Η 13η τροπολογία του Συντάγματος των ΗΠΑ ήταν αυτή που σφράγισε ένα μελανό κεφάλαιο για τους Αφροαμερικανούς στην ανερχόμενη “γη της επαγγελίας”. Με αυτή καταργήθηκε η ακούσια δουλεία, εξαιρώντας την τιμωρία εγκληματία.
Σε αντίθεση με τις άλλες τροπολογίες ανασυγκρότησης, η 13η σπάνια αναφέρεται στη νομολογία, χρησιμοποιήθηκε όμως για να καταργήσει ορισμένες φυλετικές διακρίσεις ή σύγχρονες μορφές δουλείας, όπως η εμπορία λευκής σαρκός. Μέχρι την επικύρωσή της, το δικαίωμα στην απαγόρευση της δουλείας ήταν στην ευχέρεια της κάθε πολιτείας ξεχωριστά.
_______________________________________
Η μακρά ιστορία δουλείας στις ΗΠΑ ξεκινά από τις αρχές της Διακήρυξης Ανεξαρτησίας. Παρότι οι ιδρυτές των ΗΠΑ επεσήμαιναν τη σημασία της ελευθερίας και της ισότητας στα ιδρυτικά έγγραφα του έθνους απέτυχαν παταγωδώς με τη δουλεία, η οποία ήταν σιωπηρά αναγνωρισμένη σε διατάξεις άρθρων από το 1776.
Πολλοί μάλιστα από τους ίδιους τους ιδρυτές είχαν σκλάβους και ενώ αναγνώρισαν στην πορεία ότι η δουλεία ήταν ηθικά λάθος, άφησαν ουσιαστικά την εξάλειψή της στις μελλοντικές γενιές Αμερικανών.
Ο Thomas Jefferson έκανε την αρχή όταν υπέγραψε νόμο που απαγορεύει την εισαγωγή υποδουλωμένων Αφρικανών, το 1807. Ο θεσμός όμως εδραιώθηκε στην αμερικανική κοινωνία και οικονομία, με αποτέλεσμα μέχρι το ξέσπασμα του εμφυλίου το 1861, να έχουν υποδουλωθεί περισσότεροι από 4 εκατομμύρια άνθρωποι.
Ακολούθησε ο Lincoln ο οποίος ενώ απέφευγε την δουλεία, αμφιταλαντευόταν κατά τη διάρκεια της καριέρας του για τις ενέργειες που έπρεπε να γίνουν γύρω από αυτό το θέμα.
Στις 22 Σεπτεμβρίου 1862, ισχυρίστηκε ότι η χειραφέτηση των υποδουλωμένων ανθρώπων θα βοηθούσε τις ΗΠΑ στην σύντριψη των εξεγέρσεων και θα οδηγούσε στην λήξη του εμφυλίου. Προέβη λοιπόν στη Διακήρυξη χειραφέτησης, η οποία όριζε ότι σε 100 μέρες θα ελευθερώσει όλους τους σκλάβους που ανήκαν στις περιοχές εκτός ελέγχου των ΗΠΑ και την 1 Ιανουαρίου 1863 ονόμασε τις 10 πολιτείες στις οποίες θα ίσχυε η διακήρυξη.
Εντούτοις, αν και ήταν σημαντική, δεν ήταν ικανή να τερματίσει την δουλεία στις ΗΠΑ καθώς εφαρμόστηκε μόνο σε πολιτείες οι οποίες ήταν τότε ενάντια στην Ένωση και δεν βρίσκονται ήδη υπό τον έλεγχό της. Οι 5 πολιτείες, στις οποίες η δουλεία ήταν ακόμα νόμιμη, δεν επηρεάστηκαν από την διακήρυξη καθώς ήταν ακόμα εντός Ένωσης.
Αν και απελευθερώθηκαν περί τα 3 εκατομμύρια σκλάβων από τη Διακήρυξη χειραφέτησης, η κατάσταση ήταν αβέβαιη, καθώς η διακήρυξη δεν έκανε την δουλεία παράνομη. Η εξέλιξη κατέστησε σαφές ότι χρειαζόταν μια συνταγματική τροποποίηση που θα καταργούσε τον ίδιο τον θεσμό της δουλείας.
