Το όνομά της Agatha Christie είναι συνυφασμένο με τις αστυνομικές ιστορίες μυστηρίου. Είναι η κορυφαία συγγραφέας του είδους και εκείνη με τις περισσότερες πωλήσεις μυθιστορημάτων μέχρι σήμερα. Η λογοτεχνική μητέρα του πασίγνωστου ντεντέκτιβ Ηρακλή Πουαρό ήταν μια γυναίκα δραστήρια, πανέξυπνη και δημιουργική, στοιχεία που αποδεικνύονται και από το μοναδικό και πλούσιο συγγραφικό της έργο.
___________________________________
Η Agatha Mary Clarissa Miller γεννήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου του 1890 στο Devon της Νοτιοδυτικής Αγγλίας σε μια οικογένεια μεσαίας τάξης. Παρά τις δυνατότητες της εποχής της, αλλά και της οικογένειάς της, δεν πήγε ποτέ στο σχολείο. Δέχτηκε εκπαίδευση στο σπίτι, κυρίως από τον Αμερικανό πατέρα της. Η μητέρα της, που είχε ταλέντο στην αφήγηση ιστοριών, δεν της επέτρεπε να μάθει γραφή και ανάγνωση πριν τα 8 της χρόνια. Η μικρή Αγκάθα όμως, βαριόταν εύκολα και ψαχνόταν για μάθηση. Έμαθε να γράφει και να διαβάζει μόνη της με την βοήθεια των δύο μεγαλύτερων αδερφών της από την ηλικία των 5 ετών.
Αγαπούσε να διαβάζει βιβλία και χανόταν μέσα στις ιστορίες και τους μύθους τους. Αγαπημένοι της συγγραφείς ήταν ο Αλέξανδρος Δουμάς, ο Κάρολος Ντίκενς, ο Γουόλτερ Σκοτ και ο Anthony Hope μεταξύ άλλων.
Τα παιδικά της χρόνια ήταν όμορφα και πάντα η ίδια τα αναπολούσε ευχάριστα. Ώσπου όμως στιγματίστηκαν από ένα δυσάρεστο γεγονός: τον θάνατο του πατέρα της από πνευμονία, όταν εκείνη ήταν 11 ετών.
Μετά τον θάνατο του πατέρα της και τα οικονομικά προβλήματα που προέκυψαν στην οικογένεια, η Αγκάθα δέθηκε ακόμα περισσότερο με την μητέρα της. Έγινε το στήριγμά της, αφού τα δύο μεγαλύτερα αδέρφια της είχαν φύγει πλέον από το σπίτι.
Το 1905, η μητέρα της την έστειλε στο Παρίσι, όπου ξεκίνησε μαθήματα φωνητικής και πιάνου, στο οποίο είχε δείξει και αξιοσημείωτες ικανότητες. Όμως η ίδια αποφάσισε σύντομα πως η κατεύθυνση της μουσικής δεν ήταν για εκείνη. Θεωρούσε πως δεν είχε αρκετό ταλέντο, ενώ εμπόδιο στάθηκε και η ανασφάλειά της να παίξει ή να τραγουδήσει μπροστά σε κοινό.
Τον χειμώνα του 1907–1908 ταξίδεψαν με τη μητέρα της στο Κάιρο. Εκεί έμειναν για τρεις μήνες στο Gezirah Palace Hotel, κυρίως για να βρίσκονται σε ένα πιο θερμό κλίμα που θα βελτίωνε την εύθραυστη υγεία της μητέρας της. Έκαναν πολλές γνωριμίες και καλούς νέους φίλους, σχέσεις που διατήρησαν και μετά την επιστροφή τους στην Αγγλία. Οι νέες γνωριμίες, οι λαμπερές δεξιώσεις με την όμορφη μουσική και τα ωραία φορέματα ενθουσίασαν την 15χρονη τότε Αγκάθα περισσότερο από οτιδήποτε. Εκείνο το διάστημα δέχτηκε και αρκετές προτάσεις γάμου.
