώνουνε κανονικά, καρφί πάνω στο καρφί. Έχω πάρει πράγματα να συντηρήσω κι έχω αγανακτήσει με τις βλακείες που έχουν κάνει πάνω στα έπιπλα απλώς για να φαίνονται όρθια.
Σου έχει τύχει να πέσει στα χέρια σου κάτι τόσο κατεστραμμένο που να μην μπορείς να το “σώσεις”, να το επαναφέρεις;
Όχι, ακόμα κι αν είναι στη χειρότερη κατάσταση, σώζεται. Είχα μια πελάτισσα που είχε πέσει σε ψευτοσυντηρητές. Είχε μισό αρχοντικό έπιπλα, κομοδίνα, συρταριέρες κτλ, τα είχε δώσει σε ένα συνεργείο κι αυτοί τα έβαλαν σε μια αποθήκη. Η αποθήκη πλημμύρισε, τα παράτησαν κιόλας εκεί για τρία χρόνια και είχαν γίνει χάλια. Εν τω μεταξύ αυτοί εκεί δεν είχαν κάποιο εργαστήριο, το μέρος δεν ήταν σόι, δεν ξέρω τι ήταν τελικά. Αργότερα με βρήκε αυτή η γυναίκα μέσω κάποιου γνωστού, τα ανέλαβα και ένα ένα τα έφτιαξα. Αυτής ήταν τα χειρότερα!
Όμως συντήρησα και πολύ καλά πράγματα από την ίδια. Είχε μέσα στο αρχοντικό πράγματα που της είπα ότι αν το κάνει μουσείο, θα βγάλει πολλά. Επειδή είχε καταγωγές και από Αίγυπτο, είχε φοβερά έπιπλα μέσα από ευρωπαϊκές εκθέσεις, πράγματα από όλο τον κόσμο, περσικά με σκαλίσματα, πίνακες από Έλληνες ζωγράφους, συλλογές, πολύ όμορφα πράγματα, να τρελαίνεσαι.
Αυτή την περίοδο πάνω σε τι δουλεύεις;
Έχω ένα μπαούλο του 1862 που ήταν γαμήλιο δώρο της βασίλισσας Αμαλίας σε ένα ζευγάρι. Είναι κι αυτό μουσειακό κομμάτι, είναι σίγουρα αντίκα. Ήταν κάτι που συνηθιζόταν σαν δώρο εκείνη την εποχή, το μπαούλο με τα προικιά. Είναι δερμάτινο με δέσιμο από μπρούντζο. Αυτό πρέπει να συντηρηθεί, να γίνει αισθητική αποκατάσταση μετά, να το ντύσω εσωτερικά για να μπορεί να χρησιμοποιηθεί κανονικά.
Μίλησέ μας λίγο για τα στάδια που ακολουθείς στην διαδικασία της συντήρησης. Ποιά είναι αυτά;
Πρώτα είναι η καταγραφή του αντικειμένου, οπωσδήποτε κρατάς αρχείο με την ιστορία του, όλες τις πληροφορίες, κάνεις φωτογράφηση. Κανονικά κάνεις και σχεδίαση του αντικειμένου, κάτοψη, άποψη, διαστάσεις, σκελετός. Εγώ έβγαζα πατρόν για τα κομμάτια.
Επόμενο στάδιο είναι ο καθαρισμός. Κάνεις καλό ξεσκόνισμα, βλέπεις και καταγράφεις τις φθορές που έχει και κάνεις ένα σχεδιάγραμμα για το τι θα συντηρήσεις πρώτα, με ποιές τεχνικές, να δεις αν ένα υλικό μπορεί να επηρεάσει ένα άλλο κατά τη διαδικασία κτλ. Εγώ αποφεύγω να χρησιμοποιώ πολλά χημικά. Τα περισσότερα αντικείμενα μπορείς να τα κάνεις μηχανικό καθαρισμό, που είναι εξίσου αποτελεσματικός και λιγότερο επιβλαβής για σένα.
Μετά προχωράς στην επέμβαση πάνω στο αντικείμενο, την συντήρηση. Αφού διορθώσεις το πρόβλημα που υπήρχε, μετά προχωράς στην στερέωση, δηλαδή ό,τι αφορά την μελλοντική του κατάσταση. Προσπαθείς να αποτρέψεις πράγματα που μπορεί να του συμβούν, όπως να του βάλεις ένα προστατευτικό φιλμ για την υγρασία.
Μετά μπορείς να κάνεις και αισθητική αποκατάσταση, να συμπληρώσεις ίσως κάποια κομμάτια που λείπουν. Φυσικά φωτογραφίζεις γενικά όλα τα στάδια της συντήρησης, το αντικείμενο πριν και μετά.