Έτσι, τον Απρίλιο του 1864, η Γερουσία των ΗΠΑ ψήφισε την 13η τροπολογία η οποία έλαβε την απαραίτητη πλειοψηφία των δύο τρίτων. Η τροπολογία όμως δεν πέρασε στη Βουλή των Αντιπροσώπων, καθώς όλο και περισσότεροι Δημοκρατικοί αρνήθηκαν να την υποστηρίξουν.
Τον Νοέμβριο του ίδιου έτους, με την επανεκλογή του Lincoln, παγιώθηκε η θέση περί κατάργησης της δουλείας και όταν συνεκλήθη το Κογκρέσο τον επόμενο μήνα, οι Ρεπουμπλικάνοι ψήφισαν την προτεινόμενη τροποποίηση.
Αυτή τη φορά ο Lincoln αναμείχθηκε περισσότερο, από κάθε άλλη στιγμή της καριέρας του, στη νομοθετική διαδικασία, προσκαλώντας μεμονωμένους εκπροσώπους στο γραφείο του για να συζητήσουν την τροποποίηση και ασκώντας πίεση στους αντιτιθέμενους ώστε να αλλάξουν τη θέση τους.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα στις 31 Ιανουαρίου 1865, η Βουλή των Αντιπροσώπων να υπερψηφίσει την προτεινόμενη τροπολογία, με ψηφοφορία που ξεπέρασε την απαιτούμενη πλειοψηφία των δύο τρίτων.
Την επόμενη ημέρα, ο Lincoln ενέκρινε το ψήφισμα του Κογκρέσου, το οποίο υπέβαλε στους κρατικούς νομοθέτες για επικύρωση, κάνοντας το πρώτο έγκυρο βήμα για την εξάλειψη της δουλείας.
Δυστυχώς όμως δεν ήταν παρών στην τελική επικύρωση, αφού δολοφονήθηκε μέσα στους επόμενους 2 μήνες. Το έργο του, παρόλα αυτά, ολοκληρώθηκε από τον επόμενο πρόεδρο, Andrew Johnson, στις 6 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους, όταν 27 από τα 36 κράτη ενέκριναν την τροπολογία, η οποία εν συνεχεία διακηρύχθηκε μετά από 12 μέρες.
Αν και η τροπολογία κατήργησε τη δουλεία στις ΗΠΑ, στον Νότο εξακολουθούσαν να εξαναγκάζουν τους Αφροαμερικανούς σε άλλες μορφές εργασίας, υπό τον Μαύρο Κώδικα, ενώ έγιναν δέκτες βίας και επιλεκτικής επιβολής του νόμου.
Μετά την έγκριση της τροπολογίας, το Κογκρέσο πήρε θέση στα τεκταινόμενα και προχώρησε στην έγκριση του πρώτου νομοσχεδίου για τα πολιτικά δικαιώματα του έθνους, τον Νόμο περί Πολιτικών Δικαιωμάτων του 1866. Ο νόμος ακύρωσε τον Μαύρο Κώδικα, δηλαδή τους περιοριστικούς νόμους που αποσκοπούσαν στον περιορισμό της ελευθερίας των Αφροαμερικανών και διασφάλιζαν τη διαθεσιμότητά τους ως φθηνό εργατικό δυναμικό.
Τέλος, το Κογκρέσο, επιδιώκοντας ισότητα για τους Αφροαμερικανούς ζήτησε από όλες τις πολιτείες να επικυρώσουν, μαζί με την 14η και την 15η τροπολογία που επίσης επικυρώθηκαν την περίοδο ανασυγκρότησης, και την 13η τροπολογία προκειμένου να ανακτήσουν την εκπροσώπησή τους στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση.
Παρά τις προσπάθειες αυτές, ο αγώνας για την επίτευξη πλήρους ισότητας και εγγύησης των πολιτικών δικαιωμάτων όλων των Αμερικανών δεν έληξε εν μια νυκτί, συνεχίζεται μέχρι τον 21ο αιώνα. Σίγουρα όμως ήταν η αρχή για την διαγραφή μιας άσχημης περιόδου στην ιστορία των ΗΠΑ αλλά και την κοινωνική πρόοδο που αξίζει σε κάθε εύρυθμο και λειτουργικό κράτος.