Το 1912, γνωρίστηκε με τον νεαρό αεροπόρο Archibald Christie, από τον οποίο πήρε και το επώνυμο με το οποίο έμεινε γνωστή μέχρι σήμερα. Οι δυο τους ερωτεύτηκαν κεραυνοβόλα και τελικά παντρεύτηκαν τα Χριστούγεννα του 1914 μετά το ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Κατά τη διάρκεια του πολέμου η Αγκάθα εργάστηκε αρκετά ως εθελόντρια νοσοκόμα του Ερυθρού Σταυρού. Σταμάτησε τις υπηρεσίες της το 1918, όταν ενώθηκε ξανά με τον σύζυγό της και έμειναν μαζί στο Λονδίνο. Ένα χρόνο αργότερα απέκτησε και την μοναχοκόρη της Rosalind Margaret Clarissa.
Αστυνομικές ιστορίες και η “γέννηση” του Πουαρό
Ήδη από την περίοδο του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Αγκάθα άρχισε να καταπιάνεται με την συγγραφή αστυνομικών ιστοριών. Εν μέρει αφορμή γι’ αυτό αποτέλεσε ένα στοίχημα που είχε βάλει με την αδερφή της, η οποία αμφισβήτησε την ικανότητά της να γράψει μια ωραία αστυνομική ιστορία.
Κάπως έτσι δημιούργησε το πρώτο της αστυνομικό μυθιστόρημα “The Mysterious Affair at Styles“, που κυκλοφόρησε το 1920. Σε αυτό εμφανίζεται για πρώτη φορά και ο θρυλικός Βέλγος ντεντέκτιβ, Ηρακλής Πουαρό (Hercule Poirot). Ο περίφημος, σχεδόν υποχόνδριος αστυνομικός με την μοναδική του μεθοδικότητα πρωταγωνίστησε σε 33 μυθιστορήματα και πάνω από 50 διηγήματα της συγγραφέα μέχρι το 1975.
Έχοντας εργασθεί ως βοηθός φαρμακοποιού, είχε εμπλουτίσει τις γνώσεις της πάνω στα δηλητήρια, τα οποία έμελλε να έχουν κεντρικό ρόλο στα περισσότερα έργα της. Στο πρώτο της βιβλίο περιέγραψε τόσο σωστά την δολοφονία με χρήση δηλητηρίου, που το περιοδικό Pharmaceutical Journal αφιέρωσε σε εκείνη και το βιβλίο της μια ενθουσιώδη κριτική – πρωτοφανής τιμητική κίνηση για μια συγγραφέα μυθοπλασίας.
Από τότε και μετά η Agatha Christie συνέχισε να γράφει ακατάπαυστα και τα μυθιστορήματά της κέρδιζαν όλο και περισσότερο την εκτίμηση των αναγνωστών. Πειραματίστηκε πάνω σε διάφορες ιστορίες μυστηρίου και δολοφονιών και δημιούργησε και διάφορους ήρωες ντεντέκτιβ. Μεταξύ αυτών και την συμπαθέστατη Miss Jane Marple, η οποία εμφανίστηκε πρώτη φορά στο διήγημα “The Tuesday Night Club” του 1927.
Η κυρία Μαρπλ και ο Πουαρό έγιναν από τους πιο αγαπητούς και διασημότερους ντεντέκτιβ της αστυνομικής λογοτεχνίας και σίγουρα οι δημοφιλέστεροι χαρακτήρες των έργων της Agatha Christie.
Το 1922, ταξίδεψε με τον άντρα της για 10 μήνες στην Αφρική της τότε Βρετανικής Αυτοκρατορίας, την Αυστραλία, την Χαβάη και τον Καναδά. Τότε εξασκήθηκε στο σερφινγκ και έγινε επίσης η πρώτη Βρετανίδα που έκανε σερφ όρθια. Το ταξίδι αυτό αποτέλεσε φυσικά έμπνευση για διάφορα από τα επόμενα έργα της.
Η αινιγματική εξαφάνιση
Το 1925 η μητέρα της Αγκάθα Κρίστι πέθανε και εκείνη βυθίστηκε στη μελαγχολία για ένα μεγάλο διάστημα. Παράλληλα οι σχέσεις της με τον άντρα της είχαν πλέον αρκετές αναταραχές. Αποκορύφωμα ήταν η μέρα που της ανακοίνωσε πως ήταν ερωτευμένος με μια άλλη γυναίκα και μάλιστα μια κοινή τους φίλη.