Όσον αφορά την αισθητική αποκατάσταση, πόσο μπορεί δηλαδή ένας συντηρητής να παρέμβει σε ένα αντικείμενο;
Στην σύγχρονη συντήρηση η αισθητική αποκατάσταση έχει απαγορευτεί. Παλιά υπήρχε η τάση να τα φτιάχνουν όλα, το αυθεντικό να είναι ξερω’γω το 1/10 του αντικειμένου. Αμφορείς, ας πούμε, που βλέπουμε στα μουσεία, έχουν 4-5 κομμάτια από το αρχικό και έχουν συμπληρωθεί με πηλό ή γύψο βασισμένα σε καλούπια από τα αυθεντικά κομμάτια. Τώρα αυτό έχει σταματήσει.
Δεν θες να είναι λουστραρισμένο, φανταχτερό ένα παλιό αντικείμενο. Θες να βλέπεις ακριβώς αυτό που είναι.
Η αισθητική επέμβαση είναι σημαντική, αλλά πρέπει να καταλαβαίνεις που πρέπει να σταματήσεις. Είναι θέμα εμπειρίας. Δεν θες να το τελειοποιήσεις μέχρι να ξεράσει τα σωθικά του όλα, είναι ήδη επιβαρυμένο. Σταματάς τη διάβρωση και το διατηρείς. Όσο δείχνει ακόμα παλιό, είσαι σε καλό δρόμο. Αν αρχίσει να μοιάζει καινούριο, το ‘χεις καταστρέψει. Και μπορεί να έχεις κάνει ζημιά μη αναστρέψιμη καταστρέφοντας σημαντικά στοιχεία του αντικειμένου.
Κάτι που έχει συντηρηθεί με κάθε σωστή λεπτομέρεια, τι διάρκεια ζωής μπορεί να έχει μετά; Τι μπορεί να κάνει ένας κάτοχος παλιών αντικειμένων ώστε να τα διατηρήσει σε καλή κατάσταση;
Αν ο ιδιοκτήτης ενημερωθεί και φροντίσει τα παλιά αντικείμενα που έχει σωστά, μπορεί να μη χρειαστεί και ξανά συντήρηση.
Τα περισσότερα υλικά είναι ζωντανά, όπως το ξύλο, συνεχίζουν να ζουν με ένα τρόπο που εσύ δεν κατανοείς. Το μέταλλο ανά περιόδους θέλει να το ταΐζεις με κάτι λιπαρό για να μην σκουριάσει, το περνάς απλά με λίγο λάδι, που είναι φυσικό συντηρητικό, σε ένα πανί κι αυτό τρέφεται. Το δέρμα επίσης θέλει μια στο τόσο ενυδάτωση για να μην σκάσει, να μην κρακελάρει. Ακόμα και μεγάλες ρωγμές σε δέρμα, με καθημερινή ενυδάτωση σιγά σιγά θα κλείσουνε, απλώνει και έρχεται όλο ξανά στη θέση του.
Εγώ υποστήριζα και θα υποστηρίζω πάντα την μεταποίηση. Υπάρχουν παντού έτοιμα έπιπλα που πετιούνται, ενώ μπορείς να κρατήσεις την ξυλεία και να επαναξιοποιηθούνε. Δεν μπορείς για πάντα να ξεριζώνεις δάση ολόκληρα για να φτιάχνεις έπιπλα για ανθρώπους που τα κρατάνε 1-2 χρόνια και μετά τα πετάνε. Οτιδήποτε μπορείς να μεταποιήσεις ή να ανακυκλώσεις είναι καλό.
Από τα υλικά που διαχειρίζεσαι και με όσα γνωρίζεις μέχρι τώρα ποιο υλικό θα έλεγες ότι είναι πιο δύσκολο να συντηρηθεί και ποιο πιο εύκολο;
Το γυαλί είναι πιο δύσκολο. Το αρχαιολογικό γυαλί, παράδειγμα, θέλει πολλά level υπομονής, μπορεί να φτάσεις να δουλεύεις και με μικροσκόπιο για να καταφέρεις να κάνεις τις ενώσεις κτλ. Μετά παίζει ρόλο και η φθορά που έχει, το να δέσεις σωστά τα κομμάτια πριν τα κολλήσεις. Πιο εύκολο θα πω ότι είναι τα κεραμικά, μου αρέσουν, είναι πιο ευχάριστα.
Σου έχει τύχει να σου φέρει κάποιος αντιγραφές, δηλαδή κάτι που ενδεχομένως να αγόρασε για παλιό, αλλά ήταν απομίμηση;
Μια αντιγραφή Θεόφιλου. Το είχα δει στα τσιγγάνικα πάνω σε ένα μπαούλο ζωγραφισμένο και είχα κολλήσει. Το αγόρασα και το πήγα στα γραφεία Νεοκλασσικής Αρχαιολογίας που έχουμε εδώ και μου επιβεβαίωσαν ότι είναι αντίγραφο. Ήταν όμως πολύ καλό αντίγραφο! Μου είπε και ο διευθυντής εκεί ότι οι Τσιγγάνοι ζωγραφίζουν εξαιρετικά και ουσιαστικά το είχε κάνει ο ίδιος που μου το πούλησε. Ζωγράφισε Θεόφιλο πάνω στο μπαούλο για να το πουλήσει ως αυθεντικό φυσικά. Εγώ το πούλησα αργότερα στην Κύπρο σε έναν που αγόραζε μόνο αντίγραφα και μετά τα πουλούσε στο μαγαζί του ως αυθεντικά…!
Α ωραία! Είναι και κάτι που μάλλον γίνεται πολύ συχνά και εύκολα, αντίγραφα να πωλούνται ως αυθεντικά, γιατί και πολύς κόσμος δεν έχει τις γνώσεις να τα ξεχωρίσει.
Με τις αντίκες γίνεται μάχη. Υπάρχει ένα υπόγειο κύκλωμα, που δεν φαίνεται πουθενά, δεν το ξέρει κανείς, το οποίο διακινεί ατελείωτα για χρόνια αντίκα. Από χέρι σε χέρι, από στόμα σε στόμα, μεταξύ συλλεκτών διακινούνται κομμάτια που δεν γίνονται ποτέ φανερά ότι υπάρχουν. Όταν το είδα αυτό μου είχε κάνει τρομερή εντύπωση, μιλάμε για απίστευτα κομμάτια. Κομμάτια που δεν είχα την τσέπη να τα βάλω στο μαγαζί και δεν εμπιστευόμουν κιόλας, γιατί μπορεί να ήταν κλεμμένα. Κάποιοι τα ψάχνουν αυτά και τα θέλουν και πολύ, δεν είναι πολύ ασφαλές να τα έχεις βιτρίνα στο μαγαζί σου. Είναι πράγματα που κοστίζουν πολύ καλά λεφτά.
Δεν σταματάει κάτι να είναι συλλεκτικό, με τα χρόνια μόνο ανεβαίνει σαν αξία. Κάποιοι φτάνουν να μην έχουν να φάνε για να αγοράσουν ένα κομμάτι, έχουν πρόβλημα. Άλλους τους βλέπεις να κοιτάνε αντικείμενα και να τους τρέχουν τα σάλια, λες “δεν γίνεται αυτό”.
Μπορεί κάποιοι από αυτούς να μην αναγνωρίζουν απαραίτητα την χρηματική αξία ενός αντικειμένου, αλλά να αντιδρούν συναισθηματικά σε αυτό, δηλαδή να τους θυμίζει ίσως κάτι. Φανταζόμαστε το έχεις συναντήσει κι αυτό.
Ναι, θυμάμαι στο μαγαζί μερικοί κοιτούσαν τα πράγματα και κλαίγανε. Μου έλεγαν πράγματα που θυμούνται, πως χρησιμοποιούσαν κάτι και τους έφερνε συγκίνηση. Μαζεύουν συναισθηματισμό αυτά τα αντικείμενα.
Για να κλείσουμε, πες μας μια περίπτωση που ανέλαβες και την θυμάσαι χαρακτηριστικά για κάποιο λόγο.
Είχαμε μπει μια φορά να αδειάσουμε ένα σπίτι, που ο τύπος, ο γιός του ιδιοκτήτη, δεν είχε πάρει τίποτα. Είχαμε δώσει 350 ευρώ, μας είπε “αδειάστε το και φωνάξτε με να πάρω το κλειδί”. Και μπαίνουμε μέσα και βλέπουμε συλλογές από βιβλία, μπιζουτιέρα με όλα τα κοσμήματα μέσα, χρυσές λίρες, σφραγισμένα ποτά. Με το που το είδα, τον ρώτησα πολλές φορές αν έχει δει τι υπάρχει εκεί μέσα, αν είναι σίγουρος ότι δεν θέλει κάτι. Επέμενε ότι ξέρει και δεν θέλει τίποτα! Κάπως θυμωμένα το έλεγε, σαν να ήταν σε άρνηση. Τον ρώτησα ξανά, μην βρούμε κανέναν μπελά. Ήταν μια απίστευτη περίπτωση και τα περισσότερα κομμάτια πουλήθηκαν σε χρόνο ρεκόρ. Είχα φτάσει σε σημείο υπερκορεσμού, ήταν τόσα που δεν ήξερα που να τα βάλω, είχαν περάσει από το μαγαζί οι πάντες.
Περίεργη περίπτωση όντως, αλλά καλή για σένα! Εμείς πάντως θα σου ευχηθούμε καλή συνέχεια στις δουλειές σου με όλο και πιο ενδιαφέροντα αντικείμενα να έρχονται στα χέρια σου και ευχαριστούμε για την ωραία κουβέντα!
__________________________
Για οτιδήποτε σχετικό χρειαστείτε, μπορείτε να βρείτε τον Αντώνη Μιχάλη (One Old Key) εδώ.
Συνέντευξη: Άννα-Μαρία Κέκια, Διαμαντούλα Χατζηαντωνίου
Φωτογραφικό υλικό: Αντώνης Μ. (One Old Key)