Ένα βράδυ του Δεκεμβρίου η Αγκάθα άφησε την κόρη της στην γκουβερνάντα της και εξαφανίστηκε για 11 ολόκληρες ημέρες. Το αυτοκίνητό της βρέθηκε παρατημένο μερικά χιλιόμετρα μακριά από το σπίτι της μαζί με μερικά προσωπικά της πράγματα. Δεν υπήρχε όμως κανένα στοιχείο που να υποδεικνύει που μπορεί να βρισκόταν η ίδια.
Η είδηση της εξαφάνισης της διάσημης συγγραφέα κατέκλυσε τον Τύπο και ακολούθησαν ενδελεχείς έρευνες της αστυνομίας μαζί με περίπου 20.000 εθελοντές χωρίς όμως αποτέλεσμα. Οι θεωρίες για το τι είχε απογίνει έδιναν και έπαιρναν. Άλλοι υποστήριζαν ότι είχε απαχθεί ή δολοφονηθεί. Κάποιοι ότι υπήρχε εμπλοκή του πρώην συζύγου της στην υπόθεση εξαφάνισης. Και άλλοι ότι το έκανε επίτηδες για να προωθήσει το νέο βιβλίο της.
Τελικά βρέθηκε μετά από 11 μέρες σε ένα ξενοδοχείο στο Yorkshire, σχεδόν 300 χλμ. μακριά, έχοντας κάνει check in με το ψεύτικο όνομα Mrs Tressa Neele και το επώνυμο της ερωμένης του άντρα της. Οι γιατροί που την εξέτασαν διαπίστωσαν πως βίωσε ένα έντονο καταθλιπτικό επεισόδιο, που της προκάλεσε προσωρινή απώλεια μνήμης. Η ίδια δεν αναφέρθηκε ποτέ στο συγκεκριμένο γεγονός, ούτε καν στην αυτοβιογραφία της. Μέχρι σήμερα οι πραγματικοί λόγοι της εξαφάνισής της παραμένουν άγνωστοι.
Μια νέα αρχή
Μετά το περιστατικό της εξαφάνισης και την ακόμα μεγαλύτερη δημοσιότητα που προκάλεσε γύρω από το όνομά της, η Αγκάθα βυθίστηκε ακόμα περισσότερο στα ψυχολογικά της. Ακολούθησε ψυχιατρική θεραπεία και σταμάτησε και την συγγραφή για δύο χρόνια.
Το φθινόπωρο του 1928 αποφάσισε να πραγματοποιήσει ένα μεγάλο της όνειρο, να ταξιδέψει με το Orient Express. Πρώτος της προορισμός ήταν η Βαγδάτη και από εκεί στην αρχαία πόλη Ουρ της Μεσοποταμίας (Ιράκ), όπου έγινε φίλη με τους Woolleys που επέβλεπαν τις εκεί ανασκαφές.
Στην επόμενη επίσκεψή της το 1930 γνώρισε εκεί τον 25χρονο αρχαιολόγο Max Mallowan. Παρά τα 13 χρόνια διαφοράς ηλικίας μεταξύ τους, οι δυο τους παντρεύτηκαν σύντομα και έζησαν μαζί αγαπημένοι ως το τέλος της ζωής της. Πήγαινε μαζί του στις αρχαιολογικές του αποστολές στη Μέση Ανατολή και βοηθούσε στις ανασκαφές. Αντλούσε παράλληλα έτσι έμπνευση για αρκετά από τα σενάρια των μυθιστορημάτων της (“Murder on the Orient Express”, “Death on the Nile”, “Murder in Mesopotamia”, “Appointment With Death”, “They Came to Baghdad”).
Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος
Όταν ξέσπασε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, η Agatha Christie εργάστηκε εθελοντικά στο ιατρείο του University College Hospital (UCH) στο Λονδίνο. Ο σύζυγός της τότε υπηρετούσε στο Κάιρο. Εκείνη προσπαθούσε να παραμένει δημιουργική με την εθελοντική της προσφορά, αλλά και συνεχίζοντας να γράφει. Κάποια από τα έργα της εκείνης της περιόδους είναι τα: “Evil Under the Sun”, “The Body in the Library”, “Five Little Pigs” και “The Moving Finger”.
Κάποια στιγμή ανακρίθηκε από την βρετανική υπηρεσία πληροφοριών. Αιτία ήταν ένας χαρακτήρας του βιβλίου της “N or M?” του 1941, που αφορούσε ένα ζευγάρι αρθρογράφων στην Αγγλία εν καιρώ πολέμου. Θεώρησαν πως η Κρίστι είχε κάποιον κατάσκοπο στο απόρρητο κέντρο διάρρηξης κωδικών της Βρετανίας, το Bletchley Park.
Το ίδιο διάστημα πάντως η κόρη της της χάρισε και το πρώτο της εγγόνι, με το οποίο η Αγκάθα ασχολήθηκε με πολλή αγάπη και χαρά. Μετά τον πόλεμο, ενώθηκε ξανά και με τον άντρα της και η ζωή της πέρασε πλέον σε μια πιο ήρεμη και αρμονική κατάσταση.
Πολλά βιβλία της μεταφέρθηκαν στον κινηματογράφο, ενώ εκτός από ιστορίες μυστηρίου, έγραψε πλέον και κάποια αισθηματικά και κοινωνικά διηγήματα με το ψευδώνυμο Mary Westmacott, καθώς και κάποια θεατρικά έργα.
Το τέλος μιας διαχρονικής συγγραφέα
Η Agatha Christie εξέφρασε την δημιουργικότητα και τον πνευματικό της πλούτο μέσα από τα δεκάδες έργα της, που έγιναν επιτυχίες και παραμένουν γνωστά και αγαπημένα μέχρι σήμερα. Συνολικά έγραψε 80 αστυνομικά μυθιστορήματα, 28 συλλογές διηγημάτων, 16 θεατρικά έργα και 6 ερωτικά μυθιστορήματα (ως Mary Westmacott).
Το περίφημο έργο της “Η Ποντικοπαγίδα” είναι το πιο πετυχημένο της θεατρικό έργο και η παράσταση που έχει παιχτεί περισσότερες φορές στις σκηνές της Αγγλίας, αλλά και παγκοσμίως, από το 1952 μέχρι σήμερα.
Από πολλούς χαρακτηρίστηκε ως μια συγγραφέας-φαινόμενο, καθώς μπορούσε να γράψει δύο και τρία βιβλία μέσα σε ένα χρόνο. Και μάλιστα βιβλία μυστηρίου, με εξαιρετικά έξυπνες πλοκές, ενδιαφέροντες χαρακτήρες και πλήθος από λεπτομέρειες.
Ήταν χαρακτηριστικό της ότι δεν μιλούσε πολύ. Κυρίως άκουγε και παρατηρούσε με προσοχή όσα γινόντουσαν γύρω της παίρνοντας ιδέες οποιαδήποτε στιγμή από αυτά. Σήμερα έχουν διασωθεί γύρω στα 70 από τα σημειωματάριά της, γεμάτα σημειώσεις για τις ιδέες, τα σενάρια και τους εμπνευσμένους χαρακτήρες της. Ένας πραγματικός θησαυρός κι ένα κομμάτι από το μυαλό μιας ανεπανάληπτης συγγραφέα.
__________________________________
Μετά από μια μακρά και πετυχημένη συγγραφική καριέρα και μια γεμάτη και ευτυχισμένη ζωή, η Agatha Christie πέθανε ειρηνικά στις 12 Ιανουαρίου του 1976 από φυσικά αίτια και σε ηλικία 85 ετών.
Μέχρι σήμερα είναι η συγγραφέας με τις περισσότερες πωλήσεις βιβλίων παγκοσμίως. Έχει πουλήσει πάνω από 400 εκατομμύρια αντίτυπα, ενώ τα βιβλία της μετί σε πάνω από 100 γλώσσες.
“Οι βασικές μου αντιπάθειες είναι τα πλήθη, οι δυνατοί θόρυβοι, τα γραμμόφωνα και οι κινηματογράφοι. Δεν μου αρέσει η γεύση του αλκοόλ και δεν μου αρέσει το κάπνισμα. Μου αρέσει ο ήλιος, η θάλασσα, τα λουλούδια, τα ταξίδια, τα περίεργα φαγητά, τα σπορ, οι συναυλίες, τα θέατρα, τα πιάνα και το κέντημα.”
